ಗೋಕಾಕ್ ಮತ್ತು ಅವರ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಪ್ರಯೋಗಗಳು (ಭಾಗ 2)
ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸಾಮಾಜಿಕವಾಗಿ ತೆರೆದುಕೊಳ್ಳುವುದು ಹಾಗೂ ಅಧ್ಯಾತ್ಮಿಕವಾಗಿ ಆಂತರ್ಯಕ್ಕಿಳಿಯುವುದು ಎರಡು ವಿಭಿನ್ನ ನೆಲೆಯವು ಎಂದು ಭಾವಿಸುವುದನ್ನು ಕಾಣುತ್ತೇವೆ. ಭೌತಿಕ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವನ್ನೇ ಒಟ್ಟು ಸೃಷ್ಟಿಯ ಮೂಲದಲ್ಲಿ ನೋಡುವವರಿಗೆ ಇದು ಕಾಣಬಹುದು. ಆದರೆ ಆಂತರ್ಯದ ಸತ್ಯವನ್ನು ನೆಚ್ಚಿಕೊಂಡವರು ಈ ಹೊರಗನ್ನೂ ಒಳಗನ್ನೂ ಸಮನ್ವಯಿಸಿಕೊಂಡು ಹೋಗುವ ದಾರಿ ಕಂಡುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಕಾರ್ಲಮಾರ್ಕ್ಸ್ನಿಗೂ ಬಸವಣ್ಣನವರಿಗೂ ಇರುವ ದೊಡ್ಡ ಅಂತರವೇ ಇದು. ಗೋಕಾಕರು 1936-1940ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಕಾವ್ಯ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಕ್ರಾಂತಿಯ ಕಾಲ ಎಂದು ಕರೆದುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಅಗ ಸಾಮಾಜಿಕ ಜೀವನ ಮೌಲ್ಯಗಳು ಅವರನ್ನು ಬಹುವಾಗಿ ಕಾಡಿದುದು ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಅವರು ಬದುಕಿನ ತೃತೀಯ ಹಂತ ಎಂದೇ ಕರೆದುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷಗಳ ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಅವರಮೇಲೆ ಮಾರ್ಕ್ಸ್ನ ಪ್ರಭಾವ ಸಾಕಷ್ಟಾದುದು ಇದೆ. ಆದರೆ ಅವರು ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ಪೂರ್ಣತ್ವದ ಕಡೆಗೆ ವಾಲುತ್ತಲೇ ಇದ್ದರು, ಅದು ಅವರೊಳಗಿನ ಯಾವತ್ತೂ ಬಚ್ಚಿಟ್ಟುಕೊಂಡ ತೀರದ ಅಭಿಲಾಷೆಯೇ. ಅರವಿಂದರ ‘ಲೈಫ್ ಡಿವೈನ್’ ಬರಹಗಳು, ಈ ಮೊದಲು ‘ಆರ್ಯಾ’ ಪತ್ರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತಿದ್ದಂಥವು ಇಡೀ ಪುಸ್ತಕವಾಗಿ ಬಂದವು. ಅವು ಅವರನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಹೆಚ್ಚು ಪೂರ್ಣ ದೃಷ್ಟಿಗೆ ಒಡ್ಡಿದವು. ವ್ಯಕ್ತಿ ವಿಕಾಸ ಹಾಗೂ ಸಮಷ್ಟಿ ಪ್ರಜ್ಞೆಗಳು ಒಂದೇ ದಿವ್ಯ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದ ಅಂಶಗಳಾಗುವುದು ಅನಿವಾರ್ಯ ಎನ್ನುವುದು ಎಷ್ಟು ಸುಸಂಬದ್ದವಾದ ವಿಚಾರ ಎನ್ನುವುದು ಅವರಿಗೆ ಅರಿವಾಯಿತು. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಬಂದ ಅವರ ‘ಬಾಳ ದೇಗುಲ’ ಸಂಕಲನದಲ್ಲಿನ ಕವಿತೆಗಳು ಈ ಸಮತ್ವದ ದೃಷ್ಟಿಯನ್ನೇ ಹೊಂದಿ ರೂಪುಗೊಂಡವು. ‘ಕಲಾಕೃತಿಯು ಮಹೋನ್ನತವಾಗಬೇಕಾದರೆ ಕಲೋಪಾಸಕನ ಜೀವನದಲ್ಲಿಯೂ ಮಹೋನ್ನತಿಯು ಬೇಕು’ ಎನ್ನುವುದೇ ಅವರ ಒಟ್ಟಾರೆಯ ಒಪ್ಪಿತ ಗ್ರಹಿಕೆ. ಅವರ ‘ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಗತಿ’ ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ‘ಹಳತು ಹೊಸತನ್ನೂ ಮೂಡಣ-ಪಡುವಣದ ದರ್ಶನಗಳನ್ನೂ ಬೆರೆಸಿ ಮಾತ್ರ ನವೀನ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯೊಂದನ್ನು ನಾವು ಕಟ್ಟುವುದು ಸಾಧ್ಯವಿದೆ’ ಎನ್ನುವ ಮಾತಿದೆ. ಹಾಗಿದ್ದಾಗಲೂ, ಅವರು ಎಲ್ಲ ಬಗೆಯ ವೈಚಾರಿಕತೆಯನ್ನು ಸೂಕ್ಷö್ಮವಾಗಿ ನೋಡಲು ಬಯಸಿದಾಗಲೂ, ಸಾಮಜಿಕ ಚಿಂತನೆಯಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಹೊಸಗಾಲದ ವೈಚಾರಿಕತೆಯನ್ನು ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡರೂ, ಭಾರತೀಯ ಅಧ್ಯಾತ್ಮದ ತುಡಿತ ಅವರಲ್ಲಿ ಸದಾ ಜೀವಂತವಾಗಿಯೇ ಉಳಿಯುತ್ತ ಬಂದುದನ್ನ ಹೇಳಬೇಕು. ಅದನ್ನುಳಿದು ಬದುಕಿನ, ಅದು ಸೃಜನಶೀಲತೆಯ ಅನಾವರಣವನ್ನು ಅವರು ಯಾವತ್ತೂ ಭಾವಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾರರು ಎಂದೇ ಹೇಳಬೇಕು.
‘ಏಳು ಕುದುರೆಗಳ ಸವಾರ’
‘ನನ್ನಿರವು ಬೇರೆ ದ್ವೀತೀಯ ಮಾರ್ಗವು ನನಗೆ,
ದಶದಿಶೆಯನಳೆಯ ಬಯಸುವೆನು ಭಾಸ್ಕರನಂತೆ,
ನಾದ-ಬಿಂದುಗಳ ಬಾಜಾರ ಹಿರಿ ಹಿಗ್ಗೆನಗೆ
ನೂರು ವರ್ಣವೈಖರಿ ಜ್ಯೋತಿಯಾಗಿ ಪಲ್ಲವಿಸುವ
ವೃಕ್ಷದೆದುರು ಕೈಜೋಡಿಸಿ ನಿಲುವೆ ಧ್ಯಾನಿಯಂತೆ’
ಎಂದು ಅವರು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡುದು ದ್ವಿತೀಯ ಮಾರ್ಗ, ಅಂದರೆ ಲೌಕಿಕದೊಳಗಿಂದ ಹಾಯುತ್ತಲೇ, ಅಧ್ಯಾತ್ಮವನ್ನು ಸಾಧಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು. ಸನ್ಯಾಸಕ್ಕೆ ಚಾಚುವ ಕೇವಲ ಅಧ್ಯಾತ್ಮವಲ್ಲ. ಅರುಣ-ಸಾರಥಿಯ ಉದಾಹರಣೆ ಇಲ್ಲಿದೆ.
ಅರವಿಂದರು ಅಧ್ಯಾತ್ಮ ಜೀವಿ ಹೇಗೋ, ಸೃಜನಶೀಲ ಬರಹಗಾರರೂ ಹಾಗೇ, ಕಾವ್ಯವೂ ಅವರಲ್ಲಿ ಸಹಜವಾಗಿಯೇ ಹರಿಯುತ್ತಿತ್ತು. ಸಾವಿತ್ರಿಯಂಥ ಅಪರೂಪದ ಮಹಾಕಾವ್ಯವನ್ನು ಅವರು ಬರೆದುದು ಕೇವಲ ಸಾಹಿತಿಯಾಗಿ ಅಲ್ಲ. ಅದು ಅವರ ಅಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಚಿಂತನೆಯ ಇನ್ನೊಂದು ಮುಖವೇ. ಗೊಕಾಕರು ತಮ್ಮ ಸೃಜನಶೀಲ ಬರವಣಿಗೆಯ ಮೂಲ ಶ್ರೋತವನ್ನು ಅರವಿಂದರ ಪ್ರಭಾವದಲ್ಲಿಯೇ ರೂಪಿಸಿಕೊಂಡರು.
ಅರವಿಂದರ ವಿಚಾರಧಾರೆಯನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡ ಅವರು ‘ಸತ್ಯ, ಸೌಂದರ್ಯ, ಆನಂದ, ಬಾಳ್ ಹಾಗೂ ಆತ್ಮ ಚೈತನ್ಯಗಳ ಪೂರ್ಣತಮ ಸಮನ್ವಯದಲ್ಲಿಯೇ ಕಲೆಯ ಪೂರ್ಣತೆಯಿದೆ’ ಎಂದು ನಿರ್ಧಾರಿತವಾಗಿ ಹೇಳಿಬಿಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಇದು ಅವರ ಒಟ್ಟು ಸೃಜನಶೀಲತೆಯ ಹಿಂದಿನ ಪೂರ್ಣ ದೃಷ್ಟಿ. ಇಲ್ಲಿ ಅಧ್ಯಾತ್ಮ ಅವಿನಾಭಾವವಾಗಿ ಹೊಂದಿಕೊಂಡುಬಿಟ್ಟಿದೆ. ನೀವು ಸಾಮಾಜಿಕವಾಗಿ ಎಷ್ಟೇ ಹೊರಮುಖವಾಗಿರಿ, ಆದರೆ ಆಂತರ್ಯದ ಸ್ಪಷ್ಟ ಅರಿವಿಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಪೂರ್ಣತ್ವವು ಸಮನಿಸಲಾರದು ಎನ್ನುವುದೇ ಈ ನಿಲುವು.
ಅವರ ‘ತ್ರಿಶಂಕುವಿನ ಪ್ರಜ್ಞಾ ಪ್ರಭಾತ’ ಎನ್ನುವ ದೀರ್ಘ ಕಾವ್ಯ ತ್ರಿಶಂಕು ಸ್ವರ್ಗಕ್ಕೆ ಹೋಗಬೇಕೆಂದು ಹೊರಟುವನು ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿಯೇ ಸಿಲುಕುವುದು, (ಸ್ಮೃತಿ, ಬುದ್ಧಿ, ಕಲ್ಪನೆ) ಹೀಗೆ ಮೂರು ಹಂತಗಳನ್ನ ಕ್ರಮಿಸುತ್ತಾನೆ, ಕೊನೆಗೂ ಅವನು ಅರಿತುಕೊಂಡುದು ಆಂತರ್ಯದ ಅರಳುವಿಕೆಯೇ ಪೂರ್ಣತ್ವವನ್ನು ತಂದುಕೊಂಡುತ್ತದೆ, ಇದಾವುದೂ ಅಲ್ಲ ಎನ್ನುವ ನಿರ್ಧಾರವನ್ನು. ಅವರ ‘ಭಾರತ ಸೀಂಧು ರಷ್ಮಿ’ ಮಹಾಕಾವ್ಯದಲ್ಲಿಯೂ ಅವರು ವಿಭಿನ್ನ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳ ಸಮ್ಮಿಲನ, ಸಹಬಾಳ್ವೆ ಇವುಗಳೇ ಬಹುಮುಖ್ಯದವುಗಳು, ಆರ್ಯ ದ್ರಾವಿಡ ಎನ್ನುವ ವಿಭಿನ್ನತೆಗಳು ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಕೂಡಿ ಒಂದಾಗಬೇಕು ಎಂದೇ ತೋರಿಸಿದರು.
intuition ಎನ್ನುವುದು ಒಟ್ಟು ಪ್ರಜ್ಞೆಯ ಅತ್ಯುನ್ನತ ಹಂತ. ಅಲ್ಲಿಂದ ಸ್ಫುರಣಗೊಳ್ಳುವುದು ‘ಅಂತಃಸ್ಪುರಣ’, ಅದು ಯಾವ ವ್ಯಕ್ತಿ-ವಸ್ತು-ಸನ್ನಿವೇಶವನ್ನಾಗಲಿ ಭೇದಿಸಿಕೊಂಡು ಬರಬಲ್ಲದು. ಹೀಗಾದಾಗಲೇ ಒಂದು ಸೃಜನಾತ್ಮಕ ಸೃಷ್ಟಿಗೆ ಪೂರ್ಣತ್ವ ಬರುತ್ತದೆ, ಇದು ಆಗಬೇಕು ಎಂದೇ ಅವರು ಭಾವಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು.
ಮರ್ತ್ಯ ಮನಸ್ಸು ಏನೇ ಭಾವಿಸಿಕೊಂಡರೂ ಅದು ಕಲುಷಿತವಾಗಿರುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇದೆ. ಕೇವಲ ಬುದ್ಧಿಯನ್ನು ಈ ಬಗೆಯ ವೈಚಾರಿಕತೆ ಆಶ್ರಯಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ‘ಸ್ವತಃ ಬುದ್ಧಿಯೇ ತನ್ನ ನಿರ್ಣಯಗಳಿಗಾಗಿ ಒಂದು ತರಹದ ಅಪ್ರಕಾಶಿತ ಸ್ತರದ ಮೇಲೆಯೇ ಅವಲಂಬಿಸಿರುತ್ತದೆ. ಅದರ ಸಹಾಯವಿಲ್ಲದೆ ಬುದ್ಧಿಯು ಅನೇಕ ಶಕ್ಯತೆಗಳೊಳಗಿಂದ ತನ್ನ ಆಯ್ಕೆಯನ್ನು ಮಾಡುವುದು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ’ ಎಂದೇ ಅವರು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಇದು ನಮ್ಮೆಲ್ಲ ಅನುಭಾವಿಗಳು ಹೇಳುತ್ತಾ ಬಂದ ಮಾತೇ ಆಗಿದೆ. ‘ದೇವಲೀಲೆಯೊ ಕಾಣೆ, ರ‍್ಮಜಾಲವೊ ಕಾಣೆ, ಅದು ಬುದ್ಧಿಯಾಚೆಗಿನ ಮಾತು’ ಎಂದು ಮಧುರ ಚೆನ್ನರು ಹೇಳಿದುದಿದೆಯಲ್ಲ.
‘ಘನಮನ’ ಹಾಗೂ ಶ್ರೀಮನ’ ಎಂದು ಉಚ್ಚತಮವಾದ ಎರಡು ಹಂತಗಳನ್ನು ಅವರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಘನಮನದಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವಾತ್ಮಕವಾದ ಸಮಷ್ಟಿ ದೃಷ್ಟಿಕೋನ ಉಂಟಾಗಬಲ್ಲದು, ಅದು ಆರೋಗ್ಯಪುರ್ಣವಾದುದಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಅದೇ ಶ್ರೀಮನ ಎನ್ನುವುದು ಸಂಪೂರ್ಣ ದೈವೀ ಸಂಗತಿಯೇ. ಬೇಂದ್ರೆಯವರು ‘ಭೃಂಗದ ಬೆನ್ನೇರಿ ಬಂತು ಕಲ್ಪನಾ ವಿಲಾಸ’ ಕವಿತೆಯಲ್ಲಿ ಓಂಕಾರದ ನಾದಕಿಂತ ಕಿಂಚಿತ್ ಊನ ಎಂದಿರುವುದಿದೆ. ಅದು ಸಾಹಿತ್ಯಿಕ ಸೃಜನಾತ್ಮಕತೆ ಆತ್ಯಂತಿಕ ಸತ್ಯದ ಕೆಳಹಂತ ಎನ್ನುವುದನ್ನೇ ಹೇಳುತ್ತದೆ.
ಪ್ರಜ್ಞೆ ಹಾಗೂ ಮನಗಳ ಕುರಿತು ಮಾತನಡುತ್ತ ಗೋಕಾಕರು ಅಂತಃಪ್ರಜ್ಞೆ, ಚೈತನ್ಯ ಪ್ರಜ್ಞೆ, ಉಚ್ಚತಮ ಮನ, ಪ್ರಕಾಶಿತ ಪ್ರಜ್ಞೆ, ಅಂತಃಸ್ಪುರಣ, ಘನಮನಬುದ್ಧಿ, ಶ್ರೀಮನ ಹೀಗೆ ವಿಂಗಡಿಸಿ ನಿರೂಪಿಸುವುದು ಅರವಿಂದರ ನೆರಳಿನಲ್ಲಿಯೇ. ‘... ಎಲ್ಲ ಮಾದರಿಯ ಶೈಲಿಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಪ್ರತಿಭಾವಂತನಿಗೆ ಕಾವ್ಯವನ್ನು ಬರೆಯುವುದು ಸಾಧ್ಯ. ಆದರೆ ಅಂತರ್ವಾಣಿ ಇತ್ತ ಶೈಲಿಯೇ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾದುದು, ಆಕರ್ಷಕವಾದುದು. ಸರ್ವಸಾಮಾನ್ಯ ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಸಹ ಒಂದು ಆಳವಾದ ಕಾಣ್ಕೆಯ ಬೆಳಕಿನಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ಭಾವನೆಯ ಸಮಾಧಿಯಲ್ಲಿ ಅದು ತೋರಿಸಬಲ್ಲದು. ತನ್ನ ಉಚ್ಚತಮಗತಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯ ಬುದ್ಧಿಗೆ ಗ್ರಹಿಸಲು ಕಠಿಣವಾದ ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ದರ್ಶನಗಳನ್ನೂ ಆ ಶೈಲಿ ತೋರಿಸಬಲ್ಲದು. ಎಲ್ಲ ಶ್ರೇಷ್ಠತಮ ಕವಿಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಆಂತರಿಕ ಹಾಗೂ ಸ್ಫೂರ್ತಿದತ್ತ ಭಾಷೆಯ ಉಚ್ಚತಮ ಉತ್ಕಟತೆಯ ರಸನಿಮಿಷಗಳು ಮೇಲಿಂದ ಮೇಲೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.’ ಎಂದು ಈ ಬಗೆಯ ವಿಚಾರ ಸರಣಿಯನ್ನು ಅವರು ಸ್ಪಷ್ಟಗೊಳಿಸಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ. ‘ಆಳ ಹಾಗೂ ವಿಸ್ತಾರವಿದ್ದ ಉತ್ತಮ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗದೆ ಯಾವನೂ ಮಹೋನ್ನತ ಕವಿಯಾಗಲಾರ’ ಎನ್ನುವ ಕೋಲ್‌ರಿಜ್‌ನ ಮಾತನ್ನು ಅವರು ಉದಾಹರಿಸಿರುವುದಿದೆ.
ಅರವಿಂದರ ದರ್ಶನವನ್ನು ಅವರು ಮೈಗೂಡಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರೂ, ತಮ್ಮ ಹಾಗೂ ಅರವಿಂದರ ನಡುವಿನ ವಿಭಿನ್ನತೆಯನ್ನೂ ಹೇಳದೆ ಹೋಗುವುದಿಲ್ಲ. ‘... ಎಲ್ಲ ಕಲೋಪಾಸಕರೂ ಒಪ್ಪುವ ಸ್ಫೂರ್ತಿಯ ಅನುಭವವನ್ನು ಇಲ್ಲವೆ ಸ್ಫುರಣವನ್ನು ಮೌಲ್ಯವೆಂದು ತಿಳಿದಿದ್ದೇನೆ. ಆದರೆ ಶ್ರೀ ಅರವಿಂದರ ಕಾಣ್ಕೆ ಬಹಳ ವಿಸ್ತಾರವಾಗಿದೆ. ಅವರ ಅನುಭವ ಅದ್ವೈತ, ಕ್ರಿಸ್ತೀ ಧರ್ಮ, ಬೌದ್ಧ ಧರ್ಮಗಳಂತೆ ತನ್ನದೇ ಆದ ಒಂದು ತತ್ವಮಾಲೆಯನ್ನು ಹೆಣೆದುಕೊಂಡಿದೆ. ಇದು ಬಹಳ ಆಧುನಿಕವಾದುದು ಹಾಗೂ ಸಮನ್ವಯಪೂರ್ಣವೂ ಆಗಿದೆ. ಆದರೆ ಯಾವುದೇ ಒಂದು ತತ್ವದ ಬೆಳಕಿಂಡಿಯಿಂದ ಕಂಡ ಸೌಂದರ್ಯ ದರ್ಶನಗಳಲ್ಲಿ ಅದೂ ಒಂದಾಗುತ್ತದೆ. ಅರವಿಂದೇತರ ದರ್ಶನಪ್ರೇಮಿಗಳಿಗೆ ಅದು ಒಪ್ಪಿಗೆಯಾಗಲಿಕ್ಕಿಲ್ಲ. ಅಂತೆಯೇ ಕಲಾಸಿದ್ಧಾಂತವನ್ನು ರೂಪಿಸುವ ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ ಎರಡು ತತ್ವಗಳನ್ನು ನನಗಾಗಿ ಅಣಿಗೊಳಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದೇನೆ’ ಎನ್ನುತ್ತ ಅರವಿಂದರ ಹಾಗೆ ಸಮನ್ವಯ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ತಾವು ತುಳಿದುದು, ಆದರೆ ಅರವಿಂದರ ತತ್ವದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಈ ಸಮನ್ವಯ ದೃಷ್ಟಿಯನ್ನು ತಾನು ವಿಂಗಡಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದೇನೆ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ.
‘ಗೋಕಾಕರಿಂದ ವಿನಾಯಕರ ಸಂದರ್ಶನ’ ಎನ್ನುವ ಅವರದೇ ಒಂದು ಅಪರೂಪದ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ಗೋಕಾಕರೊಳಗಿನ ವಿನಾಯಕರ ಕುರಿತಾಗಿ ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳುವ ಮಾತು ಗಮನಿಸಿ: ‘ವಿನಾಯಕರು ಕಾಲದ ಪರಿಮಿತಿಯನ್ನು ಮೀರಿ ನಿಂತಿದ್ದಾರೆ. ಸೂರ್ಯೋದಯದಂತೆ ಅವರ ಉದಯವಾಯಿತು. ನನ್ನ ದಿನರಾತ್ರಿಗಳು ಅವರವಲ್ಲ. ನನ್ನ ಮೂವತ್ತು ವರುಷ ಅವರಿಗೆ ಒಂದು ದಿನವಾದರೆ ಅನುಭವಪೂರ್ಣವಾದ ಒಂದು ದಿನ ಅವರಿಗೆ ಮೂವತ್ತು ವರುಷವಾಗಬಲ್ಲುದು. ಅವರ ಕಾಲದ ಮಾನದಂಡವೇ ಬೇರೆ. ಅನಂತತೆಯ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಅವರು ಕಾಲವನ್ನು ಅಳೆಯುತ್ತಾರೆ. ಶಿಲಾಖಂಡವಾದ ನನ್ನಲ್ಲಿ ಒಡಮೂಡಿ ದಿನದಿನಕ್ಕು ತನ್ನನ್ನು ಕಂಡರಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವ ಈ ವಿನಾಯಕ ಮೂರ್ತಿಯನ್ನು ನೋಡಿ ನನಗೇ ಕುತೂಹಲವಾಗುತ್ತದೆ. ನನ್ನಂತಹ ಎಷ್ಟು ದೇಹಗಳನ್ನು ಇವರು ತೊಡುವವರಿದ್ದಾರೊ ಕಾಣೆ. ಆದರೆ ಅವರ ಸನ್ನಿಧಿ ನನಗೆ ಪವಿತ್ರವಾಗಿದೆ.’ ಅವರ ಈ ಮಾತುಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಪೂರ್ಣ ದೈವೀ ಸಂಗತಿಯೇ ಆವಿರ್ಭವಿಸಿದುದನ್ನು ಭಾವಿಸಿಕೊಂಡಂತಿದೆ. ಕಲೋಪಾಸನೆಯನ್ನು ಅವರು ಒಟ್ಟಾರೆಯ ಬದುಕಿನ ಉನ್ನತ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಲ್ಲಿ ಸಮನ್ವಯಿಸಿಕೊಂಡೇ ನೋಡಲು ಬಯಸಿರುವುದು ಕಾಣುತ್ತದೆ ಎನ್ನುವ ಮಾತನ್ನು ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ಹೇಳಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.
(ಮುಗಿಯಿತು)
- ಆನಂದ ಪಾಟೀಲ, ಧಾರವಾಡ
ಚಿತ್ರ ಕೃಪೆ: ಇಂಟರ್ನೆಟ್ ತಾಣ