DLI ಪುಸ್ತಕನಿಧಿ: ವಿ.ಸೀ. ಅವರ ಶೃಂಗಾರ ವಿಹಾರ- (ಕನ್ನಡ ಕಾವ್ಯಗಳ ಪ್ರಣಯಪ್ರಸಂಗಗಳು)

ಶೃಂಗಾರ ವಿಹಾರ- (ಕನ್ನಡ ಕಾವ್ಯಗಳ ಪ್ರಣಯಪ್ರಸಂಗಗಳು)  ಇದು ಕನ್ನಡದ  ಹಿರಿಯಸಾಹಿತಿ ಎಂ.ವಿ.ಸೀತಾರಾಮಯ್ಯನವರ ಪುಸ್ತಕ.  ಪುಸ್ತಕದ ಗಾತ್ರವೇನೋ ಚಿಕ್ಕದೇ. ಆದರೆ ಇದರಲ್ಲಿ  ಒಟ್ಟು ಆರು ಕತೆಗಳಿವೆ.

೧) ಪಾಂಡುವಿನ ಮರಣ- ಇದು  ಕನ್ನಡದ ಆದಿಕವಿ ಪಂಪನು ಬರೆದ  ಭಾರತದಿಂದ ಆಯ್ದ ಕತೆ.  ಮಹಾಭಾರತದಲ್ಲಿ ಪಾಂಡವರ ತಂದೆ (! - ಹಾಗಂತ ಯಾರೂ ಹೇಳಿಲ್ಲ ಆ ಮಾತು ಬೇರೆ)ಯ ಮರಣದ ಕತೆ ಇದೆ. ಪಾಂಡುರಾಜನಿಗೆ ಒಂದು ಸಲ ಮುನಿಯೊಬ್ಬನು  ನಲ್ಲೆಯನ್ನು ಬಯಸಿ ಕೂಡಿದಾಗ ಅವನಿಗೆ ಮರಣ ಉಂಟಾಗಲಿ ಎಂದು ಶಾಪ ಕೊಟ್ಟನು. ಆಗ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರನಿಗೆ ಅಧಿಕಾರ ಒಪ್ಪಿಸಿ, ಅವನು ಹೆಂಡತಿಯರಾದ ಮಾದ್ರಿ ಮತ್ತು ಕುಂತಿಯರೊಂದಿಗೆ ಅಡವಿಗೆ ಹೋದನು. ಅಲ್ಲಿ  ವಸಂತಮಾಸ ಬಂದಾಗ  ಮಾದ್ರಿಯನ್ನು ಕೂಡುವ ಬಯಕೆ ಉಂಟಾಗಿ ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸತ್ತು ಹೋದನು.  ಆ ಕತೆ ಇಲ್ಲಿದೆ.

೨) ಪ್ರಣಯಾವರ್ತ -  ಇದು ಹನ್ನೆರಡನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿದ್ದ ನಾಗಚಂದ್ರನು ಬರೆದ ರಾಮಚಂದ್ರಚರಿತ ಪುರಾಣ ಎಂಬ ಕಾವ್ಯದಿಂದ ಆರಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದು, ಈ ನಾಗಚಂದ್ರನು ಅಭಿನವಪಂಪ  ಎಂದು  ಹೆಸರಾಗಿದ್ದನೆ. ಈ ಕಾವ್ಯವು ಪಂಪರಾಮಾಯಣ ಎಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ. ( ಆದಿಕವಿ ಪಂಪನು ಇದ್ದದ್ದು ಇದಕ್ಕೆ ಎರಡು-ಮೂರು ಶತಮಾನ ಹಿಂದೆ). ವಾಲ್ಮೀಕಿರಾಮಾಯಣಕ್ಕಿಂತ ಕೊಂಚ ಬೇರೆ ಆಗಿರುವ ಜೈನರಾಮಯಣವನ್ನು ಇದು ಆಧರಿಸಿದೆ.  ಇಲ್ಲಿ ಸೀತೆಗೆ ಒಬ್ಬ ಅಣ್ಣನಿದ್ದನು. ನಾರದನು ಸೀತೆಯನ್ನು ಮೋಹಿಸಿ ಅಪಮಾನ ಹೊಂದಿದ ನಾರದನು ಸೀತೆಯ ಅಣ್ಣನಿಗೆ ಸೀತೆಯ ಮೇಲೆ ವ್ಯಾಮೋಹ ಉಂಟಾಗುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ.ಸೀತೆಯ ಅಣ್ಣನಿಗೆ  ಸೀತೆ ತನ್ನ ತಂಗಿ ಎಂದು ಅರಿವಾದಾಗ ಪಶ್ಚಾತ್ತಾಪ ಪಡುತ್ತಾನೆ.

೩)ಕಾಮಲತೆ- ಇದು ಅಲ್ಲಮ ಕಾಮಲತೆಯರ ಪ್ರಣಯದ ಕತೆ. ಇದು ಹನ್ನೆರಡನೇ ಶತಮಾನದ ಹರೀಶ್ವರ( ಅಂದರೆ ಹರಿಹರ) ಕವಿಯ 'ಪ್ರಭುದೇವರ ರಗಳೆ'ಯಿಂದ ಆಯ್ದ ಭಾಗ. ಅಲ್ಲಮಪ್ರಭುವಿಗೆ  ಕಾಮಲತೆಯಲ್ಲಿದ್ದ  ತೀವ್ರವಾದ ಪ್ರೇಮವು ಅವಳ ಸಾವಿನಿಂದಾಗಿ ತೀವ್ರ ವೈರಾಗ್ಯಕ್ಕೆ ತಿರುಗಿದ ಕತೆ.

೪)ಮುಂದಿನ ಅಮೃತಮತಿಯ ಕತೆ ೧೨-೧೩ನೇ ಶತಮಾನದ  ಜನ್ನನ ಯಶೋಧರಚರಿತೆಯಲ್ಲಿ ಇರುವಂಥದು. ಸುಂದರನೂ ಸರ್ವಗುಣಸಂಪನ್ನನೂ ಆದ ರಾಜನ ಮಡದಿಯು ಕುರೂಪಿಯೂ ದುಷ್ಟನೂ ಆದ ಮಾವುತನೊಬ್ಬನ ಕೊಳಲಗಾನಕ್ಕೆ ಮಾರುಹೋಗಿ  ಅವನ ಜತೆ ಪ್ರಣಯವ್ಯವಹಾರವನ್ನಿಟ್ಟುಕೊಂಡ ಕತೆ . ವಿಷಯ ತಿಳಿದ ರಾಜನು ಒಂದು ಅರೆಗಳಿಗೆ ಅವರನ್ನು ಕೊಲ್ಲಬೇಕೆಂದು ವಿಚಾರಮಾಡಿದನು . ನಂತರ ತನ್ನನ್ನು ತಾನೇ   ನಿಯಂತ್ರಿಸಿಕೊಂಡನು. ಮುಂದೆ  ವೈರಾಗ್ಯಹೊಂದಿ ರಾಜ್ಯತ್ಯಾಗ ಮಾಡಿ ಅವನು ತನ್ನ ತಾಯಿಯೊಡನೆ  ಅಡವಿಗೆ ಹೋಗಲು ಸಿದ್ದ್ಧನಾದಾಗ ಅವರನ್ನು ವಿಷ ಉಣ್ಣಿಸಿ ಅಮೃತಮತಿಯು ಅವರನು ಕೊಂದಳು.  ಇಲ್ಲಿ  - ರಾಜನಿಗೆ - ಗಮನಿಸಿ - ಸಂಕಲ್ಪಮಾತ್ರದಿಂದಲೇ ಪಾಪ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ.  ಈ ಕತೆಯನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ಗಿರೀಶ ಕಾರ್ನಾಡರು  ಬರೆದ 'ಹಿಟ್ಟಿನ ಹುಂಜ' ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಈ ರಾಜ ಮತ್ತು ಅವನ ತಾಯಿ ಮುಂದೆ ತುಂಬ  ನೀಚ ಜನ್ಮಗಳನ್ನು ಎತ್ತುತ್ತಾರೆ. ಅಮೃತಮತಿ  ಮತ್ತು ಅವಳ ಪ್ರಿಯಕರನಿಗಾದರೋ ಒಳ್ಳೊಳ್ಳೇ ಜನ್ಮಗಳೇ ಉಂಟಾಗುತ್ತವೆ!!.

೫) ಮುಂದಿನ ಕತೆ -ಚಂಡಶಾಸನನದು , ಜನ್ನನ ಅನಂತನಾಥ ಪುರಾಣದಿಂದ ಆರಿಸಿಕೊಂಡದ್ದು.  ಚಂಡಶಾಸನ ಎಂಬ ರಾಜನು ತನ್ನ ಗೆಳೆಯ ರಾಜ ವಸುಷೇಣನಲ್ಲಿಗೆ ಅತಿಥಿಯಾಗಿ ಹೋದಾಗ ಅವನ ಹೆಂಡತಿ ಸುನಂದಾದೇವಿಯನ್ನು  ಕಂಡು  ಮರುಳಾಗಿ ಅವಳನ್ನು ಕದ್ದೊಯ್ಯುತ್ತಾನೆ ರಾವಣನ ಹಾಗೆ . ಅವಳ ಗಂಡನು ತನ್ನ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ಹೋಗುತ್ತಾನೆ. ಚಂಡಶಾಸನನು ಎಷ್ಟೇ ಅವಳನ್ನು ಒಲಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರೂ ಅವಳು ಮರುಳಾಗಳು ಸೀತೆಯ ಹಾಗೆ. ಆದರೆ ಮುಂದೆ ಕತೆ ದುರಂತದಲ್ಲಿ ಮುಗಿತಾಯ ಹೊಂದುತ್ತದೆ.  ಗಂಡ ಸತ್ತ ಸುದ್ದಿಯನ್ನ್ನು ಅವಳು ನಂಬಿದರೆ ಮನಸ್ಸು ಬದಲಿಸಿಯಾಳು ಎಂದು ಅವನ ಕೃತಕ ತಲೆಯನ್ನು ಅವಳಿಗೆ ತೋರಿಸುತ್ತಾನೆ. ಅವಳೋ  ದುಃಖದಿಂದ ಸತ್ತುಬಿಡುತ್ತಾಳೆ. ಚಂಡಶಾಸನನಾದರೋ ತೀವ್ರ ದುಃಖದಿಂದ ಅವಳ ದೇಹದ ಜತೆಗೇ ತಾನೂ ಸಹಗಮನ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ. ರಾಜನೆಂಥವನೇ ಆಗಲಿ ತಾವು ಅವನನ್ನು ಅನುಸರಿಸಬೇಕೆಂದು ಅವನ ರಾಣಿಯರೂ ಅವನನ್ನು ಹಿಂಬಾಲಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅತ್ತ ಆ ಸುನಂದಾದೇವಿಯ ಗಂಡನು ಇದೆಲ್ಲವನ್ನು ನೋಡಿ ವೈರಾಗ್ಯ ಹೊಂದಿ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ತೊರೆದು  ತಪಸ್ಸಿಗೆ ತೆರಳಿದನು.

೬) ಕೊನೆಯ ಕತೆ ದ್ರೌಪದಿ(ಸೈರಂಧ್ರಿ) , ಕೀಚಕರದು . ಇದು ಕುಮಾರವ್ಯಾಸನ ಭಾರತದಿಂದ ಆಯ್ದದ್ದು.

ಈ ಪುಸ್ತಕವು ಡಿಜಿಟಲ್ ಲೈಬ್ರರಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ ( http://www.dli.gov.in/ ) ತಾಣದಲ್ಲಿ  ಇದೆ.