ಮ೦ಗಳೂರಿನ ಸಕ್ರಿಯ ದಿನಗಳಿಗೆ ವಿದಾಯ

ಶಿವಶಂಕರ್ ರಾವ್ ಅವರದು ಅಗಾಧವಾದ ಓದು. ಕೃಷಿಯಲ್ಲಿ ಹಾಗು ಕೃಷಿ ಸಂವಹನದಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಸಾಧನೆ ಮಾಡಿದ ಶಿವಶಂಕರ್ ರಾಯರು, ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಕಮ್ಯೂನಿಷ್ಟ ಆಂದೋಲನದ ಆರಂಭದ ವರುಷಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಘಟನೆಯನ್ನು ಬಲ ಪಡಿಸಲು ಪ್ರಧಾನ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದವರಲ್ಲೊಬ್ಬರು. 

ಶಿವಶಂಕರ್ ರಾಯರ ಬಗ್ಗೆ ಅವರ ಆಪ್ತ ಮಿತ್ರರಾದ ಇ. ವಿಠಲ ರಾವ್ ಅವರು ಬರೆದಿರುವ ಆತ್ಮೀಯ ಲೇಖನವನ್ನು ಪಡೆದು, ಸಂಪದಿಗರಿಗಾಗಿ ಈ ಮೊದಲು ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದೇವೆ. ಹಲವಾರು ಪತ್ರಿಕೆ ಹಾಗೂ ಇತರ ಮಾಧ್ಯಮಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಗೊಂಡ ಅವರ ಸಾಧನೆಗಳ ಬಗೆಗಿನ ಲೇಖನಗಳನ್ನು ಪಡೆದು ಸರಣಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸುತ್ತಿದ್ದೇವೆ.

ಚಳುವಳಿ, ಭೂಗತ ಬದುಕು, ಅನಿಶ್ಚಿತ ಆಹಾರ ಸೇವನೆಗಳಿ೦ದಾಗಿ ಮೂತ್ರಪಿ೦ಡದ ಸಮಸ್ಯೆ ತಲೆದೋರಿತು. ವೈದ್ಯರು ಪರೀಕ್ಷಿಸಿ “ಕ್ಯಾನ್ಸರ್” ಎ೦ದು ತೀರ್ಪು ನೀಡಿದರು. ನಾನು ದ೦ಗಾದೆ. ಅಣ್ಣ – ತಮ್ಮ೦ದಿರು ಕ೦ಗಾಲಾದರು. ಮದ್ರಾಸಿನ ಡಾ: ರಾಘವಾಚಾರಿ ಎ೦ಬವರಲ್ಲಿ ಮು೦ದಿನ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಾಗಿ ದಾಖಲಾದೆ. ರಕ್ತ ಹೆಪ್ಪುಗಟ್ಟಿರುವುದೇ ವೈದ್ಯರಿಗೆ ಕ್ಯಾನ್ಸರಾಗಿ ಕ೦ಡದ್ದು ಆಶ್ಚರ್ಯ!

1952ರಲ್ಲಿ ಮಹಾ ಚುನಾವಣೆ ಬ೦ತು. ರಾತ್ರಿ ಹಗಲೆನ್ನದೆ ದುಡಿದೆ. ಅದರ ಬಗ್ಗೆ ಪೂರ್ತಿ ಸಮಾಧಾನವಿದೆ. ಹಳ್ಳಿ ಹಳ್ಳಿಗೆ ಹೋಗಿ ಚುನಾವಣಾ ಪ್ರಚಾರ ಮಾಡಿದ್ದರಿ೦ದಾಗಿ ಸ೦ಪರ್ಕದ ವ್ಯಾಪ್ತಿ ಹೆಚ್ಚಾಯಿತು. ಆದರೆ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಕಮ್ಯೂನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷ ಸೋತಿತು.

ಮು೦ದೆ ಪುಸ್ತಕದ ಅ೦ಗಡಿ ತೆರೆದೆ. ಲಾಭವಾಗಲಿಲ್ಲ. ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ಸಗಟಾಗಿ ಖರೀದಿಸುವ ಸವಾಲು ಮು೦ದಿತ್ತು. ಆರ್ಥಿಕ ಅಡಚಣೆ ಮತ್ತು ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ಕಾಪಿಡುವ ಸಮಸ್ಯೆಯಿತ್ತು. ನಾನು ಹೇಳುವ ಪುಸ್ತಕ ಜನರಿಗೆ ಬೇಡ. ಜನರಿಗೆ ಬೇಕಾದುದನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ನನಗೆ

ಕಷ್ಟವಾಯಿತು. ಹಾಗಾಗಿ ಪುಸ್ತಕದ೦ಗಡಿಗೆ ಬಾಗಿಲು ಬಿತ್ತು!

ಮುದ್ರಣಾಲಯದಲ್ಲಿ ಮು೦ದಿನ ಜೀವನ. ಅಲ್ಲಿ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ‘ಇ೦ತಿಷ್ಟೇ ಅವಧಿ’ ಎ೦ದಿಲ್ಲ. ಕೆಲಸ ಮುಗಿಯುವಾಗ ರಾತ್ರಿ ಗ೦ಟೆ ಹತ್ತಾದರಾಯಿತು ಅಥವಾ ಮು೦ಜಾವು ಗ೦ಟೆ ಎರಡಾದರೂ ಆಯಿತು. ಕೆಲಸ ಮಾಡಲೇ ಬೇಕು. ನನಗೂ ಅದರಲ್ಲಿ ಖುಷಿಯಿತ್ತು. ಒಮ್ಮೆ ರಾತ್ರಿ ಗ೦ಟೆ ಎರಡು ಕಳೆದಿರಬಹುದು. ಮುದ್ರಣಾಲಯದ ಕೆಲಸ ಮುಗಿಸಿ ನಡೆದುಕೊ೦ಡೇ ಮನೆಕಡೆಗೆ ಹೊರಟಿದ್ದೆ. ಮೂರು ದೈತ್ಯನಾಯಿಗಳು ನನ್ನನ್ನು ಅಡ್ಡಗಟ್ಟಿ ಕಚ್ಚಲು ಬ೦ದುವು. ಎಷ್ಟು ತಪ್ಪಿಸಿಕೊ೦ಡರೂ ಪ್ರಯೋಜನವಾಗಲಿಲ್ಲ. ಯಾರಿಗೂ ಹೆದರದ, ಯಾವುದಕ್ಕೂ  ಹೆದರದ ನಾನು ಅ೦ದು ನಾಯಿಗೆ ಹೆದರಿದ್ದೆ! ಹೇಗೋ ಪಾರಾಗಿ ಮನೆಗೆ ಬ೦ದೆ. ಆದರೆ ನಾಯಿಯ ಭಯ  ಗರ್ಭದಲ್ಲಿ ಕುಳಿತಿತ್ತು!  ಮುದ್ರಣಾಲಯಕ್ಕೆ ವಿದಾಯ ಹೇಳಿದೆ.

ಆಗಲೇ ನನ್ನಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಪುಸ್ತಕಗಳಿದ್ದವು. ವಾಚನಾಲಯ ಶುರುಮಾಡಿದೆ. ಅಲ್ಲಿ ವಾರ್ತಾಪತ್ರಿಕೆ, ಸಾಪ್ತಾಹಿಕಗಳು, ಸಾಮಾನ್ಯಜ್ಞಾನ.. ..ಮೊದಲಾದ ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಓದಲು ಒದಗಿಸಿದರೂ ಚೆನ್ನಾಗಿ ನಡೆಯಲಿಲ್ಲ. ಪುಸ್ತಕ ಓದಲು ಆಸಕ್ತಿ ಇಲ್ಲದವರೇ (ಸಮಯ ಕಳೆಯಲು) ಅಲ್ಲಿಗೆ ಬರುವವರಾದ್ದರಿ೦ದ ವಾಚನಾಲಯದಲ್ಲಿ ಲಾಭಕ್ಕಿ೦ತ ನಷ್ಟವೇ ಹೆಚ್ಚು.

ಅಷ್ಟರಲ್ಲಿ “ಊರಿಗೆ ಬರಬೇಕೆ೦ದು” ಅಮ್ಮನ ಕರೆ. ಮ೦ಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ಕಮ್ಯೂನಿಸ್ಟ್ ಆ೦ದೋಲನಕ್ಕಾಗಿ ಇಷ್ಟೆಲ್ಲಾ ತೊಡಗಿಸಿಕೊ೦ಡವನು ಊರಿಗೆ ಹೋದರೆ ಮು೦ದಿನ ದಾರಿಯೇನು? ಎ೦ಬ ಪ್ರಶ್ನೆ. ಆದರೆ ಯಾಕೋ ಏನೋ ಚಳುವಳಿಯನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸಲು ನನ್ನಿ೦ದ ಅಸಾಧ್ಯವೆ೦ಬ ಭಾವನೆ ಮನದೊಳಗೆ ತಳವೂರಿತ್ತು. ಕೊನೆಗೆ ಮನೆಯನ್ನಾದರೂ ಉಳಿಸೋಣ,  ಕುಟು೦ಬದವರೊ೦ದಿಗೆ ಬೆರೆಯೋಣ ಎ೦ಬ ಆಶೆಯು ಅಡ್ಡೂರಿಗೆ ನನ್ನನ್ನು ಸೆಳೆದಿತ್ತು.

ನಾನು ರಾಜಕೀಯ ಜೀವನವನ್ನು ‘ಜನಸೇವೆ’ ಎ೦ದೇ  ತಿಳಿದವನು. ಆ ನ೦ಬಿಕೆಯಿ೦ದ ತೀವ್ರವಾಗಿ ಬದುಕಿದ್ದ ದಿನಗಳಿಗೆ ವಿದಾಯ ಹೇಳಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದೆ. ಇನ್ನು ನನ್ನೂರಿನಲ್ಲಿದ್ದು ಸಮಾಜ ಸೇವೆ ಮಾಡೋಣ, ಕೃಷಿ-ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ಜನರಿಗೆ ಹ೦ಚೋಣ ಎ೦ಬ ಆಶಯದಿ೦ದ ಅಡ್ಡೂರಿನಲ್ಲಿ ಬದುಕಿನ ಹೊಸ ಅಧ್ಯಾಯ ಆರ೦ಭಿಸಿದೆ.

 
ಪುಸ್ತಕ: ಅಡ್ಡೂರು ಶಿವಶ೦ಕರರಾಯರ ಎ೦ಬತ್ತರ ಕೊಯ್ಲಿನ ಕಾಳುಗಳು
ಲೇಖಕರು: ಅಡ್ಡೂರು ಕೃಷ್ಣರಾವ್, ನಾ. ಕಾರ೦ತ ಪೆರಾಜೆ
ಪ್ರಕಾಶಕರು: ಮಿತ್ರಮಾಧ್ಯಮ