೬೨. ಶ್ರೀ ಲಲಿತಾ ಸಹಸ್ರನಾಮ ೨೦೮ರಿಂದ ೨೧೩ನೇ ನಾಮಗಳ ವಿವರಣೆ

ಲಲಿತಾ ಸಹಸ್ರನಾಮ ೨೦೮ - ೨೧೩

Māheśvarī माहेश्वरी (208)

೨೦೮. ಮಾಹೇಶ್ವರೀ

             ಮಾಹೇಶ್ವರವು ಶಿವನ ಒಂದು ರೂಪವಾಗಿದೆಯಾದ್ದರಿಂದ ಅವನ ಪತ್ನಿಯು ಮಾಹೇಶ್ವರೀ. ಮಹಾನಾರಾಯಣ ಉಪನಿಷತ್ತು (೧೨.೧೭), "ಅವನು (ಮಾಹೇಶ್ವರನು) ಪರಮೋನ್ನತ ದೇವನಾಗಿದ್ದು ಅವನು ವೇದೋಚ್ಛಾರಣೆಯ ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ ಉಚ್ಛರಿಸುವ ॐ (ಓಂ)ಕಾರಕ್ಕೆ ಅತೀತನಾಗಿದ್ದಾನೆ ಮತ್ತು ಈ ಓಂಕಾರವು ಧ್ಯಾನ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮೂಲ ಕಾರಣನಲ್ಲಿ ಲಯವಾಗಿ ಹೋಗುತ್ತದೆ" ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಶಿವನ ಮಾಹೇಶ್ವರ ರೂಪವು ಪರಮೋನ್ನತವಾದದ್ದು ಮತ್ತು ಅವನು ತ್ರಿಗುಣಗಳಾದ ಸತ್ವ, ರಜೋ ಮತ್ತು ತಮೋ ಗುಣಗಳಿಗೆ ಅತೀತನಾಗಿದ್ದಾನೆ. ಶಿವನ ಮಾಹೇಶ್ವರ ರೂಪವು ಲಿಂಗಾಕಾರವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಶಿವನ ಈ ಲಿಂಗರೂಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ದೇವಾನು ದೇವತೆಗಳು ಉಪಸ್ಥಿತರಾಗಿದ್ದಾರೆಂದು ಲಿಂಗ ಪುರಾಣವು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಲಿಂಗವನ್ನು ದೇವಿಯ ಶ್ರೀ ಚಕ್ರಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಬಹುದು. 

Mahādevī महादेवी (209)

೨೦೯. ಮಹಾದೇವೀ

             ಶಿವನನ್ನು ಮಹಾದೇವ ಎಂದೂ ಕರೆಯಲಾಗಿದ್ದು ಅದು ಶಿವನ ಚಾಂದ್ರ ರೂಪವನ್ನು (ಇದು ಶಿವನ ಎಂಟನೆಯ ರೂಪವಾಗಿದ್ದು ಅವನ ಹೆಂಡಿತಿಯು ರೋಹಿಣಿಯಾದರೆ ಅವರಿಬ್ಬರ ಮಗನು ಗ್ರಹವಾಗಿರುವ ಬುಧನಾಗಿದ್ದಾನೆ) ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತವನ ಅರ್ಧಾಂಗಿಯು ಮಹಾದೇವಿಯೆನಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಮಹಾ ಎಂದರೆ ಅತ್ಯುನ್ನತವಾದದ್ದು ಮತ್ತು ದೇವಿಯು ಪರಮೋನ್ನತಳಾದವಳಾದ್ದರಿಂದ ಆಕೆಯನ್ನು ಮಹಾದೇವಿಯೆಂದು ಕರೆಯಲಾಗಿದೆ.

             ಲಿಂಗ ಪುರಾಣದ ಪ್ರಕಾರ ಶಿವನಿಗೆ ಎಂಟು ವಿಶ್ವರೂಪಗಳಿವೆ ಮತ್ತು ಅವು ಯಾವುವೆಂದರೆ, ೧. ಶರ್ವ - ಭೂಮಿ ರೂಪ, ೨. ಭವ - ಜಲ ರೂಪ, ೩. ರುದ್ರ - ಅಗ್ನಿ ರೂಪ, ೪. ಉಗ್ರ - ವಾಯು ರೂಪ, ೫. ಭೀಮ - ಆಕಾಶ ರೂಪ, ೬. ಪಶುಪತಿ - ಆತ್ಮ ರೂಪ, ೭. ಈಶಾನ - ಸೌರ ಅಥವಾ ಸೂರ್ಯನ ರೂಪ ಮತ್ತು ಮಹಾದೇವ - ಚಾಂದ್ರ ಅಥವಾ ಚಂದ್ರನ ರೂಪ.

            ಶಿವ ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯರಿಬ್ಬರೂ ತಮ್ಮ ಕಿರೀಟ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಚಂದ್ರನನ್ನು ಧರಿಸಿದ್ದಾರೆನ್ನುವುದು ಅತ್ಯಂತ ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿದೆ. ಚಂದ್ರನು ಎರಡು ಗುಣಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತಾನೆ, ಮೊದಲನೆಯದು ಶೀತಲ (ತಣ್ಣಗಿನ) ಸ್ವಭಾವ ಮತ್ತು ಎರಡನೆಯದು ಬುದ್ಧಿವಂತಿಕೆ.

Mahālakṣmī महालक्ष्मी (210)

೨೧೦. ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮೀ

            ವಿಷ್ಣುವಿನ ಮಹಾನ್ ಹೆಂಡತಿಯೇ ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮೀ; ಸ್ಥಿತಿಕಾರಕನಾಗಿ ಶಿವನು ವಿಷ್ಣುವಾಗಿ ಆವಿರ್ಭಾವ ಹೊಂದಿದಾಗ ಅವನ ಹೆಂಡತಿಯು ಮಹಾ ಲಕ್ಷ್ಮೀ. ಲಿಂಗ ಪುರಾಣದ ಪ್ರಕಾರ ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿಯು ಈ ಜಗತ್ತಿನ ಮಾತೆಯಾಗಿದ್ದಾಳೆ. "ಸಕಲ ಗುಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ, ತ್ರಿಗುಣಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ಹೊಂದಿರುವ, ಸಕಲವನ್ನೂ ದಯಪಾಲಿಸುವ ಮತ್ತು ಸರ್ವಾಂತರಯಾಮಿಯಾದ ಲಕ್ಷ್ಮಿಯು ನನ್ನ ಪಾಪಗಳನ್ನು ವಿನಾಶಗೊಳಿಸಲಿ" ಎನ್ನುವ ಒಂದು ಸ್ತುತಿಯು ನಮಗೆ ಲಿಂಗಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ಸಿಗುತ್ತದೆ.

            ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮೀ ಎಂದರೆ ಹದಿಮೂರು ವರ್ಷದ ಬಾಲೆ ಎನ್ನುವ ಅರ್ಥವೂ ಇದೆ. ‘ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮೀ’ಯನ್ನು ಚಾಂದ್ರಮಾನದ ಹದಿಮೂರನೇ ದಿನವಾದ ತ್ರಯೋದಶಿಯಂದು ಅವಳ ಬೀಜವಾದ ಶ್ರೀಂ (श्रीं) ಮೂಲಕ ಪೂಜಿಸಿದರೆ ಅವರಿಗೆ ಸಂಪತ್ತಿನ ಕೊರೆತೆಯಾಗಲಿ ಅಥವಾ ಶುಭಪ್ರದವಾದ ವಸ್ತುಗಳ ಕೊರತೆಯಾಗಲಿ ಇರುವುದಿಲ್ಲ.

Mṛḍapriyā मृडप्रिया (211)

೨೧೧. ಮೃಡಪ್ರಿಯಾ

            ಶಿವನು ತನ್ನ ಸಾತ್ವಿಕ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಮೃಡನ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತಾನೆ ಆದ್ದರಿಂದ ಶಿವನನ್ನು ಇಷ್ಟಪಡುವ ದೇವಿಯು ಮೃಡಪ್ರಿಯಳೆಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದಾಳೆ. ಮೃಡ ಎಂದರೆ ಆನಂದ; ಇದು ಸತ್ವಗುಣದ ಒಂದು ಲಕ್ಷಣವಾಗಿದ್ದು ಇದು ಕರುಣೆ ಅಥವಾ ದಯೆ, ಕೃಪೆ ಮೊದಲಾದವುಗಳನ್ನು ಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಿಯವೆಂದರೆ ಇಷ್ಟಪಡುವುದೆಂದರ್ಥ. ಈ ನಾಮದ ಒಟ್ಟಾರೆ ಅರ್ಥವೆಂದರೆ ಶಿವನು ಈ ಪ್ರಪಂಚವನ್ನು ಮಮತೆಯಿಂದ ನೋಡುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಆತನ ಭಾರ್ಯೆಯಾದ ದೇವಿಯು ಅವನ ಈ ಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಪ್ರೀತಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಎಷ್ಟೇ ಆಗಲಿ ಆಕೆ ಜಗದ ಮಾತೆಯಲ್ಲವೇ?

Mahā-rūpā महारूपा (212)

೨೧೨. ಮಹಾ-ರೂಪಾ

             ದೇವಿಗೆ ಮಹಾನ್ ರೂಪವಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಗಮನಿಸ ಬೇಕಾದ ಅಂಶವೇನೆಂದರೆ ಈ ಎಲ್ಲಾ ನಾಮಗಳು ಮಹಾ ಶಬ್ದದಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತವೆ; ಇದು ಆಕೆಯ ಪರಮೋನ್ನತ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತವೆ. ಕೃಷ್ಣನು ಈ ಪರಮ ರೂಪವನ್ನು ಹೀಗೆ ವಿವರಿಸುತ್ತಾನೆ, "ಹುಟ್ಟಿಗೆ ಮೂಲ ಕಾರಣವಾದ ಸಂಪೂರ್ಣ ಭೌತಿಕ ವಸ್ತುವನ್ನು ಬ್ರಹ್ಮವೆಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ ಮತ್ತು ಈ ಬ್ರಹ್ಮದೊಳಗೆ ನಾನು ಆವರಿಸಿದ್ದೇನೆ ಮತ್ತು ಎಲ್ಲಾ ಜೀವಿಗಳ ಹುಟ್ಟನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತಿದ್ದೇನೆ" (ಭಗವದ್ಗೀತ ೧೪.೩)

            ಮುಂಡಕ ಉಪನಿಷತ್ತು (೧.೧.೯) ಹೀಗೆ ಹೇಳುತ್ತದೆ, "ತಸ್ಮಾದೇತದ್ ಬ್ರಹ್ಮ ನಾಮ ರೂಪಮನ್ನಮ್ ಚ ಜಾಯತೇ" ಅಂದರೆ ಆ ಬ್ರಹ್ಮದಿಂದ (ಪರಾ ಬ್ರಹ್ಮದಿಂದ) ಈ ಅಪರಾ ಬ್ರಹ್ಮವು ನಾಮ, ರೂಪ ಮತ್ತು ಆಹಾರವಾಗಿ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟದ್ದು ಆವಿರ್ಭಾವವಾಗುತ್ತದೆ". ದೇವಿಗೆ ಈ ತೆರನಾದ ಮಹತ್ ರೂಪವಿದೆ ಮತ್ತು ಈ ಅತ್ಯುನ್ನತವಾದ ಮಹತ್ ಎನ್ನುವುದು ಸೃಷ್ಟಿಗೆ ಮೂಲ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ.

           ಮಹತ್ ಎಂದರೆ ಎಣೆಯಿಲ್ಲದ್ದು ಮತ್ತು ಇದು ಬುದ್ಧಿ ಅಥವಾ ಬುದ್ಧಿವಂತಿಕೆಯ ತತ್ವವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. (ಸಾಂಖ್ಯ ತತ್ವದ ಪ್ರಕಾರ ಪ್ರಕೃತಿಯಿಂದ ಉದ್ಭವವಾಗುವ ೨೩ ತತ್ವಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಎರಡನೆಯದಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಇದರಿಂದ ಅಹಂಕಾರ ಅಥವಾ ನಾನು ಎನ್ನುವ ತತ್ವ ಮತ್ತು ಮನಸ್ಸು ಉತ್ಪನ್ನವಾಗುತ್ತವೆ).

Mahāpūjyā महापूज्या (213)

೨೧೩. ಮಹಾಪೂಜ್ಯಾ

             ದೇವಿಯು ಮಹಾತ್ಮರಾದ ಋಷಿ ಮುನಿಗಳಿಂದ ಪೂಜಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಾಳೆ. ಈ ಋಷಿ ಮುನಿಗಳಿಗೆ ಉಪದೇವತೆಗಳು ಮತ್ತು ದೇವತೆಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನದಾದ ಜ್ಞಾನವು ಇರುತ್ತದೆ. ಅವರು ಯಾರೆಂದರೆ ಅವರನ್ನು ಪೂಜಿಸುವುದಿಲ್ಲ ಅವರು ಪೂಜೆಗೆ ಯೋಗ್ಯರಾದವರನ್ನು ಮಾತ್ರವೇ ಪೂಜಿಸುತ್ತಾರೆ. ಕೆಲವೊಂದು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳ ಪ್ರಕಾರ ದೇವಿಯು ಬ್ರಹ್ಮ, ವಿಷ್ಣು, ಶಿವರಿಂದ ಪೂಜಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಾಳಾದ್ದರಿಂದ ಆಕೆಯು ಮಹಾಪೂಜ್ಯಳಾಗಿದ್ದಾಳೆ. ಇದರ ಅರ್ಥವೇನೆಂದರೆ ವಿವಿಧ ಕರ್ತವ್ಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಲು ನಿಯೋಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ವಿವಿಧ ದೇವರುಗಳು ಆಕೆಯನ್ನು ಪೂಜಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ದೇವಿಯ ಸರ್ವಶ್ರೇಷ್ಠತೆ ಅಥವಾ ಆಕೆಯ ಪರಮೋನ್ನತ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಸೂಚಿಸುವ ಹೇಳಿಕೆಯಾಗಿದೆ.

            ದೇವಿಯನ್ನು ಮಂತ್ರ, ಲೋಹ ಮತ್ತು ಅನರ್ಘ್ಯ ರತ್ನಗಳಿಂದ ಪೂಜಿಸುವ ದೇವಾನುದೇವತೆಗಳು ಮತ್ತು ಇತರರ ಬಗೆಗೆ ಹಲವಾರು ಉಲ್ಲೇಖಗಳಿವೆ. ಅವು ಈ ರೀತಿಯಾಗಿವೆ. ೧. ಶಿವ - ಮಂತ್ರ, ೨.ಬ್ರಹ್ಮ- ಶೈಲ ಅಥವಾ ಶಿಲೆ ೩. ವಿಷ್ಣು - ನೀಲಿ ಶಿಲೆ (ಹರಳು), ೪. ಕುಬೇರ - ಸುವರ್ಣ (ಬಂಗಾರ), ೫.ವಿಶ್ವೇದೇವತೆಗಳು - ಬೆಳ್ಳಿ (ರಜತ), ೬. ವಾಯು - ತಾಮ್ರ, ೭. ವಸು - ಹಿತ್ತಾಳೆ, ೮. ವರುಣ - ಸ್ಪಟಿಕ, ೯. ಅಗ್ನಿ - ರತ್ನಗಳು, ೧೦. ಶಕ್ರ (ಇಂದ್ರ) - ಮುತ್ತುಗಳು, ೧೧. ಸೂರ್ಯ - ಹವಳ, ೧೨. ಸೋಮ (ಚಂದ್ರ) - ಇಂದ್ರ ನೀಲವೆನ್ನುವ ಒಂದು ರೀತಿಯಾದ ನೀಲಿ ಹರಳು, ೧೩. ಗ್ರಹಗಳು - ಇತರೇ ಹರಳುಗಳು, ೧೪. ರಾಕ್ಷಸರು - ತವರ (Tin), ೧೫. ಪಿಶಾಚರು - ವಜ್ರ ಅಥವಾ ವಜ್ರದಂತೆ ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿರುವ ರತ್ನಗಳು ೧೬. ಮಾತೃಗಣಗಳು - ಕಬ್ಬಿಣ.

******

           ವಿ.ಸೂ.:  ಈ ಲೇಖನವು ಶ್ರೀಯುತ ವಿ. ರವಿಯವರಿಂದ ರಚಿಸಲ್ಪಟ್ಟ LALITHA SAHASRANAMAM 208-213 http://www.manblunder.com/2009/09/lalitha-sahasranamam.html ಎನ್ನುವ ಆಂಗ್ಲ ಲೇಖನದ ಅನುವಾದದ ಭಾಗವಾಗಿದೆ. ಈ ಮಾಲಿಕೆಯನ್ನು ಅವರ ಒಪ್ಪಿಗೆಯನ್ನು ಪಡೆದು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ.