ಬಕುಳ ಎಂಬ ಪುಟ್ಟ ಪುಷ್ಪ - ಒಂದು ಪ್ರಬಂಧ

ಬಕುಳ ಎಂಬ ಪುಟ್ಟ ಪುಷ್ಪ - ಒಂದು ಪ್ರಬಂಧ

ಮುಸ್ಸಂಜೆಯ ಸಮಯ. ತಂಗಾಳಿಯು ಪಿಸು ಮಾತನಾಡುತ್ತಾ ಸುತ್ತಲೂ ಆವರಿಸುತ್ತಿರುವ ನಿಶೆಯನ್ನು ಮನತುಂಬಿಕೊಳ್ಳುವ ಹೊತ್ತು. ಮಂದಾನಿಲವು ಮೆಲ್ಲಗೆ ಬೀಸಿ, ತೆಂಗು, ಕಂಗು, ಬಾಳೆಯ ಗಿಡಗಳನ್ನು ಮೃದುವಾಗಿ ಮೈಸವರಿ, ಪುಳಕಗೊಳಿಸುವ ಕ್ಷಣ. ಬಾನಿನಿಂದ ತೇಲಿಕೊಂಡು ಕೆಳಗಿಳಿಯುವ ಪುಟ್ಟ ಪುಟ್ಟ ಬಿಳಿ ಹೂವುಗಳು, ಸಂಜೆಯ ಆ ರಂಗೇರಿದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮಧುರ ಕವನವನ್ನು ತಮ್ಮಲ್ಲಿ ತುಂಬಿಕೊಂಡು, ನೆಲದ ತುಂಬಾ ಹಾಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿವೆ! ನಿಜ, ಎತ್ತರದ ಮರದಿಂದ ಕೆಳಗಿಳಿದು,ಭೂಮಿಯನ್ನು ಶ್ವೇತವರ್ಣದಿಂದ ಮುಚ್ಚುವ ಬಕುಳ ಪುಷ್ಪದ ಆ ನೋಟ ಒಂದು ಕಾವ್ಯಾನುಭವವೇ ಸರಿ. ಮುಂಜಾನೆ ಮೂಡುವ ವೇಳೆ, ಮುಸ್ಸಂಜೆ ಮಲಗುವ ವೇಳೆ, ಹೀಗೆ ದಿನಕ್ಕೆರಡು ಬಾರಿ ಆಗಸದಿಂದ ಮೃದುವಾಗಿ ಕೆಳಗಿಳಿದು ಬರುವ ಬಕುಳದ ಹೂವುಗಳು, ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಅದೇನೋ ಮಧುರ ಭಾವನೆಗಳನ್ನು ಮೀಟುತ್ತವೆ. ನೂರಾರು ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ನೆಲದ ಮೇಲೆ ಹರಡುವ ಬಕುಳಗಳ ನೆನಪು, ಬಾಲ್ಯಕಾಲದ ಸುಂದರ ಅನುಭವಗಳಲ್ಲಿ ಸಕ್ಕರೆಯ ಪಲಿಕಿನಂತೆ ಶಾಶ್ವತವಾಗಿದೆ.

ಬಕುಳ, ಬಾಗಾಳು ಹೂ, ರಂಜದ ಹೂ ಎಂದು ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಕಡೆ ಸುಂದರ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ಪಡೆದಿರುವ ಈ ಬಿಳಿ ಹೂವು ಅಪ್ಪಟ ಹಳ್ಳಿಗಾಡಿನ ಕುಸುಮ. ಪ್ರಕೃತಿಯ ನಡುವೆ ಪೂರ್ತಿ ಹುದುಗಿಕೊಂಡಿರುವ ಸರಳ, ಸುಂದರ, ಶ್ವೇತ ಪುಷ್ಪ. ಬಾಗಾಳು ಮರಗಳು ನಿಜಕ್ಕೂ ಮಜಬೂತಾಗಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತವೆ - ದಟ್ಟ ಕಾಡಿನನಡುವೆ, ಇನ್ನೂ ದಟ್ಟವಾದ ಎಲೆಗಳನ್ನು ಹರಡಿಕೊಂಡು, ಭಾರೀ ಗಾತ್ರಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಸಾಕಷ್ಟು ಎತ್ತರವಾಗಿ ಬೆಳೆಯುವ ಈ ಮರವು ನಿತ್ಯ ಹರಿದ್ವರ್ಣ ಕಾಡಿನ ಒಂದು ತುಣುಕೇ ಸರಿ. ಇದರ ಭಾರೀ ದೇಹಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ, ಅದರಲ್ಲಿ ಅರಳುವ ಹೂವುಗಳು ತುಂಬಾ ಚಿಕ್ಕವು. ಅಬ್ಬಬ್ಬಾ ಎಂದರೆ ಒಂದು ಅಥವಾ ಎರಡು ಸೆಂಟಿಮೀಟರ್ ಅಗಲವಿರುವ ಆ ಹೂವುಗಳು ಸಣ್ಣವು ನಿಜ. ಆದರೆ ಒಂದೊಂದು ಮರವೂ ಪ್ರತಿ ಸಂಜೆ ಕೆಳಗೆ ಚೆಲ್ಲುವ ಹೂವುಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ಅಕ್ಷರಶ: ನೂರಾರು. ಆದ್ದರಿಂದ, ಪೋಣಿಸಿ ಸರ ಮಾಡಿದಾಗ ಬಕುಳ ಪುಷ್ಪಕ್ಕೆ ಬೆಲೆ ಬರುತ್ತದೆ.

ಬಿಳಿಯ ದೇಹ; ದುಂಡನೆಯ ಆಕಾರ; ಸುತ್ತಲೂ ನಕ್ಷತ್ರವನ್ನು ಹೋಲುವ ಪಕಳೆಗಳು; ಹೂವಿನ ಮಧ್ಯೆ, ಹಿಂಭಾಗಕ್ಕೆ ತೆರೆದುಕೊಂಡಂತೆ ಟೋಪಿಯಂತೆ ಚೂಪಾಗಿ ಕೊನೆಗೊಂಡ ರಚನೆ. ಹೂವಿನ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿ ದಾರವನ್ನು ಸೇರಿಸಲು ಅನುಕೂಲವಾಗುವಂತೆ ಒಂದು ರಂಧ್ರ. ಆ ಮೂಲಕ ದಾರದಿಂದ ನೂರಾರು ಹೂವುಗಳನ್ನು ಪೋಣಿಸಿದಾಗ ಬಕುಳಗಳ ಮಾಲೆ ತಯಾರು. ಇದನ್ನು ಮಹಿಳೆಯರು ಹೆಮ್ಮೆಯಿಂದ ಮುಡಿಯುತ್ತಿದ್ದರು. ದೇವರಿಗೂ ಈ ಹೂಗಳ ಸರವನ್ನು ಅರ್ಪಿಸಬಹುದು. ಒಣಗಿದ ಹೂವುಗಳ ಸರವನ್ನು ಸಹಾ ಉಪಯೋಗಿಸುವ ವಾಡಿಕೆ ಉಂಟು. ಬಕುಳದ ಹೂವುಗಳು ಒಣಗಿದಾಗಲೂ, ಸ್ವಲ್ಪ ಸುಗಂಧ ಬೀರುತ್ತವೆ. ಕರಾವಳಿಗರ ಮದುವೆಗಳಲ್ಲಿ ಮದುಮಕ್ಕಳು ಬಾಗಾಳು ಹೂವಿನ ಸರವನ್ನು ಪರಸ್ಪರ ಬದಲಾಯಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಶಾಸ್ತ್ರ ಉಂಟು.

ನಮ್ಮ ಊರಿನಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ಮನೆಯ ಹತ್ತಿರವೇ ಒಂದು ಬಾಗಾಳು ಮರ ಇತ್ತು. ಹಾಗೆ ನೋಡ ಹೋದರೆ, ನಮ್ಮ ಮನೆಯ ಸುತ್ತ ಕೇವಲ ಬಾಗಾಳು ಮರ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಭಾರೀ ಗಾತ್ರದ ಒಂದು ಅಮಟೆಮರ, ತೇಗದ ಮರ, ಹಲಸಿನಮರ, ಮಾವಿನ ಮರ, ಅಡಕೆ, ತೆಂಗು ಮೊದಲಾದ ಮರಗಳಿದ್ದು ಆ ಮನೆಯು ಕಾಡಿನ ನಡುವೆ ಇದ್ದಂತೆ ಅನಿಸುತಿತ್ತು. ಮಳೆಗಾಲದ ಗಾಳಿ ಬೀಸಿದಾಗಲ್ಂತೂ, ಗಾಳಿ - ಮಳೆಯ ಸದ್ದಿನ ನಡುವೆ ಊರಿಗೂ, ಕಾಡಿಗೂ ಅಲ್ಲಿ ವ್ಯತ್ಯಾಸವೇ ಗೊತ್ತಾಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಮನೆಯ ಎದುರಿಗೆ, ಮನೆಯಿಂದ ಸ್ವಲ್ಪ ದೂರದಲ್ಲಿ ಫೂರ್ವ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡದಾದ ಬಾಗಾಳು ಮರ ಮತ್ತು ಅಮಟೆ ಕಾಯಿ ಮರ ಅಕ್ಕಪಕ್ಕದಲ್ಲಿದ್ದವು. ನಾವು ಸಂಜೆ ಮತ್ತು ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ಬೇಗನೆ ಬಾಗಾಳು ಹೂವನ್ನು ಆರಿಸುತ್ತಿದ್ದುದು ಈ ಮರದ ಅಡಿ ಇರುವ ಅಗೇಡಿಯಲ್ಲಿ. ಇದಲ್ಲದೆ ಮನೆಯ ಹಿಂಭಾಗದ ಹಾಡಿಯಲ್ಲೂ ಒಂದೆರಡು ಬಾಗಾಳು ಮರಗಳಿದ್ದವು. ಮನೆ ಮುಂದಿನ ಬಾಗಾಳು ಮತ್ತು ಅಮಟೆ ಮರಗಳು ಭಾರೀ ಗಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದಿದ್ದುದರಿಂದ, ಅಲ್ಲೆಲ್ಲ ಮರಗೊಡ್ಲು ಆಗಿತ್ತು. ಬಾಗಾಳು ಮರದ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಆಗ ಅಗೇಡಿ ಇದ್ದುದರಿಂದ, ಬೇಸಗೆಯಲ್ಲಿ ಕೊಯ್ಲು ಮುಗಿದ ನಂತರ ಬಯಲಾಗಿರುತ್ತಿದ್ದುದರಿಂದ, ದಿನವೂ ಅಲ್ಲಿ ಬಕುಳ ಪುಷ್ಪಗಳ ರಾಶಿ.ಮಕ್ಕಳೇ, ಬಾಗಾಳು ಹೂವು ಹೆಕ್ಕಿಕೊಂಡು ಬನ್ನಿ " ಎಂದು ಅಮ್ಮ ಹೇಳಿದರೂ ಸರಿ, ಹೇಳುವ ಮುಂಚೆಯಾದರೂ ಸರಿ, ನಾವೆಲ್ಲ ಆ ಮರದ ಅಡಿ ಹೋಗಿ ಹೂವುಗಳನ್ನು ಆರಿಸುತ್ತಿದ್ದೆವು. ತಾರಿಕಟ್ಟೆಯಿಂದ ಅತ್ತೆಯ ಮಕ್ಕಳು ರಜಾ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಬಂದಿದ್ದರಂತೂ ಹೂ ಆರಿಸುವ ಆಟವು ಸ್ಪರ್ಧೆಯಿಂದ ಕೂಡಿ, ಮನೋಲ್ಲಾಸ ನೀಡುತ್ತಿತ್ತು. ಮುಸ್ಸಂಜೆಯ ಇನಿಗಾಳಿಗೆ ಎತ್ತರದ ಮರದ ಟೊಂಗೆಗಳಿಂದ ಒಂದೊಂದೇ ಹೂವು ತೊಟ್ಟು ಕಳಚಿ ಬೀಳುತ್ತಿತ್ತು. ನಾವು ತಲೆಯನ್ನು ಮೇಲಕ್ಕೆತ್ತಿ ಮರದ ವಿಶಾಲ ಹರವನ್ನು ನೋಡುತ್ತಾ ನಿಲ್ಲುತ್ತಿದ್ದೆವು. ಒಂದೊಂದೇ ಬಕುಳವು ತೊಟ್ಟು ಕಳಚಿ, ನಿಧಾನವಾಗಿ ಕೆಳಗೆ ಬೀಳುವ ಪರಿಯನ್ನು ನೋಡುವುದೇ ಒಂದು ಚಂದದ ಅನುಭವ. ತನ್ನ ಪುಟ್ಟ ಬಿಳಿ ದೇಹವನ್ನು ಗಿರಿಗಿಟ್ಲಿಯಂತೆ ನಿಧಾನವಾಗಿ ಚಕ್ರದಂತೆ ತಿರುಗುತ್ತಾ ಕೆಳಗಿಳಿಯುವ ಆ ಸೌಂದರ್ಯವನ್ನು ಹೋಲಿಸಲು ಬೇರಾವುದೇ ಹೋಲಿಕೆ ಸಿಗುತ್ತಿಲ್ಲ. ಅಗೇಡಿ ಗದ್ದೆಗೆ ಬಿದ್ದ ಹೂವುಗಳನ್ನು ಮೃದುವಾಗಿ ಆರಿಸಿ ಕೈಯಲ್ಲಿನ ಬುಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸುತ್ತಿದ್ದೆವು.

ಬಿಳಿ ಹೂವುಗಳನ್ನು ಮನೆಗೆ ತಂದು, ಮೊದಲಿಗೆ ಆ ಹೂವುಗಳಿಗೆ ಬಕೇಟಿನಲ್ಲಿ ಸ್ನಾನ; ಗದ್ದೆ ಬಯಲಿನ ಕಲ್ಮಶವೇನಾದರೂ ಇದ್ದರೆ ಶುದ್ದ ಪಡಿಸಿದ ನಂತರ, ಆ ಹೂವುಗಳನ್ನು ಪೋಣಿಸಿ, ಸರ ಮಾಡುವ ಸಂಭ್ರಮ. ಬಾಳೆ ದಿಂಡನ್ನು ಒಣಗಿಸಿ ತಯಾರಿಸಿದ ನಾರು, ಬಾಗಾಳು ಹೂವಿನ ಸರ ಮಾಡಲು ತುಂಬಾ ಅನುಕೂಲ. ಬೇಕಾದರೆ ಹುಲ್ಲಿನಕಡ್ಡಿಯ ತುದಿಗೆ, ಬಾಳೆಯ ನಾರನ್ನು ಸಿಕ್ಕಿಸಿ, ಪೋಣಿಸಲು ಅನುಕೂಲವಾಗುವಂತೆ ಸೂಜಿ-ದಾರದ ರೀತಿ ರಚಿಸಿಕೊಂಡು ಒಂದೊಂದೇ ಹೂವುಗಳನ್ನು ಆರಿಸಿ, ದಾರಕ್ಕೆ ಪೋಣಿಸುತ್ತಿದ್ದೆವು. ಬಕುಳದ ಹೂವು ತುಂಬಾ ಮೃದುವಾಗಿದ್ದರಿಂದ ಆ ಹೂವಿನ ಸರ ಮಾಡುವ ಕೆಲಸವೂ ತುಂಬಾ ಸೂಕ್ಷ್ಮದ್ದು. ನೂರಾರು ಹೂವುಗಳನ್ನು ಬುಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ತುಂಬಿಕೊಂಡು, ಸರ ಪೋಣಿಸಲು ಎದುರು ಇಟ್ಟುಕೊಂಡಾಗ ನವಿರಾದ ಸಣ್ಣ ಸುಗಂಧ ಅಲ್ಲೆಲ್ಲಾ ಹರಡುತ್ತಿತ್ತು..

ನಮ್ಮ ಮನೆಯ ಎದುರೇ ಇದ್ದ ಬಾಗಾಳು ಮತ್ತು ಅಮಟೇ ಮರಗಳು ಒಂದು ದಿನ ನೆಲಕ್ಕುರುಳಿದವು. ಅಂದರೆ ಅವಾಗೇ ಉರುಳಿದ್ದೇನಲ್ಲ. ಅವುಗಳ ಭಾರೀ ಗಾತ್ರವು ಪಕ್ಕದ ಗದ್ದೆಯ ಬೆಳೆಗೆ ಮರಗೊಡ್ಲು ಮಾಡಿದ್ದರಿಂದ, ಅಲ್ಲಿ ಸರಿಯಾಗಿ ಬೆಳೆ ಬರುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಆ ಗದ್ದೆಯು ನಮ್ಮ ಪಕ್ಕದ ಮನೆಯವರದ್ದು. ಈ ಎರಡು ಮರಗಳ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಹೊಸದಾಗಿ ದನದ ಹಟ್ಟಿ ಕಟ್ಟಿಸಬೇಕೆಂದು ನಮ್ಮ ಅಮ್ಮಮ್ಮ ನಿಶ್ಚಯಿಸಿದರು. ಆ ಹಟ್ಟಿಗೆ ವಿಶಾಲ ಜಾಗ ಬೇಕಾಗುವ ನೆಪದಲ್ಲಿ, ಆ ಎರಡೂ ಮರಗಳನ್ನು ಕಡಿಸಿಹಾಕಿದರು. ಅಮಟೆ ಮರವು ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಸಾವಿರಾರು ಕಾಯಿಗಳನ್ನು ಬಿಡುತ್ತಿತ್ತು. ಬಾಗಾಳು ಮರ ಚೆಲ್ಲುತ್ತಿದ್ದ ಬಕುಳ ಪುಷ್ಪಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ಅಪಾರ. ಇಂದು ಮನೆ ಎದುರಿನ ಆ ಅಗೇಡಿಯನ್ನು ಸಂಜೆಯ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಆ ಬಿಳಿಯ ಕಾನನದ ಸುಮಗಳು ಮುಚ್ಚುವುದಿಲ್ಲ. ಬಾಗಾಳು ಮರವಿದ್ದ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಇಂದು ಒಂದೆರಡು ಗುಲಾಬಿ ಮತ್ತು ಕ್ರೋಟನ್ ಗಿಡಗಳಿವೆ. ಆ ಮುಂದಿನ ಅಗೇಡಿಯನ್ನು ಈಗ ಅಡಿಕೆ ತೋಟವನ್ನಾಗಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ನಮ್ಮ ಊರಿನ ಮನೆಯ ಎದುರು, ಅಂಬರದಲ್ಲಿ ಅರಳಿ, ತಿಳಿಗಾಳಿಯಲ್ಲಿ ಮುಸ್ಸಂಜೆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ತೇಲುತ್ತಾ ಕೆಳಗಿಳಿಯುವ ಆ ಸುಂದರ ಬಕುಳ ಹೂವುಗಳು ಈಗ ನೆನಪು ಮಾತ್ರ.

-ಶಶಿಧರ ಹೆಬ್ಬಾರ ಹಾಲಾಡಿ

ಚಿತ್ರಕೃಪೆ : plantextractsindia.com