ಶಾಕುಂತಲೆ
ಸರಿಗಮ ಸಂಗಮ ತಾಳದ ಥಳುಕಿಗೆ
ಇಂದ್ರನ ಸಭೆಯಲಿ ದಣಿವೆಯೆ ಇಲ್ಲದ
ಬಳುಕುತ ಕುಣಿಯುವ ಯಾಂತ್ರಿಕ ಬಂಧನ
ಅರಸಿಕ ಅಮರರ ನೀರಸ ಸರಸದಿ
ರೋಸಿದ ಮೇನಕೆ ಮೌನದಿ ನವೆದಿರೆ || 1 ||
ನಾರದ ನರರನು ಸಭೆಯಲಿ ಹೊಗಳುತ
ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರನ ತಪಸಿನ ತಾಪವು
ಭೂಮಿಯ ಮೀರುತ ಇಂದ್ರನ ಕಾಡುವ
ಸಂಭವ ತಿಳಿಸಲು ತಪವನು ಕೆಡಿಸುತ
ಮನಿಯನು ಒಲಿಸಲು ಮೇನಕೆ ನೇಮಕ || 2 ||
ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರನ ವಿವರದ ತವಕಕೆ
ನಾರದ ಮುನಿಗಳ ನೈಜದ ವಿವರಣೆ
ಹೊರಟಳು ಮೇನಕೆ ಮುನಿಯನು ಸೇರಲು
ಮದನನ ಬಾಣವ ಮುದದಲಿ ಹೂಡುವ
ಪ್ರಣಯದ ಸರಿಗಮ ಪಂಚಮ ರಾಗದ
ವಸಂತ ವನದೊಳು ಮೋಹದ ಮದನಿಕೆ || 3 ||
ಮೇನಕೆ ಕುಣಿದಳು ಮುನಿಗಳ ಮುಂದೆ
ಶೃಂಗಾರ ಸೊಬಗಿನ ಮತ್ತನು ಸೂಸುತ
ತೀರದ ದಾಹದ ಕಾಮದ ತೃಷೆಯಲಿ
ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರನ ಪ್ರಣಯದ ತಂತಿಯ
ಮೀಟಿದ ಮೇನಕೆ ಮೋಹದ ರಾಗಕೆ
ತಪವನು ತೊರೆದನು ಕೌಶಿಕ ಮುನಿಯು || 4 ||
ದೇವ ಮಾನವ ಪ್ರಣಯದ ಪರಿಣಯ
ಶಿಶುವಿನ ಪ್ರಸವದ ಪ್ರಮಾಣಿತ ಪ್ರಣಯದ
ಪಯಣವ ಮುಗಿಸಿದ ಮೇನಕೆ ಕೌಶಿಕ
ನಡೆದರು ಶಿಶುವನು ಅನಾಥೆಯ ಮಾಡಿ
ತಾಯ್ತನವರಿಯದ ಮೇನಕೆ ಮಡಿಲು
ಶಿಶುವನು ಅಪ್ಪದ ತಾಪಸಿ ಕೌಶಿಕ || 5 ||
ಮಾನವ ಲೋಕದ ಕೋಗಿಲೆ ಸಂತತಿ
ಸುರತದ ಸುಖವನು ಸವಿಯುವ ಸಿನಿಕರು
ಶಿಶುವನು ಪೊರೆಯುವ ಹೊರೆಯನು ಒಲ್ಲರು
ತಂದೆಯು ರಸ ಋಷಿ ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರ
ತಾಯಿಯು ಮೇನಕೆ ತ್ರಿಭುವನ ಸುಂದರಿ
ಭೂಮಿಯ ಕಾಡಲಿ ಅನಾಥ ಶಿಶುವು || 6 ||
ಶಕುಂತ ಪಕ್ಷಿಯು ಪೊರೆದವು ಮಗುವನು
ಕಣ್ವನೆ ಕರುಣೆಯ ತಂದೆಯು ಶಿಶುವಿಗೆ
ಶಕುಂತ ಶಿಶುವನು ಶಾಕುಂತಲೆ ಎಂದರು
ಕೌಶಿಕ ಕ್ಷಾತ್ರದ ಮೇನಕೆ ದೈವದ
ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರನ ಯತ್ನದ ತೇಜದ
ವರ್ಣದ ಗುಣಗಳ ಆಕರ ಶಿಶುವದು || 7 ||
ಕಣ್ವರ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಕ್ಷೀರವ ಹೀರುತ
ಬೆಳೆದಳು ಬಾಲಿಕೆ ಕಣ್ವರ ಕಣ್ಮಣಿ
ಸಖಿಯರ ಸ್ನೇಹದಿ ಬನದಲಿ ಬಿರಿದಿಹ
ಅಪೂರ್ವ ಪುಷ್ಪದ ಭೃಂಗದ ಭಂಗವ
ತೊಡೆಯಲು ಬಂದ ದುಷ್ಯಂತ ರಾಜನ
ಮನವನು ಹೊಕ್ಕಳು ಕನಸಲು ಕಾಡುತ || 8 ||
ಕಾಳಿದಾಸನ ಕಾವ್ಯದ ಕನ್ನಿಕೆ
ರವಿವರ್ಮನ ಕುಂಚದ ಕುವರಿಗೆ
ಗಂಧರ್ವ ವಿಧಿಯ ವಿವಾಹ ಬಂಧನ
ಪ್ರಕೃತಿ ಪುರುಷನ ಅಪೂರ್ವ ಮಿಲನ
ನೆನಪಿನ ಮುದ್ರೆಯ ಉಂಗುರ ಪ್ರದಾನ
ದುಷ್ಯಂತ ವಿದಾಯದ ವಿರಹದ ಪರ್ವ || 9 ||
ಕಾಡಿನ ಕೋಮಲೆ ಬಾಡಿದ ಮುಖವನು
ನಗೆಯಲಿ ಅರಳಿಸೊ ಸಖಿಯರ ಯತ್ನದ
ವಿಫಲ ಪ್ರಯತ್ನದ ಪರಿಯನು ಮೀರಿದ
ವಿರಹದ ಮೊರೆತಕೆ ಪರಿವೆಯೆ ಮರೆತಿಹ
ಶಕುಂತಲೆ ಪ್ರೇಮದ ದುರಂತ ಸಮಯಕೆ
ದೂರ್ವಾಸ ಮುನಿಗಳ ಆಶ್ರಮ ಪ್ರವೇಶ || 10 ||
ಮಕ್ಕಳ ಮಮತೆಯನರಿಯದ ದೂರ್ವಾಸ
ಅತಿಥಿ ಸತ್ಕಾರದ ಲೋಪದ ಕೋಪದಿ
ಶಪಿಸಿದ ಶಕುಂತಲೆ ಪ್ರಿಯಕರ ಮರೆಯಲು
ಸಖಿಯರು ಶಾಪದ ವಿಶಾಪವ ಕೇಳಲು
ನೆನಪಿನ ಮುದ್ರೆಯ ಮರಳಿಯೆ ತೋರಲು
ಮರೆವಿನ ಶಾಪದ ವಿಮೋಚನೆ ರಾಜಗೆ || 11 ||
ಮುನಿಗಳ ಮುನಿಸಲು ಸುಖಾಂತ್ಯ ಬಯಸಿದ
ಸಖಿಯರು ಸಂತೈಸೆ ಶಕುಂತಲೆ ಮನವ
ಮರೆತನೆ ದೊರೆಯು ಕಾಡಿನ ಬಾಲೆಯ
ಹೃದಯ ಬಿರಿಯುವ ಮೌನದ ರೋದನ
ಬಾರದ ರಾಜನ ಕುಡಿಯದು ಗರ್ಭದಿ
ಶಕುಂತಲೆ ತೊಳಲಿನ ತಳಮಳ ನಿಲ್ಲದು || 12 ||
ಕಣ್ವರ ಗಮನವ ಸಖಿಯರು ಸೂಚಿಸೆ
ಲಜ್ಜಿತ ಮಗಳ ಮನಸಿನ ದುಗುಡವ
ತಿಳಿದಿಹ ಕಣ್ವರು ಒಪ್ಪಿಗೆ ಸೂಚಿಸೆ
ಬಾಲ್ಯದ ದಿನಗಳ ನೆನಪನು ಹೊತ್ತು
ತೊರೆದಳು ತೌರನು ಕಂಬನಿ ಮಿಡಿಯುತ
ಕಣ್ವರ ಕುವರಿಯು ಪತಿಗೃಹ ಸೇರಲು || 13 ||
ಭಾರದ ಹೃದಯದಿ ಗರ್ಭಿಣಿ ಶಕುಂತಲೆ
ಗೌತಮಿ ಜೊತೆಯಲಿ ನಡೆದಳು ನಗರಿಗೆ
ಸಖಿಯರ ಸರಸದ ಕೆಣಕುವ ಕಥೆಯಲಿ
ದುಷ್ಯಂತನರಮನೆ ವಾಸದ ಕನಸಲಿ
ನದಿಯನು ದಾಟುವ ಸಮಯದಿ ತಿಳಿಯದೆ
ಬೆರಳಿನ ಉಂಗುರ ಜಾರಿತು ನೀರಿಗೆ || 14 ||
ದೂರ್ವಾಸ ದುಷ್ಕರ ಶಾಪದ ಪಾಶದ
ಮರೆವಿನ ಬಲೆಯಲಿ ಬಂಧಿತ ಶಕುಂತಲೆ
ಧಾವಿಸೆ ದುಗುಡದಿ ದುಷ್ಯಂತನೆಡೆಗೆ
ಪರಿಚಯ ವಿರದ ಭಾವದ ಮುಖದಲಿ
ದುಷ್ಯಂತ ದೊರೆಯು ಯಾರೆಂದು ಕೇಳಲು
ದುರಂತ ಶಕುಂತಲೆ ಮನಸದು ಮುದುಡಿತು || 15 ||
ಲಜ್ಜೆಯ ತ್ಯಜಿಸಿ ಸಂಕೋಚವ ಬಿಟ್ಟು
ಭೃಂಗದ ಭಂಗದ ಗಂಧರ್ವ ಪರಿಣಯ
ಸುರತ ಸಂಗದಿ ಒಡಲಲಿ ರಾಜನ
ಒಲವಿನ ಕುಡಿಯದು ಬೆಳೆದಿಹ ನೆನಪಿನ
ಸುರುಳಿಯ ಬಿಚ್ಚುತ ಬೆರಳಲಿ ತೊಡಿಸಿದ
ನೆನಪಿನ ಉಂಗುರ ಬೆರಳನು ತೋರಲು || 16 ||
ಉಂಗುರ ವಿಹೀನ ಉಂಗುರದಂಗುಲಿ
ನೋಡಿದ ದುಷ್ಯಂತ ಲೇವಡಿ ಮಾಡಲು
ಸಹಿಸದ ಗೌತಮಿ ಶಕುಂತಲೆ ಒಪ್ಪಿಸಿ
ಕಣ್ವರ ಕುವರಿಯು ಅನೃತ ನುಡಿಯಳು
ಮುನಿಗಳ ಸೂಚನೆ ಮೇರೆಗೆ ಬಂದೆವು
ಸಖಿಯರು ಹೊರಟರು ಶಕುಂತಲೆ ತೊರೆದು || 17 ||
ವಿಧಿ ವಿಲಾಸದ ಬಲೆಯಲಿ ಶಕುಂತಲೆ
ಮೇನಕೆ ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರರ ಮಗಳು
ಕಣ್ವರ ಪ್ರೀತಿಯ ಧಾರೆಯ ಕುವರಿ
ಧರೆಯನಾಳುವ ದೊರೆಯೆ ಪತಿಯು
ಗರ್ಭದಿ ಭಾವಿ ಭರತ ಚಕ್ರೇಶ
ದುಷ್ಯಂತನೆದುರಲೆ ಅನಾಥೆ ಶಕುಂತಲೆ || 18 ||
ತವರಿಗೆ ತೆರಳಲು ಮನಸದು ಒಪ್ಪದು
ನಡೆದಳು ದಿಟ್ಟೆ ದಟ್ಟಡವಿಯ ವಾಸಕೆ
ಮನುಜರಿಗಿಂತಲು ಮೃಗಗಳೇ ಮೇಲು
ಕಾನನ ವಾಸದಿ ಮಗುವಿನ ಜನನ
ಭರತನ ನಾಮದಿ ಪೊರೆದಳು ಮಗನ || 19 ||
ಮನಸಿನ ಮಂಕಲಿ ದುಷ್ಯಂತ ರಾಜನು
ಹಾಸಿಗೆ ಹಿಡಿದನು ರಾಜ್ಯವ ಮರೆತು
ಚಿಂತೆಯ ಮಂತ್ರಿಯು ವೈದ್ಯರ ಕರೆಸಲು
ರಾಜ ವೈದ್ಯರು ಕೈಚೆಲ್ಲಿ ಕುಳಿತರು
ಮನಸಿನ ದೋಷಕೆ ಔಷಧಿ ದೊರೆಯದು
ಆಹಾರ ವಿಹಾರದಿ ರಾಜನು ತೊಡಗಲಿ || 20 ||
ಅರಮನೆ ಅಡಿಗೆಗೆ ಮತ್ಸ್ಯವ ಸೀಳಲು
ಮೀನಿನ ಹೊಟ್ಟೆಯಲಡಗಿದ ಉಂಗುರ
ರಾಜನ ಮುದ್ರೆಯ ಗುರುತಿನ ಉಂಗುರ
ದೊರೆಯಲು ಮಂತ್ರಿಯು ತೋರಲು ದೊರೆಗೆ
ಶಾಪ ವಿಶಾಪದ ಶಕುಂತಲೆ ನೆನಪಲಿ
ದೂರಾಯಿತು ದೊರೆಯ ಮನಸಿನ ಖಿನ್ನತೆ || 21 ||
ಪತ್ನಿಯ ಹುಡುಕಲು ಕಾಡಿಗೆ ಓಡಿದ
ಕಣ್ವರ ಕೇಳಲು ಶಕುಂತಲೆ ದೊರೆಯದೆ
ಕಾಡಲಿ ಬೇಡರ ಪಡೆಯನು ಕೇಳಲು
ದೂರದ ದಟ್ಟನೆ ಕಾಡಿನ ಮಧ್ಯದ
ಕುಟೀರದಲಿರುವ ಮಾಹಿತಿ ಪಡೆದು
ನಡೆದನು ಹುಡುಕಲು ಪತ್ನಿಯ ಪುತ್ರನ || 22 ||
ಸಿಂಹವ ಮಣಿಸುತ ಹಲ್ಲನು ಎಣಿಸುವ
ಸಾಹಸ ಮೆರೆಯುವ ಭರತನ ಕರೆಯಲು
ದುಷ್ಯಂತ ನೋಡಿದ ಪತ್ನಿಯ ಪುತ್ರನ
ಮರೆತಿಹ ತಪ್ಪಿನ ಕ್ಷಮೆಯನು ಯಾಚಿಸೆ
ಶಕುಂತಲೆ ರಾಜನ ತಪ್ಪನು ಮನ್ನಿಸಿ
ಜೊತೆಯಾದಳು ಪತಿಗೆ ಭರತನ ಸಹಿತ || 23 ||
ಭಾರತ ಕಥನದ ದುಷ್ಯಂತ ಪ್ರಸಂಗದ
ಕಾಳಿದಾಸನ ಅಭಿಙಾನ ಶಾಕುಂತಲೆ
ಸಂಸ್ಕೃತ ನಾಟಕ ತುಂತುರು ಹನಿಗಳ
ಪಾವನ ಸ್ನಾನದ ವಿನಯದ ಯತ್ನದ
ಜಯಪ್ರಕಾಶಿತ ಕನ್ನಡ ಕವನ || 24 ||
- Log in to post comments
Comments
ನಿಮ್ಮ ಪದಗಳ ಲಾಸ್ಯದ ಜೊತೆಗೂಡಿಸಿದ
ನಿಮ್ಮ ಪದಗಳ ಲಾಸ್ಯದ ಜೊತೆಗೂಡಿಸಿದ
ಕಥಾ ಕವನ ಚೆನ್ನಿದೆ.
In reply to ನಿಮ್ಮ ಪದಗಳ ಲಾಸ್ಯದ ಜೊತೆಗೂಡಿಸಿದ by Maalu
ಮಾಲುರವರೆ, ನಿಮ್ಮ ಮೆಚ್ಚುಗೆಗೆ
ಮಾಲುರವರೆ, ನಿಮ್ಮ ಮೆಚ್ಚುಗೆಗೆ ವಂದನೆ