ಜನಜಾಗೃತಿಯೇ ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರಕ್ಕೆ ಮದ್ದು! [ಶ್ರೀ ಮದನಗೋಪಾಲರೊಂದಿಗೆ ನಡೆಸಿದ ಸಂದರ್ಶನ] - 1

ಪ್ರಶ್ನೆ: ದಕ್ಷ, ಪ್ರಾಮಾಣಿಕ ಸೇವೆಗೆ ಸರ್ಕಾರದಲ್ಲಿ ಮಾನ್ಯತೆ ಇದೆಯೇ?

ಮ.ಗೋ: ಜನರಿಂದ ಇದೆ. ಪಟ್ಟಭದ್ರ ಹಿತಾಸಕ್ತರೂ ಇರುತ್ತಾರೆ. ಅವರಿಗೆ ಇಷ್ಟವಾಗದಿದ್ದಾಗ ಸಹಜವಾಗಿ ಅವರು ಅಡ್ಡಿ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ರಾಯಚೂರಿನಲ್ಲಿ ಜಿಲ್ಲಾಧಿಕಾರಿಯಾಗಿದ್ದಾಗ ನನ್ನನ್ನು ನಕ್ಸಲೈಟ್ ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಿ ಸಸ್ಪೆಂಡ್ ಮಾಡಿದ್ದರು. ಮೂರು ಕಾರಣಗಳನ್ನು ಕೊಟ್ಟಿದ್ದರು: ಒಂದು, ನಾನು ನನ್ನ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸಿ ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಪರಿಶಿಷ್ಟ-ಜಾತಿ/ಪಂಗಡಗಳ ಕಾಲೋನಿಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರವಾಸ ಮಾಡುತ್ತೇನೆ ಅಂತ.  ಎರಡು, ನಾನು ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರದ ವಿರುದ್ಧ ಮಾತನಾಡಿ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ಟೀಕಿಸಿದ್ದೇನೆಂದು. ಮೂರು, ನಾನು ಪರ್ಯಾಯ ಮೌಲ್ಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತನಾಡಿ ಜನರನ್ನು ಬೇರೆ ನಾಯಕತ್ವದ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರಚೋದಿಸಿದ್ದೇನೆ ಎಂದು. ಈ ಆರೋಪಗಳು ಏನು ಎಂದು ಅದನ್ನು ಮಾಡಿದವರಿಗೇ ಗೊತ್ತಿರಬಹುದು. ನಾನು ನ್ಯಾಯಾಲಯಕ್ಕೆ ಹೋಗಲಿಲ್ಲ. ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಮೇಲುಮನವಿ ಸಲ್ಲಿಸಿದೆ. ಒಂದೂವರೆ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ನನ್ನ ಮರುನೇಮಕ ಆಯಿತು. ನಾನು ಭರವಸೆ ಬಿಟ್ಟಿರಲಿಲ್ಲ. ನಾನು ನಿರಾಶಾವಾದಿ ಅಲ್ಲ. ನನ್ನನ್ನು ಯಾರು ಹತಾಶರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಬಯಸುತ್ತಾರೋ ಅವರೇ ಹತಾಶರಾಗಬೇಕು. 'ಏನಪ್ಪಾ, ಎಷ್ಟು ಮಾಡಿದರೂ ಇವನು ಹಾಗೆಯೇ ಇದ್ದಾನೆ' ಅಂತ ಅವರಿಗೆ ಅನ್ನಿಸಬೇಕು. ನನ್ನ ಸೇವಾಕಾಲದಲ್ಲಿ ಕೆಟ್ಟ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು, ರಾಜಕಾರಣಿಗಳಂತೆ ಒಳ್ಳೆಯವರನ್ನೂ ಕಂಡಿದ್ದೇನೆ. ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ ನಾವು ಒಳ್ಳೆಯವರಾಗಿದ್ದರೆ, ನೇರ ನಡೆ ನುಡಿಯವರಾಗಿದ್ದರೆ ಅವರು ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. 

ಪ್ರಶ್ನೆ: ಕೆಳಹಂತದಲ್ಲಿನ ಭ್ರಷ್ಠಾಚಾರ ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕೆ ಮಾತ್ರ ಗಮನ ಹರಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಕೆಳಹಂತದವರನ್ನು ಮಾತ್ರ ನಿಯಂತ್ರಿಸುವುದು, ಶಿಕ್ಷೆಗೊಳಪಡಿಸುವುದು ಆಗುತ್ತಿದೆ. ಮೇಲ್ಮಟ್ಟದಲ್ಲೂ ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕೆ ಗಮನ ಹರಿಸಬೇಡವೇ?

ಮ.ಗೋ: ಮೇಲ್ಮಟ್ಟದ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಶಿಸ್ತುಬದ್ಧರಾಗಿದ್ದರೆ ಅಧೀನ ಅಧಿಕಾರಿಗಳೂ ಶಿಸ್ತುಬದ್ಧರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. ಕಾನೂನುಗಳು ಸಮಸ್ಯೆ ಪರಿಹರಿಸಲಾರವು. ಜನರು ಮಾತ್ರ ಬಗೆಹರಿಸಬಲ್ಲರು. ಜನರ ಜೀವನ ಮಟ್ಟದ ಮೇಲೆ ಭ್ರಷ್ಠಾಚಾರ ಹೇಗೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆ ಎಂಬುದು ಜನರಿಗೆ ಎಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಅರಿವಾಗುವುದಿಲ್ಲವೋ ಅಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಪರಿಹಾರ ಕಷ್ಟ. ಕಾನೂನು ಭ್ರಷ್ಠಾಚಾರಿಗಳನ್ನು ಬಂಧಿಸಬಹುದು, ಶಿಕ್ಷೆ ಮಾಡಬಹುದು, ಆದರೆ ಮನೋಭಾವ ಬದಲಿಸಲಾರದು. ಮನೋಭಾವ ಬದಲಾಗಬೇಕು ಅಂದರೆ ಬದಲಾವಣೆ ಮೇಲಿನಿಂದ ಬರಬೇಕು, ಜನರೂ ಜಾಗೃತರಾಗಬೇಕು. 

ಪ್ರಶ್ನೆ: ಕೆಳಮಟ್ಟದ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ವಾಸ್ತವಿಕವಾಗಿ ಜಾರಿ ಮಾಡುವವರು, ಅನುಷ್ಠಾನಕ್ಕೆ ತರುವವರು, ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವವರಿಗೆ ಇಂದು ನಿರ್ಭೀತವಾಗಿ, ಪ್ರಾಮಾಣಿಕವಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಬಹುದಾದಂತಹ ವಾತಾವರಣ ಇಲ್ಲ ಎನ್ನುತ್ತಾರಲ್ಲ? 

ಮ.ಗೋ: ನನ್ನ ಅನುಭವದ ಪ್ರಕಾರ ಭ್ರಷ್ಠಾಚಾರ ಕೆಳಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಗುಮಾಸ್ತರುಗಳು, ಜವಾನರು, ಆರೋಗ್ಯ ನಿರೀಕ್ಷಕರು, ಇಂಜನಿಯರುಗಳು, ಶಿಕ್ಷಕರುಗಳು, ಡಾಕ್ಟರುಗಳು, ನರ್ಸುಗಳು, ಹೀಗೆ ಬಹಳ ನೌಕರರುಗಳು ಪ್ರಾಮಾಣಿಕರಾಗಿರುವುದನ್ನು ಕಂಡಿದ್ದೇನೆ. ಆದರೆ ಅವರಿಗೆ ನಿರಾಶೆ ಆಗ್ತಾ ಇದೆ. ಹಾಗೆ ಆಗಬಾರದು. ಅವರ ಸಂಖ್ಯೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಬೇಕು, ಕಡಿಮೆಯಾಗಬಾರದು. ಆದರೆ ಅವರುಗಳಿಗೆ ಬಹಳ ಕಷ್ಟ ಇದೆ. ರಾಜಕಾರಣಿಗಳು, ಮೇಲಾಧಿಕಾರಿಗಳು, ಸಹೋದ್ಯೋಗಿಗಳ ಕಡೆಯಿಂದ ಸಾಕಷ್ಟು ತೊಂದರೆ ಇದೆ. ಅಂತಹ ಒಳ್ಳೆಯ ಕೆಲಸಗಾರರಿಗೆ ರಕ್ಷಣೆ ಕೊಡಬೇಕು. ಮೇಲಾಧಿಕಾರಿಯಾದವರು ಅವರ ತೊಂದರೆ ತಡೆಯಬೇಕು. 

     ನನಗೆ ಗೊತ್ತಿದ್ದ ಒಬ್ಬರು ಆಹಾರ ಉಪನಿರ್ದೇಶಕರು ಇದ್ದರು. ಅವರು ಸಾಕಷ್ಟು ಹಣ ಮಾಡಿದ ಬಗ್ಗೆ ನನಗೆ ಗೊತ್ತಿತ್ತು. ನಾನು ಅವರನ್ನು ಕರೆದು ಹೇಳಿದ್ದೆ, 'ನೋಡಿ, ನಾನು ನಿರ್ದೇಶಕನಾಗಿರುವವರೆಗೆ ನಿಮ್ಮ ವಿರುದ್ಧ ಯಾವುದೇ ದೂರು ಬರಬಾರದು. ನಿಮ್ಮ ಹಳೆಯ ಸಂಗತಿಗಳೆಲ್ಲಾ ನನಗೆ ಗೊತ್ತು. ಆಗಿದ್ದು ಆಯಿತು. ಮುಂದೆ ಸರಿಯಾಗಿರಬೇಕು' ಅಂತ. ನಂತರ ಅವರು ಹಗಲೂ ರಾತ್ರಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದರು, ಒಳ್ಳೆಯ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದರು. 'ಏನು ಮಂತ್ರ ಮಾಡಿದಿರಿ? ಅವರು ಅಷ್ಟೊಂದು ಬದಲಾಗಿದ್ದಾರೆ' ಅಂತ ಜನರೇ ನನ್ನನ್ನು ಕೇಳುತ್ತಿದ್ದರು. 

ಪ್ರಶ್ನೆ: ಒಳ್ಳೆಯ ಕೆಲಸಗಳಿಗೆ ಅಡ್ಡಿ-ಅಡಚಣೆಗಳು ಜಾಸ್ತಿ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ನಿಮ್ಮ ಅನುಭವ?

ಮ.ಗೋ: ನಾನು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಶಿಕ್ಷಣ ಇಲಾಖೆಯಲ್ಲಿ ಕಮಿಷನರ್ ಆಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾಗ ೮ನೆಯ ತರಗತಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿನಿಯರಿಗೆ ಸೈಕಲ್ ಕೊಡುವ ಯೋಜನೆ ಜಾರಿಗೆ ಬಂತು. ಆಗ ಕಡಿಮೆ ದರದಲ್ಲಿ ಬ್ರಾಂಡ್ ಸೈಕಲ್ಲುಗಳನ್ನು ಕೊಡಿಸಲು ಪ್ರಾಮಾಣಿಕ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದೆ. ಆಗ ಮಧ್ಯಾಹ್ನದ ಊಟ, ಉಚಿತ ಪಠ್ಯಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಕೊಡುವ ಯೋಜನೆ ಪ್ರೌಢಶಾಲೆಗೂ ವಿಸ್ತರಿಸಲಾಯಿತು. ಎಲ್ಲಾ ಯೋಜನೆಗಳ ಸಮರ್ಥ, ಸಮರ್ಪಕ ಜಾರಿಗೆ ತುಂಬಾ ಶ್ರಮ ಹಾಕಿದ್ದೆ. ಇದ್ದಕ್ಕಿದ್ದಂತೆ ನನ್ನನ್ನು ಆ ಹುದ್ದೆಯಿಂದ ಯಾವ ಕಾರಣವೂ ಇಲ್ಲದೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಲಾಯಿತು. ನನಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಬೇಸರವಾಗಿ ನನ್ನ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ರಾಜಿನಾಮೆ ನೀಡಿ ತಿರುವಣ್ಣಾಮಲೈಗೆ ಹೊರಟೆ. ದಾರಿಯಲ್ಲಿದ್ದಾಗ ಒಬ್ಬ ಪ್ರಮುಖ ವ್ಯಕ್ತಿಯಿಂದ ದೂರವಾಣಿ ಕರೆ ಬಂತು, ಅವರ ಹೆಸರು ಹೇಳುವುದಿಲ್ಲ, ಅವರು "ನೀವು ಏಕೆ ರಾಜಿನಾಮೆ ಕೊಟ್ಟಿರಿ? ಜನ ನಮ್ಮನ್ನೇ ದೂಷಿಸುತ್ತಾರೆ. ದಯವಿಟ್ಟು ರಾಜಿನಾಮೆ ವಾಪಸ್ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಿ" ಎಂದು ಕೋರಿದರು. ನಾನು, "ನನ್ನ ವರ್ಗಾವಣೆಗೆ ಕಾರಣ ಏನು?" ಎಂದು ಕೇಳಿದೆ. "ನೀವು ದಯವಿಟ್ಟು ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯವರನ್ನು ಕಾಣಿ" ಎಂದರು. ನಾನು ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯವರನ್ನು ಕೇಳಿದೆ, "ಸ್ವಾಮಿ, ನೀವೇ ವೇದಿಕೆಯ ಮೇಲಿನಿಂದ ಯೋಜನೆಗಳು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಜಾರಿಯಾಗುತ್ತಿರುವ ಬಗ್ಗೆ ನನ್ನನ್ನು ಒಳ್ಳೆಯ ಅಧಿಕಾರಿ ಎಂದು  ಹೊಗಳಿದ್ದಿರಿ. ಈಗ ಕಾರಣವಿಲ್ಲದೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಿದ್ದಾದರೂ ಏಕೆ?" ಎಂದು ಕೇಳಿದೆ. 'ಕಾರಣ ಏನೂ ಇಲ್ಲ, ಯಾರೋ ಒಬ್ಬರು ಸಿಟ್ಟಾಗುತ್ತಾರೆ ಹಾಗೆ, ಹೀಗೆ' ಅಂತ ಹೇಳಿದರು. ಒತ್ತಾಯಿಸಿದಾಗ 'ನೀವು ಅವರ ಕೋರಿಕೆಯಂತೆ ವರ್ಗಾವಣೆಗಳನ್ನು ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ' ಅಂದರು. ನಾನು ಹೇಳಿದೆ, "ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ೨೫% ಹುದ್ದೆಗಳು ಖಾಲಿ ಇದೆ. ಅಲ್ಲಿಂದ ವರ್ಗಾವಣೆ ಮಾಡಿದರೆ ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚು ಹುದ್ದೆಗಳು ಖಾಲಿ ಆಗುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲಿನ ಮಕ್ಕಳ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕೆ ತೊಂದರೆ ಆಗುತ್ತದೆ" ಎಂದೆ. 'ನೀವು ಹೇಳುವುದೇನೋ ಸರಿ. ಆದರೆ ರಾಜಕೀಯ ಕಾರಣಗಳೂ ಇರುತ್ತವೆ. ನೀವು ರಾಜಿನಾಮೆ ಮಾತ್ರ ಕೊಡಬೇಡಿ, ವಾಪಸ್ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಿ' ಎಂದರು. ಇಂತಹ ಕಾರಣಗಳು ನನಗೆ ಅರ್ಥವಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಅವರು ಅಲ್ಪಕಾಲಿಕ ಲಾಭಕ್ಕಾಗಿ ಹೀಗೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.

        ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಆರೋಗ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಒಳ್ಳೆಯ ಕೆಲಸ ಆಗುತ್ತಿತ್ತು, ಆಗುತ್ತಿದೆ. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಹಗಲು-ರಾತ್ರಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದೆ. ಹೀಗೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಯಾವುದೇ ಶಿಷ್ಟಾಚಾರವಿಲ್ಲದೆ ನನ್ನನ್ನು ಅಲ್ಲಿಂದ ಎತ್ತಂಗಡಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಆಗ ನಾನು ೧೫ ದಿನ ರಜೆ ಹಾಕಿ ಕೈಲಾಸ ಮಾನಸ ಸರೋವರಕ್ಕೆ ಯಾತ್ರೆಯಲ್ಲಿದ್ದೆ. ಆಗ ನನಗೆ ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಬಹಳ ಕೆಟ್ಟದೆನಿಸಿತು. ನಾನು ವರ್ಗಾವಣೆಗೆ ಅಂಜುವುದಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಒಳ್ಳೆಯ ಕೆಲಸಗಳಾಗುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಯಾವುದೇ ಕಾರಣವಿಲ್ಲದೆ ವರ್ಗ ಮಾಡುವ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಬೇಸರವಾಗುತ್ತದೆ. 

          ಬಳ್ಳಾರಿ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರೊಬೇಷನರ್ ಆಗಿದ್ದಾಗ ಜಿಲ್ಲಾಧಿಕಾರಿಯಾಗಿ ಶ್ರೀ ಸುಧೀರ್ ಕುಮಾರ್ ಇದ್ದರು. ಕಷ್ಟಪಟ್ಟು ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ, ಪ್ರಾಮಾಣಿಕ, ದಕ್ಷ, ಧೈರ್ಯವಂತ, ಸರಳ ಅಧಿಕಾರಿ ಅವರು. ಲಕ್ಷ್ಮಣ್ ಗನ್ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಅವರೇ ರೈಡ್ ಮಾಡಿ ಕೇಸು ಹಾಕಿದ್ದರು. ಅವರ ಜೀವಕ್ಕೆ ಬೆದರಿಕೆ ಇತ್ತು. ಅವರನ್ನು ಕೋರ್ಟಿಗೆ ಎಳೆಯಲಾಯಿತು. ಅವರನ್ನು ಅವರೇ ಸಮರ್ಥಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಾಯಿತು. ಅವರ ಪರವಾಗಿ ಯಾರೂ ಇರಲಿಲ್ಲ, ಸರ್ಕಾರದ ಕಡೆಯಿಂದಲೂ ಸಹಾಯ ಸಿಗಲಿಲ್ಲ. ಅವರೇ ವಾದಿಸಿ ಸುಪ್ರೀಮ್ ಕೋರ್ಟಿನಲ್ಲೂ ಗೆದ್ದರು. ನಂತರ ಅವರು ಬೇಸರದಿಂದ ರಾಜಿನಾಮೆ ನೀಡಿ ಹೊರಬಂದರು. ಅವರು ಈಗ ಬಿಹಾರದಲ್ಲಿ ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಅಡ್ಮಿನಿಸ್ಟ್ರೇಟಿವ್ ಟ್ರಿಬ್ಯೂನಲ್ ಮೆಂಬರ್ ಆಗಿದ್ದಾರೆ.