ಕರ್ಣಾಟಕದಲ್ಲಿ ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳು ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಹೇಳುವ ಹಾಡುಗಳು !
೧೯೩೫ ರಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ತಾಯಿಯವರು ಬರೆದಿಟ್ಟ, ಅವರು ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದ ಹಾಡುಗಳ ಸಂಗ್ರಹದಿಂದ :
ಅವರು ನೂರಾರು ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಪುಸ್ತಕ ನೋಡದೆ, ಬಾಯಿನಲ್ಲೇ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದರು. ಒಂದು ಉದಾಹರಣೆ ಇಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತುತ ಪಡಿಸುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ಇದು 'ನಳಚರಿತ್ರೆ'ಯ ಪ್ರಸಂಗ.
ಲೆತ್ತವಾಡಿ ಕೌರವರಿಗೆ ರಾಜ್ಯ ಸೋತು ಧರ್ಮಜ, ತನ್ನ ಪತ್ನಿ 'ದ್ರೌಪದಿ' ಮತ್ತು ತಮ್ಮಂದಿರೊಡನೆ ವನದಲ್ಲಿ ಜೀವಿಸುತ್ತಿದ್ದಾಗ, 'ಬೃಹದಶ್ವ' ಎಂಬ ಮುನಿವರ್ಯರು ಅವರ ಕುಟೀರಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತಾರೆ. ದ್ರೌಪದಿ ಅತಿ ಸಂತಾಪದಿಂದ ಅವರ ಹತ್ತಿರ 'ಮುಂದೇನು ಗತಿ'ಎಂದು ಕೇಳಿದಾಗ ಅವರು ನೀವು ಕಷ್ಟ ಪಡುತ್ತಿರುವುದು ನಳಮಹಾರಾಜನಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಏನೂ ಇಲ್ಲ. ಸಮಾಧಾನ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಿ ಎಂದು ಹೇಳಿ ಸಂತೈಸುತ್ತಾರೆ. ಅವರು ಹೇಳಿದ 'ನಳಚರಿತ್ರೆ' ಹಾಡಿನ ರೂಪದಲ್ಲಿದೆ.
ಉಮೆಯ ಸುತನಾಚರಣ ಕಮಲಕೆ, ನಮಿಸಿ ಪೇಳುವೆನು ನಾನು ಹರುಷದಿ, ರಮೆಯ ರಮಣನ
ಕರುಣದಿಂದಲಿ , ನಳನ ಕಥೆಗಳನು.[೧] ಕಂತು ಪಿತನಾ ಕರುಣದಲಿ , ದಮಯಂತಿ ಸಹಿತಾಪತ್ತು ಕಳೆದು, ಸಂತಸದಿ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ ನಾಳಿದ , ಕಥೆಯ ಪೇಳುವೆನು,[೨]ಸತ್ಯವಂತಾನೆಂಬ ನಳತಾ, ಪೃಥುವಿಪತಿ ರಾಜಾಧಿರಾಜನು, ಭೃತ್ಯನಾಗಿ ಭೀಮೇಶ ಕೃಷ್ಣನ , ಭಕ್ತನೆನಸಿದನು [೩]
ಮುಂದೆ 'ಕೃಷ್ಣ'ನ ದಯದಿಂದ 'ನಳಚಕ್ರವರ್ತಿ' ದೊರೆತನ ಮತ್ತೆ ಪಡೆದು ಪಟ್ಟವನ್ನಾಳುತ್ತಾನೆ.
ಮಂಗಳ ಹೀಗಿದೆ:
ಎತ್ತಿ ಬೆಳಗಿರೆ ಮುತ್ತಿನಾರತಿಯ, ನಳಚಕ್ರವರ್ತಿರಾಜಭೂಪಾಲಗೆ, ಪಟ್ಟದರಶೀ ಸಹಿತ ಕುಳಿತನಳರಾಜಗೇ, ಅಚ್ಚಕೆಂಪಿನ ಕದಾಲಾರತೀಯ [ಪ] ಅಕ್ಷಹೃದಯಾವನ್ನು ಕಲಿತುಕೊಂಡಾಕಲಿಯು ಕಾರ್ಕೋಟಕನ ಕರುಣದಿಂದತಾನು , ಪಗಡೆನಾಡಿ ಪುಷ್ಕರನತಾಗೆದ್ದೂ, ಸಡಗರದಿಸಾಂಬ್ರಾಜ್ಯವಾಳಧೊರೆಗೇ [೧] ರುಳಿಗೆಜ್ಜೆ ಪೈಝುಣವು, ಕಾಲು ಪಂದ್ಯಹೆರಳು,ಭಂಗಾರರಾಗಟೆಯುಗೊಂಡ್ಯಅರಳು, ಮಲ್ಲಿಗೇಪಾರಿಜಾತವುಮುತ್ತಿನಾದಂಡೆ, ಕಳೆಯು ಸುರಿಯುತಿದೆ, ದಮಯಂತಿಗೀಗ [೨] ಹತ್ತಿಸಿಂಹಾಸನದಿಮುದದಿಂದಕುಳಿತಿರಲು, ಎತ್ತಿ ಚಾಮರಗಳನುಬೀಸುತಿರಲು, ಮುತ್ತೈದೇರೆಲ್ಲಪಾಡಿ ಮುದದಿಂದ, ಹಚ್ಚಿಜೋತಿಗಳಹರಿವಾಣದೊಳಗೆ [೩] ಜಾಂಬುವನಜರಿವೋಪೀತಾಂಬರವನುಟ್ಟು, ಕುಂದಣದಂಚೀನಕುಪ್ಪುಸವತೊಟ್ಟು, ಹೊಂದಿಕುಳಿತಿರಲು ಭೀಮೇಶಕೃಷ್ಣನ್ನಪಾಡಿ, ಆನಂದದಿಂ ಅಕ್ಷತೆನಿಟ್ಟುಹರಸುತಾಲಿ [೪]
ಸಂಪೂರ್ಣಂ, ಶುಭಮಸ್ತು. ಜಯ ಜಯ ರಘುವೀರ ಸಮರ್ಥ.
ಹೀಗೆ ಹಾಡುತ್ತಿದ್ದವರಲ್ಲಿ, ನಮ್ಮತಾಯಿಯವರು ನಿಸ್ಸೀಮರು. ಮದುವೆಯ, ಹಸೆಗೆ ಕರೆದ ಹಾಡು,ಬೀಗರ್ನ ಕರೆಯುವ ಹಾಡು, ಆರತಿ, ಶುಭಾಶೀರ್ವಾದ,ನಾಗವಲ್ಲೀ ಹಾಡು, ಉಡಿತುಂಬುವ ಹಾಡು, ಬೀಳ್ಕೊಡುವ ಹಾಡು ಇತ್ಯಾದಿ.
ಅವರ ಹಾಡುಗಳನ್ನು 'ಮಹಿಳೆಯರ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ'ದವರ ವಿಭಾಗ, ಆಕಾಶವಾಣಿ, ಧ್ವನಿಮುದ್ರಿಸಿತ್ತು, ಎಂದು ಮನೆಯವರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಆಗ ನಾನು ಮುಂಬೈನಲ್ಲಿದ್ದೆ. ಅವರ ಹಾಡುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವನ್ನು ನಮ್ಮ ಅಣ್ಣಂದಿರು ಬರೆದಿಟ್ಟಿದ್ದರು. ಈ ದಿನ ಸಿಕ್ಕಿತು. ನಮ್ಮ ತಾಯಿಯವರ 'ಪುಣ್ಯತಿಥಿ' ೩೧ ನೆಯ ತಾರೀಖು, ಜುಲೈ ಇದೆ. ಸಮಯಕ್ಕೆ ಸರಿಯಾಗಿ ದೊರೆತಿದೆ. 'ಮಾತೃ ಚರಣ'ಕ್ಕೆ ನನ್ನ ಹೃತ್ಪೂರಕ ನಮನಗಳು ! ಓಂ ಶಿವಾಯ ನಮಃ