ಅದೊಂದು ಕಾಲವಿತ್ತು. ಆಯಾ ಕಾಲಾವಧಿಯ ನಕ್ಷತ್ರಗಳ ಆಧಾರದಿಂದ, ಎಷ್ಟು ಮಳೆ ಸುರಿಯುತ್ತದೆಂದು ಕರಾರುವಾಕ್ಕಾಗಿ ಹೇಳಬಹುದಾಗಿತ್ತು. ಈಗ ಹಾಗಿಲ್ಲ. ನಕ್ಷತ್ರಗಳೇನೂ ಬದಲಾಗಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಮಳೆ ಬದಲಾಗಿದೆ.
ಇದು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ಪುಣೆ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಭೀಮಶಂಕರ ಪ್ರದೇಶದ ಮಹದೇವೋ ಕೊಲಿ ಬುಡಕಟ್ಟಿನ ರೈತರ ಅನುಭವ. ಕಳೆದ ೨೦ ವರುಷಗಳಿಂದ ಅಂಬೆಗಾವೊನ್ ತಾಲೂಕಿನ ಹತ್ತು ಹಳ್ಳಿಗಳ ಕೊಲಿಗಳು ಹವಾಮಾನ ಬದಲಾವಣೆ ಹಾಗೂ ಅದರ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಲಾಭರಹಿತ ಸಂಸ್ಥೆ “ಶಾಶ್ವತ್" ಅವರಿಗೆ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ನೀಡುತ್ತಿದೆ.
ಎಂಬತ್ತು ವರುಷ ದಾಟಿದ ಧೊಂಡಾಭಾಯಿ ಅಸಾವ್‌ಲೆಗೆ ಹವಾಮಾನದ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳಲ್ಲಿ ದಶಕಗಳ ಪರಿಣತಿ. ಬದಲಾದ ಮಳೆ ಮತ್ತು ಹವೆ ಬಗ್ಗೆ ಆ ವೃದ್ಧೆಯ ಮಾತು ಕೇಳಿ: "1970ರ ವರೆಗೆ ನಮ್ಮ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಗಡಿಯಾರದ ಮುಳ್ಳಿನ ಚಲನೆಯಂತೆ ಮಳೆಪ್ರಮಾಣದ ಭವಿಷ್ಯ ಹೇಳಬಹುದಾಗಿತ್ತು. ನಕ್ಷತ್ರಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿ, ನಮ್ಮ ಹೊಲದ ಕೆಲಸಗಳ ವೇಳಾಪಟ್ಟಿ ಹೊಂದಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದೆವು. ನನಗೆ ವಯಸ್ಸು 40 ಆಗುವ ವರೆಗೆ ಒಮ್ಮೆಯೂ ಮಳೆ ಕೈಕೊಟ್ಟದ್ದು ನೆನಪಿಲ್ಲ." ವರುಷದ ಕಾಲಮಾನ 27 ನಕ್ಷತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಹಂಚಿಹೋಗಿತ್ತು. ಇಂತಹ ನಕ್ಷತ್ರದ ಕಾಲಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಇಂತಿಷ್ಟು ಮಳೆ ಎಂಬ ಲೆಕ್ಕ ಯಾವತ್ತೂ ತಪ್ಪಿರಲಿಲ್ಲ.
ಮಳೆಲೆಕ್ಕ ಈಗ ಬದಲಾಗಲು ಕಾರಣವೇನು? ಎಂಬುದನ್ನು ಧೊಂಡಾಭಾಯಿ ಮಾತುಗಳಲ್ಲೇ ಕೇಳೋಣ. 1970ರ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಪಕ್ಕದ ಗುಡ್ಡಗಳಲ್ಲಿ ಇದ್ದಿಲು ಕಂಟ್ರಾಕ್ಟ್‌-ದಾರರು ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಮರಗಳನ್ನು ಕಡಿಯಲು ಆರಂಭಿಸಿದಾಗಿನಿಂದ ಮಳೆಯ ವೇಳಾಪಟ್ಟಿ ಬದಲಾಯಿತು. "ಸುಮಾರು ಹತ್ತು ವರುಷ ವಿಸ್ತಾರ ಗುಡ್ಡಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಕಂಟ್ರಾಕ್ಟ್-ದಾರರು ಮರಗಳ ಮಾರಣಹೋಮ ಮಾಡಿ, ದೊಡ್ಡ ಫರ್ನೇಸುಗಳಲ್ಲಿ ಇದ್ದಿಲು ತಯಾರಿಸಿದರು. ಪ್ರತ… ಮುಂದೆ ಓದಿ...