ಸಹಾಯವಾಣಿಗೆ ಮೊರೆ - ಜೈಲಿಗೆ ದಾರಿ
ಇದನ್ನು ನಂಬುತ್ತೀರಾ? ರೈತರ ಸಹಾಯವಾಣಿಗೆ ರೈತನೊಬ್ಬ ಕರೆ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ. ಅದರಿಂದಾದ ಘಟನಾವಳಿಗಳಿಂದಾಗಿ ಜೈಲು ಸೇರುತ್ತಾನೆ! ಇದು ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶದ ಮೆಹಬೂಬ್ ನಗರದ ರೈತ ಬೋಯಾ ಮದಿಲೆಟ್ಟಿಯ ಪ್ರಕರಣ.
“ನನಗೆ ಸರಕಾರದಿಂದ ಬೇಕಾಗಿದ್ದದ್ದು, ಬ್ಯಾಂಕ್ ಸಾಲ ಪಡೆಯಲು ಸಹಾಯ - ಅಷ್ಟೇ. ನನ್ನ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ೧೨ ಎಕ್ರೆ ಹೊಲವಿದೆ. ಅದು ಕಡಿಮೆಯೇನಲ್ಲ. ಅದರ ಭದ್ರತೆಯಿಂದ ನನಗೆ ಸಾಲ ಸಿಗಲೇ ಬೇಕು. ಆದರೆ ನನಗೆ ಸಾಲ ಸಿಗಲೇ ಇಲ್ಲ” ಎನ್ನುವಾಗ ಮದಿಲೆಟ್ಟಿಯವರ ಕಣ್ಣುಗಳು ತೇವವಾಗುತ್ತವೆ.
ನಾಲ್ಕು ತಿಂಗಳು ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಕಚೇರಿಗಳಿಗೆ ಅಲೆದಲೆದು, ತನ್ನ ಕಷ್ಟಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳಲು ಹೆಣಗಿದರು ಮದಿಲೆಟ್ಟಿ. ಆದರೆ ಮೂರು ಲಕ್ಷ ರೂಪಾಯಿಗಳ ಸಾಲದಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿದ್ದ ಇವರ ಗೋಳು ಕೇಳುವವರೇ ಇರಲಿಲ್ಲ.
ಮದಿಲೆಟ್ಟಿಗೆ ಕಷ್ಟಗಳು ಹೊಸದಲ್ಲ. ಹನ್ನೆರಡು ಜನರ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಹಿರಿಯ ಮಗನಾಗಿ, ೨೯ ವರುಷಗಳ ಬದುಕಿನಲ್ಲಿ ಕಷ್ಟಗಳನ್ನೇ ಉಂಡು ಬೆಳೆದವರು ಮದಿಲೆಟ್ಟಿ. ಸೂರ್ಯಕಾಂತಿ, ಹತ್ತಿ ಮತ್ತು ಜೋಳ ಬೆಳೆಯುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ಖಾಸಗಿ ಕಂಪೆನಿಗಾಗಿ ಬೀಜವನ್ನೂ ಬೆಳೆದು ಮಾರುತ್ತಾರೆ. ಮಧ್ಯವರ್ತಿಯ ಮೂಲಕ, ಆ ಕಂಪೆನಿಯಿಂದ ಸ್ವಲ್ಪ ಮುಂಗಡ ಹಣ ಸಿಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಅವರ ರಿಸ್ಕ್ ದೊಡ್ಡದು. ಆ ಕಂಪೆನಿಗಾಗಿ ಬೆಳೆ ಬೆಳೆದಾಗ ನಷ್ಟವಾದರೆ, ಕಂಪೆನಿಯಾಗಲೀ ಮಧ್ಯವರ್ತಿಯಾಗಲೀ ನಷ್ಟ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳೋದಿಲ್ಲ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಮದಿಲೆಟ್ಟಿಯ ನಷ್ಟ ಹಂಗಾಮಿನಿಂದ ಹಂಗಾಮಿಗೆ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಲೇ ಹೋಯಿತು. ನೀರಿಗಾಗಿ ಪರದಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಮದಿಲೆಟ್ಟಿ ಎರಡು ಕೊಳವೆಬಾವಿ ಕೊರೆಸಿ, ಪೈಪ್‌ಲೈನ್ ಹಾಕಿಸಲು ಮಾಡಿದ್ದ ವೆಚ್ಚವೇ ರೂಪಾಯಿ ಮೂರು ಲಕ್ಷ ದಾಟಿತ್ತು.
ಮದಿಲೆಟ್ಟಿಯ ಸಾಲ ಏರುತ್ತಲೇ ಇತ್ತು. ಸಾಲದ ಬಡ್ಡಿಯ ಮೊತ್ತ ಬೆಳೆಯುತ್ತಲೇ ಇತ್ತು. ಅದರೊಂದಿಗೆ ಮಧ್ಯವರ್ತಿಗಳ ಕಾಟ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಲೇ ಇತ್ತು. ಕೊನೆಗೊಮ್ಮೆ ಮದಿಲೆಟ್ಟಿ ಜಿಲ್ಲಾಧಿಕಾರಿಯನ್ನು ಭೇಟಿಯಾದರೂ ಅವರು ಏನನ್ನೂ ಕೇಳಲು ತಯಾರಿರಲಿಲ್ಲ. ಇತರ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಇವರ ಮುಖ ನೋಡಲಿಕ್ಕೂ ತಯಾರಿರಲಿಲ್ಲ.
ಈ ಜಂಜಾಟದಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ವಾರಗಳೇ ಉರುಳಿದವು. ಆಗ ನೆರೆಹೊರೆಯ ರೈತರು ಸಲಹೆಯಿತ್ತರು: “ಸರಕಾರದ ಸಹಾಯವಾಣಿಗೆ ಫೋನ್ ಮಾಡು."
ಅಂತೂ ಸಹಾಯವಾಣಿಗೆ ಫೋನ್ ಮಾಡಿದರು ಮದಿಲೆಟ್ಟಿ. ಅದೇ ಅವರಿಗೆ ಮುಳುವಾಯಿತು. ಸಹಾಯವಾಣಿಯಿಂದ ಮಂಡಲ ಅಧಿಕಾರಿಯನ್ನು ಭೇಟಿಯಾಗಬೇಕೆಂಬ ಸಲಹೆ. ಅದರಂತೆ ಮದಿಲೆಟ್ಟಿ ಅವರೆದುರು ಕೈಮುಗಿದು ನಿಂತಾಗ, ರೆವಿನ್ಯೂ ಇನ್‌ಸ್ಪೆಕ್ಟರ್ ಒಬ್ಬರು ಈ ಪ್ರಕರಣ ಪರಿಶೀಲಿಸುತ್ತಾರೆಂದು ಮಂಡಲ ರೆವಿನ್ಯೂ ಅಧಿಕಾರಿ ತಿಳಿಸಿದರು. “ಏನನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸ ಬೇಕಾಗಿದೆ? ನನಗೆ ಬೇಕಾಗಿರೋದು ಬ್ಯಾಂಕ್ ಸಾಲ. ನನ್ನ ಭೂಮಿಯ ದಾಖಲೆಗಳೆಲ್ಲ ಕೈಯಲ್ಲಿವೆ. ಅವನ್ನು ಇಲ್ಲೇ ಪರಿಶೀಲಿಸ ಬಹುದು" ಎಂದು ಮದಿಲೆಟ್ಟಿ ಬೇಡಿಕೊಂಡರೂ ಅಧಿಕಾರಿ ಕಿವಿಗೊಡಲಿಲ್ಲ.
“ಅನಂತರ ಆ ರೆವಿನ್ಯೂ ಇನ್‌ಸ್ಪೆಕ್ಟರ್ ನನ್ನನ್ನು ಕರೆಸಿಕೊಂಡು ಲಂಚ ಕೇಳಿದ. ನಿನಗೆ ಅನುಕೂಲವಾಗುವಂತೆ ನಾನು ವರದಿ ಬರೆಯಬೇಕಾದರೆ ೨,೦೦೦ ರೂಪಾಯಿ ಕೊಡು ಎಂದು ಬಾಯಿಬಿಟ್ಟು ಕೇಳಿದ" ಎಂದು ಜುಗುಪ್ಸೆಯಿಂದ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ ಮದಿಲೆಟ್ಟಿ. ಆದರೆ ಮದಿಲೆಟ್ಟಿಗೆ ಅಷ್ಟು ಹಣ ಕೊಡಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ. ಆಗೊಂದು ದಿನ, ಮದಿಲೆಟ್ಟಿ ಊರಿನಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಆ ರೆವಿನ್ಯೂ ಇನ್‌ಸ್ಪೆಕ್ಟರ್ ಮದಿಲೆಟ್ಟಿಯ ಮನೆಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದ.
"ಆ ಭೇಟಿಯೇ ನನ್ನನ್ನು ಇನ್ನಷ್ಟು ಸಂಕಟಕ್ಕೆ ತಳ್ಳಿತು. ಅದು ಊರಿನಲ್ಲೆಲ್ಲ ಸುದ್ದಿಯಾಯಿತು. ನನಗೆ ಅಲ್ಪಸ್ವಲ್ಪ ಸಾಲ ಕೊಡಲು ತಯಾರಿದ್ದವರೂ ಇದರಿಂದಾಗಿ ಹಿಂದೇಟು ಹಾಕಿದರು” ಎಂದು ಹಲುಬುತ್ತಾರೆ ಮದಿಲೆಟ್ಟಿ. ಇದೆಲ್ಲದರಿಂದಾಗಿ ಮದಿಲೆಟ್ಟಿ ಕಂಗಾಲಾದರು. ೧೧ ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೦೫ರಂದು ಪುನಃ ಜಿಲ್ಲಾಧಿಕಾರಿಯವರನ್ನು ಭೇಟಿಯಾಗಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರು. ಆದರೆ ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ.
“ಆಗ ನನಗೆ ಉಳಿದದ್ದು ಒಂದೇ ದಾರಿ. ಅದು ಆತ್ಮಹತ್ಯೆ" ಎಂದು ಹೇಳುವಾಗ ಮದಿಲೆಟ್ಟಿಯವರ ಧ್ವನಿ ಕಂಪಿಸುತ್ತದೆ. ಸಾಯುವ ಮುನ್ನ ರಕ್ತದಾನ ಮಾಡಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದರು ಮದಿಲೆಟ್ಟಿ. ರೆಡ್-ಕ್ರಾಸ್ ಕೇಂದ್ರಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ ರಕ್ತದಾನ ಮಾಡಿದರು.
ಅನಂತರ, ನೇರವಾಗಿ ಜಿಲ್ಲಾಧಿಕಾರಿಯ ಕಚೇರಿಗೆ ಮರಳಿದ ಮದಿಲೆಟ್ಟಿ, ತನ್ನ ಸಂಕಷ್ಟ ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳಲು ಅಲ್ಲಿ ಗಂಟೆಗಟ್ಟಲೆ ಕಾದರು. ಕೊನೆಗೆ ತೀರಾ ಹತಾಶರಾಗಿ, ಅದೇ ದಿನ ಖರೀದಿಸಿದ್ದ ಕೀಟನಾಶಕವನ್ನು ಅಲ್ಲೇ ಸೇವಿಸಿದರು. ನೋವಿನಿಂದ ವಿಲವಿಲನೆ ಒದ್ದಾಡುತ್ತಾ ದೊಪ್ಪನೆ ನೆಲಕ್ಕೆ ಬಿದ್ದರು. ಇದನ್ನು ಕಂಡ ಅಟೆಂಡರ್ ಗಾಬರಿಯಾಗಿ ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ವಿಷಯ ತಿಳಿಸಿದ. ಕೂಡಲೇ ಮದಿಲೆಟ್ಟಿಯನ್ನು ಕಾರಿನಲ್ಲಿ ಒಯ್ಯಲಾಯಿತು - ೧೦೦ ಕಿಮೀ ದೂರದ ಹೈದರಾಬಾದಿನ ನಿಜಾಮ್ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಮೆಡಿಕಲ್ ಸೈನ್ಸಸ್‌ಗೆ. ಅಲ್ಲಿಯ ವರೆಗೆ ಮದಿಲೆಟ್ಟಿಯ ಮುಖ ನೋಡಲಿಕ್ಕೂ ಯಾರೊಬ್ಬ ಅಧಿಕಾರಿ ತಯಾರಿರಲಿಲ್ಲ. ಆದರೆ, ಈಗ ವಿಷ ಸೇವಿಸಿ ಯಾತನೆಯಿಂದ ತುಳ್ಳಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಮದಿಲೆಟ್ಟಿಯ ಜೊತೆಗೆ ಅಧಿಕಾರಿಯೊಬ್ಬರು ಹೈದರಾಬಾದಿಗೆ ಹೋಗುತ್ತಾರೆ!
“ಹೈದರಾಬಾದಿನ ಆಸ್ಪತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ಇವನಿಗೆ ಎರಡು ವಾರ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡಬೇಕಾಯಿತು. ಹತ್ತು ಸಾವಿರ ರೂಪಾಯಿ ಖರ್ಚಾಯಿತು” ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ ಮದಿಲೆಟ್ಟಿಯ ತಂದೆ ಈಶ್ವರಣ್ಣ. ೨೩ ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೦೫ರಂದು ಮದಿಲೆಟ್ಟಿಯನ್ನು ಆಸ್ಪತ್ರೆಯಿಂದ ಮನೆಗೆ ಕರೆತರಲಾಯಿತು.
ವಿಷಸೇವನೆಯಿಂದ ಕಂಗೆಟ್ಟಿದ್ದ ಮದಿಲೆಟ್ಟಿ ಚೇತರಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವಾಗ ಪೊಲೀಸರ ಆಗಮನ. “ಆತ್ಮಹತ್ಯೆಯ ಪ್ರಯತ್ನ" ಆರೋಪ ಹೊರಿಸಿ, ಮದಿಲೆಟ್ಟಿಯ ಬಂಧನ. ಒಂದು ರಾತ್ರಿ ಅವರನ್ನು ಪೊಲೀಸ್ ಠಾಣೆಯಲ್ಲಿ ಬಂಧನದಲ್ಲಿಟ್ಟು, ಮರುದಿನ ಕೋರ್ಟಿನಲ್ಲಿ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರೆದುರು ಹಾಜರು ಪಡಿಸಲಾಯಿತು. ಅನಂತರ ೧೫ ದಿನಗಳ ಜೈಲುವಾಸ. ಜಾಮೀನು ಪಡೆಯಲು ಹಣ ಇಲ್ಲದ್ದರಿಂದಾಗಿ ಇನ್ನೂ ಹಲವಾರು ದಿನ ಮದಿಲೆಟ್ಟಿ ಜೈಲಿನಲ್ಲಿ ಇರಬೇಕಾಗುತ್ತಿತ್ತು. “ಇದನ್ನೆಲ್ಲ ನೋಡುತ್ತ ನಮಗೆ ಸುಮ್ಮನಿರಲಾಗಲಿಲ್ಲ. ಹಳ್ಳಿಗರಿಂದ ಹಣ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ, ಅವನನ್ನು ಜಾಮೀನಿನಲ್ಲಿ ಬಿಡಿಸಿ ತಂದೆವು" ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ ಮದಿಲೆಟ್ಟಿಯ ನೆರೆಮನೆಯ ರೈತ.
ಮದಿಲೆಟ್ಟಿಯ ಸಂಕಟಗಳು ಇನ್ನೂ ಮುಗಿದಿಲ್ಲ. ಅನಂತರ ಅನೇಕ ಬಾರಿ ಕೋರ್ಟಿಗೆ ಹಾಜರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಪ್ರತೀ ಬಾರಿ ದಾವೆಯನ್ನು ಮುಂದೂಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಜಿಲ್ಲಾಧಿಕಾರಿಯನ್ನಂತೂ ಅವರ ಕಚೇರಿಯಲ್ಲಿ ಭೇಟಿ ಮಾಡಲು ಇಲ್ಲಿಯ ವರೆಗೆ ಮದಿಲೆಟ್ಟಿಗೆ ಸಾಧ್ಯವಾಗಿಲ್ಲ. ಅದೇನಿದ್ದರೂ ಅವರಿಗೆ ಬ್ಯಾಂಕಿನಿಂದ ರೂಪಾಯಿ ೨೦,೦೦೦ ಸಾಲ ಶೇಕಡಾ ೮ರ ಬಡ್ಡಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಕ್ಕಿದೆ. ಈ ಸಾಲ ಮುಂಚೆಯೇ ಸಿಕ್ಕಿದ್ದರೆ ….
ಹಳ್ಳಿಗರು ಮದಿಲೆಟ್ಟಿಯ ಪ್ರಕರಣದಿಂದ ದೊಡ್ಡ ಪಾಠ ಕಲಿತಿದ್ದಾರೆ. ಆದರೆ, ಭಾರತವೆಂಬ ಪುಣ್ಯಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದ ಮದಿಲೆಟ್ಟಿಗೆ ತನ್ನದೇ ಪ್ರಕರಣದ ಪಾಠಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಚಿಂತಿಸಲು ಪುರುಸೊತ್ತು ಇಲ್ಲ. ಯಾಕೆಂದರೆ ಹೊಲದ ಕಾಯಕ ಅವರನ್ನು ಕೈಬೀಸಿ ಕರೆಯುತ್ತಿದೆ.
ಈಗ, ೨೦೨೧ರಲ್ಲಿ, ರೈತರ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಸುಧಾರಿಸಿದೆಯೇ? ಅಂಕೆಸಂಖ್ಯೆಗಳು ತೆರೆದಿಡುವ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ದಾರುಣ. ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಅಪರಾಧ ದಾಖಲೆ ಬ್ಯುರೋದ ವರದಿಯ ಅನುಸಾರ ೧೯೯೫ರಿಂದೀಚೆಗೆ ನಮ್ಮ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಆತ್ಮಹತ್ಯೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡ ರೈತರ ಸಂಖ್ಯೆ ಸುಮಾರು ಮೂರು ಲಕ್ಷ!