ಕೃಷಿಯಿಂದ ನೆಮ್ಮದಿಯ ಬದುಕು ನಡೆಸಿದ ಅಡ್ಡೂರು ಶಿವಶಂಕರ ರಾಯರು

ಅಡ್ಡೂರು ಕೃಷ್ಣ ರಾವ್ ಅವರ ಉದಯವಾಣಿ ಬೆಂಗಳೂರು ‍ಆವೃತ್ತಿಯ "‍ಬಹುಧಾನ್ಯ" ಅಂಕಣದಲ್ಲಿ  ಮಾರ್ಚ್ ‍೪, ೨೦೧೩ ರಂದು ಪ್ರಕಟವಾದ, ಅಡ್ಡೂರು ಶಿವಶಂಕರ ರಾಯರ ಬಗೆಗಿನ ಲೇಖನವನ್ನು, ಅವರಿಂದ ಪಡೆದು ಸಂಪದದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸುತ್ತಿದ್ದೇವೆ.

- ನಿರ್ವಹಣೆ ತಂಡ

 ಮಂಗಳೂರಿನಿಂದ ೨೦ ಕಿಮೀ ದೂರದ ಅಡ್ಡೂರಿನಲ್ಲಿ ಕೃಷಿಯನ್ನೇ ನಂಬಿ ಬದುಕಿದ್ದ ನನ್ನ ತಂದೆ ಅಡ್ಡೂರು ಶಿವಶಂಕರ ರಾಯರು ಇನ್ನಿಲ್ಲ. ತೊಂಬತ್ತೊಂದು ವರುಷಗಳ ತುಂಬು ಬದುಕು ಮುಗಿಸಿ, ೧೯ ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೧೩ರಂದು ಅವರು ವಿಧಿವಶರಾದರು.

ಕೃಷಿಯನ್ನೇ ನಂಬಿ ನೆಮ್ಮದಿಯಿಂದ ಬದುಕಬಹುದೆಂದು ತೋರಿಸಿಕೊಟ್ಟವರು ಶಿವಶಂಕರ ರಾಯರು. ಆ ನೆಮ್ಮದಿಗೆ ಕಾರಣ ಅವರ ಸರಳ ಜೀವನ. ನಾನು ಕಂಡಾಗಿನಿಂದಲೂ ಅವರ ಉಡುಪು ಖಾದಿಯ ಅರೆತೋಳಿನ ಷರಟು ಮತ್ತು ಬಿಳಿ ಮುಂಡು. ಯಾವಾಗಲೂ ಹೆಗಲಿಗೊಂದು ಚೀಲ, ಕೈಯಲ್ಲೊಂದು ಕೊಡೆ. ಇದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಏನನ್ನೂ ಬಯಸಿದವರಲ್ಲ. ತನಗೊಂದು ರೇಡಿಯೋ ಸಾಕು, ಟಿವಿ ಬೇಡ ಎಂದವರು. ಇದ್ದದ್ದರಲ್ಲೇ ತೃಪ್ತಿ ಪಟ್ಟವರು. ಊಟಕ್ಕೆ ಅನ್ನವಾದರೆ ಅನ್ನ, ಗಂಜಿಯಾದರ ಗಂಜಿ. ತನ್ನ ಪಾಲಿನ ಜಮೀನು ಕಳಕೊಂಡರೇ ವಿನಃ ಹೊಸದಾಗಿ ಖರೀದಿಸಲಿಲ್ಲ.

ಅವರ ನೆಮ್ಮದಿಗೆ ಇನ್ನೊಂದು ಕಾರಣ, ಕೊಡುವುದರಲ್ಲಿ ಅವರು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದ ಸಂತೋಷ. ಕೃಷಿಕರಿಗೆ ಉಪಯುಕ್ತ ಮಾಹಿತಿ ನೀಡಲಿಕ್ಕಾಗಿ ಹಾಗೂ ವಿಚಾರ ವಿನಿಮಯಕ್ಕಾಗಿ ಕೃಷಿಕ ಮಿತ್ರರೊಂದಿಗೆ ಸೇರಿ ಅವರು ಹುಟ್ಟು ಹಾಕಿದ ವೇದಿಕೆ “ಕೃಷಿ ಅನುಭವ ಕೂಟ”. ೧೯೬೫ರಿಂದ ೧೯೮೫ರ ವರೆಗೆ ೨೦ ವರುಷಗಳ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಈ ವೇದಿಕೆಯ ಆಶ್ರಯದಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಜರಗಿಸಿ, ನೂರಾರು ಕೃಷಿಕರಿಗೆ ಅಮೂಲ್ಯ ಮಾಹಿತಿ ಹಂಚಿದರು. ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡದ ಕೃಷಿಕರಲ್ಲಿ ಪ್ರಗತಿಪರ ಧೋರಣೆ ಬೆಳೆಸಲು ಕೃಷಿ ಅನುಭವ ಕೂಟ ನೀಡಿದ ಕೊಡುಗೆಗೆ ಬೆಲೆ ಕಟ್ಟಲಾಗದು.

ಅಡ್ಡೂರು ಶಿವಶಂಕರ ರಾಯರು ಭತ್ತದ ವಿವಿಧ ತಳಿಗಳ ಮತ್ತು ಹೊಸ ಬೆಳೆಗಳ ಬೀಜಗಳನ್ನು ನೂರಾರು ಕೃಷಿಕರಿಗೆ ಹಂಚಿದ್ದಾರೆ. ನಾಲ್ಕು ನೂರಕ್ಕೂ ಅಧಿಕ ಗಂಗಬೊಂಡ ತೆಂಗಿನ ಸಸಿಗಳನ್ನು ಅತೀ ಕಡಿಮೆ ಬೆಲೆಗೆ ಒದಗಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅವನ್ನು ಅವರು ಇಮ್ಮಡಿ ಬೆಲೆಗೆ ಮಾರಲು ಸಾಧ್ಯವಿತ್ತು. ಆದರೆ ಒಂದು ರೂಪಾಯಿ ಬೆಲೆ ಏರಿಸಲಿಕ್ಕೂ ಅವರು ತಯಾರಿರಲಿಲ್ಲ. ತನ್ನ ಮನೆಗೆ ಬಂದವರಿಗೆ ಅವರಂತೆ ಎಳನೀರು ಕೊಟ್ಟು ಸತ್ಕರಿಸುವ ಯಾರನ್ನೂ ನಾನು ಕಂಡಿಲ್ಲ.

ಪುಸ್ತಕಗಳ ವಿಚಾರದಲ್ಲಂತೂ ಅವರು ಕೊಡುಗೈ ದಾನಿ. ಮದುವೆಮುಂಜಿ ಇತ್ಯಾದಿ ಸಮಾರಂಭಗಳಲ್ಲಿ ಅವರು ಉಡುಗೊರೆಯಾಗಿ ಕೊಡುತ್ತಿದ್ದದ್ದು ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು. ಕಾರಿನಲ್ಲಿ ಅಡ್ಡೂರಿಗೆ ಬರುತ್ತಿದ್ದ ಹಲವರು, ಇವರು ತೋರಿಸಿದ ಪುಸ್ತಕದ ಪುಟ ತಿರುಗಿಸಿ ನೋಡಿ, “ಇದನ್ನು ಓದಿ ಕೊಡುತ್ತೇನೆ” ಎಂದಾಗ, ಕೊಟ್ಟು ಬಿಡುತ್ತಿದ್ದರು (“ಇಂಥಲ್ಲಿ ಖರೀದಿಸಿ” ಎನ್ನುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ.) ಹಾಗೆ ಇವರು ಕಳೆದುಕೊಂಡ ಪುಸ್ತಕಗಳ ಲೆಕ್ಕ ಇಟ್ಟವರಿಲ್ಲ.

ಅಡ್ಡೂರಿಗೆ ವಿದ್ಯುತ್ ಸಂಪರ್ಕಕ್ಕಾಗಿ ಕರ್ನಾಟಕ ವಿದ್ಯುತ್ ಮಂಡಳಿಯವರಿಗೆ ಟ್ರಾನ್ಸ್ ಫಾರ್ಮರ್ ಹಾಕಲು ಸೂಕ್ತ ಜಾಗ ಬೇಕಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ಜಾಗ ಒದಗಿಸಲು ಅಡ್ಡೂರಿನಲ್ಲಿ ಯಾರೂ ಮುಂದೆ ಬರಲಿಲ್ಲ. ಆ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ “ಊರಿಗೆ ಕರೆಂಟ್ ಬರಲಿ” ಎಂಬ ಭಾವದಿಂದ, ತಮ್ಮ ಕುಟುಂಬದ ಮುಳಿಪಡ್ಪು ಎಂಬ ಜಾಗವನ್ನು ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಒದಗಿಸಿದವರು ಶಿವಶಂಕರರಾಯರು. ಒಂದಿಂಚು ಜಾಗಕ್ಕಾಗಿ ಇಂದು ರಕ್ತಪಾತ ನಡೆಯುವುದನ್ನು ನಾವು ಕಾಣುತ್ತಿದ್ದೇವೆ. ಹಾಗಿರುವಾಗ, ಊರಿನ ರಸ್ತೆಗಾಗಿ ತನ್ನ ತೆಂಗಿನ ತೋಟದ ಎರಡೂ ಪಕ್ಕಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಎಕರೆ ಜಾಗ ಬಿಟ್ಟು ಕೊಟ್ಟ ಮಹಾನುಭಾವರು ಅವರು.

ಅಡ್ಡೂರಿನಲ್ಲಿ ೧೯೫೦ರ ದಶಕದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಕೃಷಿ ಕಾಯಕಕ್ಕೆ ತೊಡಗಿದವರು ಶಿವಶಂಕರ ರಾಯರು. ಆ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ “ಒಂದು ಕಳಸೆ ಗದ್ದೆಯಲ್ಲಿ ಮೂರು ಮುಡಿ ಭತ್ತ ಬೆಳೆಯುವವನು ಐದು ಮುಡಿ ಬೆಳೆದರೆ ನೆಮ್ಮದಿಯಿಂದ ಇರಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲವೇ?” ಎಂಬ ವಿಚಾರ ಕೃಷಿ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿ ಸಂಗ್ರಹಕ್ಕಾಗಿ ತನ್ನನ್ನು ಪ್ರೇರೇಪಿಸಿಸಿತು ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.

ಆಗ ಅವರಿಗಿದ್ದ ಕನಸುಗಳು: ವೈಜ್ನಾನಿಕ ಕೃಷಿಯ ಮಾಹಿತಿಗಳನ್ನು ಕೃಷಿಕರಿಗೆ ತಲಪಿಸಬೇಕು; ಕೃಷಿಕರ ಸಂಶಯಗಳನ್ನು ಕೃಷಿವಿಜ್ನಾನಿಗಳಿಗೆ ತಿಳಿಸಿ ಪರಿಹಾರ ಕಂಡುಕೊಳ್ಳಬೇಕು; ಮೂರರಿಂದ ಐದು ಎಕರೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯ ಕೃಷಿಕನಾಗಿ ಒಂದು ಮಾದರಿ ಕೃಷಿಕ್ಷೇತ್ರ ನಿರ್ಮಿಸಬೇಕು.

ಈ ಎಲ್ಲ ಕನಸುಗಳನ್ನು ನನಸು ಮಾಡಿಕೊಂಡದ್ದೇ ಅವರ ಬದುಕಿನ ಸಾಧನೆ. ಈ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ, ಅಡ್ಡೂರಿನ ಅವರ ಕರ್ಮಭೂಮಿ “ಕೃಷ್ಣಾ ಫಾರ್ಮ್” ಹಲವಾರು ಕೃಷಿಪ್ರಯೋಗಗಳಿಗೆ ಪ್ರಯೋಗಶಾಲೆಯಾಗಿತ್ತು. ಅಲ್ಲಿ ಅವರು ಬೆಳೆಸಿ ನೋಡಿದ ಹೊಸಹೊಸ ಭತ್ತದ ತಳಿಗಳು ಹತ್ತುಹಲವು. ಇಂತಹ ಪ್ರಯೋಗಗಳ ಫಲಿತಾಂಶಗಳನ್ನು ಶ್ರದ್ಧೆಯಿಂದ ಕೃಷಿವಿಜ್ನಾನಿಗಳಿಗೆ ತಿಳಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಆ ಮೂಲಕ ಇಲ್ಲಿನ ಮಣ್ಣಿಗೆ ಸೂಕ್ತವಾದ, ಕ್ರಿಮಿಕೀಟಗಳ ನಿರೋಧಗುಣ ಹೊಂದಿದ ತಳಿಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಸಹಕರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಹಾಗಂತ ಕೃಷಿವಿಜ್ನಾನಿಗಳ ಮತ್ತು ಕೃಷಿ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಶಿಫಾರಸುಗಳ ಟೊಳ್ಳುತನ ಬಹಿರಂಗ ಪಡಿಸಲು ಹಿಂಜರಿಯಲಿಲ್ಲ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಮಣ್ಣಿಗೆ ಹಾಕಬೇಕಾದ ಸುಣ್ಣದ ಪ್ರಮಾಣದ ಬಗ್ಗೆ ಶಿಫಾರಸನ್ನು ಕೃಷಿವಿಜ್ನಾನಿಗಳೂ ಕೃಷಿಅಧಿಕಾರಿಗಳೂ ಹಲವು ಬಾರಿ ಬದಲಾಯಿಸಿದ್ದನ್ನು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಭೆಯಲ್ಲೇ ಖಂಡಿಸಿದ್ದರು.

ಕೃಷಿ ಎಂಬುದು ದುಡ್ಡು ಮಾಡುವ ದಂಧೆಯಲ್ಲ; ಅದೊಂದು ಉದಾತ್ತ ಜೀವನ ವಿಧಾನ ಎಂದು ನಂಬಿದವರು ಶಿವಶಂಕರ ರಾಯರು. ಈ ತತ್ವವನ್ನು ನಂಬಿ, ಅದರಂತೆಯೇ ತನ್ನ ಜೀವನದ ಕೊನೆಯ ಅರುವತ್ತು ವರುಷ ಬದುಕಿದವರು. ತನ್ನ ಸರಳ ಹಾಗೂ ನೆಮ್ಮದಿಯ ಬದುಕಿನ ಅನುಭವ ಮತ್ತು ಸಂದೇಶಗಳನ್ನು “ಎಂಬತ್ತರ ಕೊಯ್ಲಿನ ಕಾಳುಗಳು” (ಪ್ರ: ಮಿತ್ರಮಾಧ್ಯಮ, ಬೆಂಗಳೂರು) ಎಂಬ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಅವರು ದಾಖಲಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಕೃಷಿಕರನ್ನು ಈಗ ಕಾಡುತ್ತಿರುವ ಹಲವು ಗೊಂದಲಗಳಿಗೆ ಶಿವಶಂಕರರಾಯರ ಬದುಕಿನ ಅನುಭವಗಳಿಂದ ಪರಿಹಾರ ಕಂಡುಕೊಳ್ಳಬಹುದು ಎನಿಸುತ್ತದೆ.