೬೫. ಶ್ರೀ ಲಲಿತಾ ಸಹಸ್ರನಾಮ ೨೨೯ರಿಂದ ೨೩೪ನೇ ನಾಮಗಳ ವಿವರಣೆ

ಲಲಿತಾ ಸಹಸ್ರನಾಮ ೨೨೯ - ೨೩೪

Mahāsanā महासना (229)

೨೨೯. ಮಹಾಸನಾ

           ದೇವಿಗೆ ಮಹತ್ತರವಾದ ಆಸನವಿದೆ ಎನ್ನುವುದು ಈ ನಾಮದ ಶಬ್ದಶಃ ಅರ್ಥ, ಆದರೆ ಆಕೆಯ ಆಸನವು ಮೂವತ್ತಾರು ತತ್ವಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ದೇವಿಯ ಭೌತಿಕ ಆಸನದ ಬಗ್ಗೆ ಮೂರನೇ ನಾಮದಲ್ಲಿ ಚರ್ಚಿಸಲಾಗಿದೆ.

೩೬ ತತ್ವಗಳ ಕುರಿತು ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿವರಣೆ:

              ೧,೨,೩,೪ ಇವುಗಳು ಕ್ರಮವಾಗಿ ಮನಸ್ಸು, ಬುದ್ಧಿ, ಚಿತ್ತ ಮತ್ತು ಅಹಂಕಾರ ಇವನ್ನು ಒಟ್ಟಾಗಿ ‘ಅಂತಃಕರಣ’ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ೫,೬,೭,೮,೯ -ಇವು ನಾವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಪಂಚೇಂದ್ರಿಯಗಳೆಂದು ಕರೆಯುವ ಗ್ರಹಣೇಂದ್ರಿಯ/ಜ್ಞಾನೇಂದ್ರಿಯಗಳು - ಕಿವಿ, ಚರ್ಮ, ಕಣ್ಣು, ನಾಲಿಗೆ ಮತ್ತು ಮೂಗು. ೧೦,೧೧,೧೨,೧೩,೧೪, ಇವುಗಳು ತನ್ಮಾತ್ರೆಗಳು ಅಥವಾ ಪಂಚೇಂದ್ರಿಯಗಳಿಂದ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಡುವ ವಿಷಯಗಳು - ಶಬ್ದ, ಸ್ಪರ್ಷ, ರೂಪ, ರಸ ಮತ್ತು ಗಂಧ. ೧೫,೧೬,೧೭,೧೮,೧೯ ಇವು ಕ್ರಮವಾಗಿ ಐದು ಕರ್ಮೇಂದ್ರಿಯಗಳು - ಬಾಯಿ, ಕಾಲುಗಳು, ಕೈಗಳು, ವಿಸರ್ಜನಾಂಗ ಮತ್ತು ಜನನಾಂಗ. ಕರ್ಮೇಂದ್ರಿಯಗಳಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ಕರ್ಮಗಳು ಅಥವಾ ಕ್ರಿಯೆಗಳು ೨೦,೨೧,೨೨,೨೩,೨೪ಗಳು ಕ್ರಮವಾಗಿ - ವಾಕ್ (ಮಾತು), ಚಲನೆ, ಹಿಡಿತ, ವಿಸರ್ಜನೆ ಮತ್ತು ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿ. ೧ ರಿಂದ ೨೪ನೇ ತತ್ವಗಳನ್ನು ಆತ್ಮ ತತ್ವಗಳೆಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ೨೫, ೨೬, ೨೭, ೨೮, ೨೯, ೩೦, ೩೧ ಇವು ಕ್ರಮವಾಗಿ ಕಾಲ (ಭೂತ, ವರ್ತಮಾನ ಮತ್ತು ಭವಿಷ್ಯತ್ ಕಾಲಗಳು), ನಿಯತಿ (ಅನುಕ್ರಮಣಿಕೆ - ನಿಯಮಾನುಸಾರ ನೆಡೆಯುವ ಕ್ರಿಯೆ), ಕಲಾ (ಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಪ್ರೇರೇಪಿಸುವುದು), ವಿದ್ಯಾ (ಬುದ್ಧಿಯನ್ನು ಪ್ರಚೋದಿಸುವುದು), ರಾಗ (ಕಾಮನೆ), ಪುರುಷ (ಆತ್ಮ), ಮಾಯಾ (ಭ್ರಮೆ, ಅವಿದ್ಯೆಯನ್ನುಂಟು ಮಾಡುತ್ತದೆ). ೨೫ರಿಂದ ೩೧ನೇ ತತ್ವಗಳನ್ನು ವಿದ್ಯಾ ತತ್ವಗಳೆಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ೩೨,೩೩,೩೪,೩೫,೩೬ ಇವುಗಳು ಕ್ರಮವಾಗಿ ಶುದ್ಧವಿದ್ಯಾ (ಇದು ಬುದ್ಧಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಪ್ರೇರೇಪಿಸುತ್ತದೆ), ಈಶ್ವರ (ಇದು ಕ್ರಿಯೆಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಬುದ್ಧಿಯನ್ನು ಪ್ರಚೋದಿಸುತ್ತದೆ), ಸದಾಶಿವ (ಇದು ಬುದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ಸಮಾನ ಪ್ರಮಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಚೋದಿಸುತ್ತದೆ), ಶಕ್ತೀ (ಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಪ್ರಚೋದಿಸುತ್ತದೆ), ಶಿವ (ಶುದ್ಧ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಪ್ರೇರೇಪಿಸುತ್ತದೆ ಅಥವಾ ಉಂಟು ಮಾಡುತ್ತದೆ).

Mahā- yāga-kramārādhyā महा-याग-क्रमाराध्या (230)

೨೩೦. ಮಹಾ-ಯಾಗ-ಕ್ರಮಾರಾಧ್ಯಾ

               ಅರವತ್ನಾಲ್ಕು ಯೋಗಿನಿಯರನ್ನು (ದೇವಿಗೆ ಸಹಾಯಕರಾಗಿರುವ ಉಪದೇವತೆಗಳನ್ನು) ಪೂಜಿಸುವುದನ್ನು ಮಾಹಾ-ಯಾಗವೆನ್ನುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಇದನ್ನು ಕ್ರಮಬದ್ಧವಾಗಿ ಕೈಗೊಂಡರೆ ಶೀಘ್ರ ಫಲಗಳು ದೊರೆಯುತ್ತವೆ. ಈ ವಿಧವಾದ ಪೂಜೆಯು ತಂತ್ರ ಶಾಸ್ತ್ರದ ನವಾವರಣ ಪೂಜೆಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತದೆ.

               ಶ್ರೀ ಚಕ್ರದಲ್ಲಿ ಎಂಟು ಆವರಣಗಳಿದ್ದು ಒಂದೊಂದು ಆವರಣದಲ್ಲಿಯೂ ಒಬ್ಬೊಬ್ಬ ಯೋಗಿನಿಯು ಉಪಸ್ಥಿತಳಿರುತ್ತಾಳೆ ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಯೋಗಿನಿಗೂ ಏಳು ಜನ ಸಹಾಯಕರಿರುತ್ತಾರೆ, ಹಾಗಾಗಿ ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಎಂಟು ಆವರಣಗಳಿಂದ ೬೪ ಯೋಗಿನಿಯರಿರುತ್ತಾರೆ. ಯೋಗಿನಿಯರೆಂದರೆ ಶಿವ ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯರಿಗೆ ಪರಿಚಾರಿಕಿಯರಾಗಿರುವ  ಉಪದೇವತೆಗಳು. ಇದಕ್ಕೆ ಇನ್ನೊಂದು ರೀತಿಯಾದ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನವೂ ಇದೆ ಅದರ ಪ್ರಕಾರ ಭೈರವನಿಗೆ ಎಂಟು ವಿಧವಾದ ರೂಪಗಳಿವೆ ಅವನ್ನು ಅಷ್ಟ ಭೈರವರೆನ್ನುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಅವರ ಸಂಗಾತಿಗಳನ್ನು ಅಷ್ಟ ಮಾತೆಯರೆನ್ನುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಇವರಿಬ್ಬರಿಂದ ೬೪ ಭೈರವರು ಮತ್ತು ೬೪ಯೋಗಿನಿಯರು ಜನ್ಮ ತಳೆಯುತ್ತಾರೆ.

               ಭಾವನೋಪನಿಷತ್ತು ದೇವಿಯ ಮಾನಸಿಕ ಪೂಜೆಯ ಕ್ರಮವನ್ನು ಅನುಮೋದಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅದನ್ನೂ ಕೂಡಾ ಮಹಾ-ಯಾಗ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಯಾಗವೆಂದರೆ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಅಗ್ನಿಯಿಂದ ಕೂಡಿದ ಆಚರಣೆಗಳು ಅಥವಾ ನವಾವರಣ ಪೂಜೆ; ಎಲ್ಲಾ ಅಗ್ನಿ ಸಂಭಂದಿತ ಆಚರಣೆಗಳನ್ನು ಯಾಗವೆಂದು ಕರೆಯುವುದಿಲ್ಲ ಎನ್ನುವುದನ್ನೂ ಗಮನಿಸಿ. ಕ್ರಮವೆಂದರೆ ಚಲನೆ, ಗತಿ, ಅಥವಾ ಪಥ; ಆದ್ದರಿಂದ ಈ ನಾಮವು ದೇವಿಯು ಕ್ರಮಬದ್ಧವಾಗಿ ನವಾವರಣ ಪೂಜೆಯಿಂದ ಆರಾಧಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಾಳೆ ಎಂದು ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಈ ನಾಮದ ಗೂಡಾರ್ಥವೇನೆಂದರೆ ದೇವಿಯು ಭಾವನೋಪನಿಷತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಚುರಪಡಿಸಿರುವಂತೆ ಮಾನಸಿಕವಾಗಿ ಪೂಜಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಾಳೆ.

ಅರವತ್ನಾಲ್ಕು ಯೋಗಿನಿಯರ ಹೆಸರುಗಳು ಈ ರೀತಿಯಾಗಿ ಇವೆ (ಇವು ಗ್ರಂಥದಿಂದ ಗ್ರಂಥಕ್ಕೆ ಭಿನ್ನವಾಗಿವೆ):

               ೧. ಬ್ರಹ್ಮಾಣಿ, ೨. ಚಂಡಿಕಾ, ೩. ರೌದ್ರೀ, ೪. ಗೌರಿ, ೫. ಇಂದ್ರಾಣೀ, ೬. ಕೌಮಾರೀ, ೭.ಭೈರವೀ, ೮. ದುಸ್ಗಾ (ದುರ್ಗಾ?), ೯. ನಾರಸಿಂಹೀ, ೧೦. ಕಾಳಿಕಾ, ೧೧. ಚಾಮುಂಡಾ, ೧೨. ಶಿವ-ದೂತೀ, ೧೩. ವಾರಾಹೀ, ೧೪. ಕೌಶಿಕೀ, ೧೫. ಮಹಾ-ಈಶ್ವರೀ, ೧೬. ಶಂಕರೀ, ೧೭. ಜಯಂತಿ, ೧೮. ಸರ್ವ-ಮಂಗಲಾ, ೧೯. ಕಾಳಿ, ೨೦. ಕರಾಲಿನಿ, ೨೧. ಮೇಧಾ, ೨೨.ಶಿವಾ, ೨೩.ಶಾಕಂಬರೀ, ೨೪. ಭೀಮಾ, ೨೫. ಶಾಂತಾ, ೨೬. ಭ್ರಮರೀ, ೨೭. ರುದ್ರಾಣಿ, ೨೮. ಅಂಬಿಕಾ, ೨೯. ಕ್ಷಮಾ, ೩೦.ಧಾತ್ರಿ, ೩೧. ಸ್ವಾಹಾ, ೩೨.ಸ್ವಾಧಾ, ೩೩.ಪರ್ಣಾ, ೩೪. ಮಹೋದರೀ ೩೫.ಘೋರ-ರೂಪಾ, ೩೬.ಮಹಾ-ಕಾಳಿ, ೩೭. ಭದ್ರಕಾಳಿ,  ೩೮. ಕಪಾಲಿನಿ, ೩೯. ಕ್ಷೇಮಕರಿ, ೪೦.? ೪೧. ಚಂದ್ರಾ ೪೨. ಚಂದ್ರಾವಳಿ, ೪೩.ಪ್ರಪಂಚಾ, ೪೪.ಪ್ರಳಯಾಂತಿಕಾ ೪೫. ಪಿಚುವಕ್ತ್ರಾ ೪೬. ಪಿಶಾಚಿ ೪೭. ಪ್ರಿಯಂಕರಿ, ೪೮. ಬಾಲ-ವಿಕ್ರಮೀ, ೪೯. ಬಾಲ-ಪ್ರಮಂಥನಿ, ೫೦.ಮದನ-ಉನ್ಮಂಥನಿ ೫೧.ಸರ್ವ-ಭೂತ-ದಮನಿ, ೫೨.ಉಮಾ, ೫೩.ತಾರಾ, ೫೪.ಮಹಾ-ನಿದ್ರಾ, ೫೫.ವಿಜಯಾ, ೫೬.ಶೈಲ-ಪುತ್ರೀ, ೫೭. ಜಯಂತಿ, ೫೯. ದುಸ್ಜಯಾ, ೬೦. ಜಯಂತಿಕಾ, ೬೧. ಬಿದಾಳಿ, ೬೨.ಕೂಷ್ಮಾಂಡೀ, ೬೩. ಕಾತ್ಯಾಯನಿ, ೬೪. ಮಹಾಗೌರಿ.

Mahā-bhairava-pūjitā महा-भैरव-पूजिता (231)

೨೩೧. ಮಹಾ-ಭೈರವ-ಪೂಜಿತಾ

           ದೇವಿಯು ಮಹಾ ಭೈರವನಿಂದ ಪೂಜಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಾಳೆ; ಭೈರವ ಎಂದರೆ ಪರಮೋನ್ನತ ಸತ್ಯ. ಭೈರವ ಶಬ್ದವು ಮೂರು ಅಕ್ಷರಗಳಾದ, ಭ+ರ+ವ ಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಭ ಎಂದರೆ ಭರಣ; ಭರಿಸುವುದು ಅಥವಾ ಪರಿಪಾಲಿನೆಯ ಕ್ರಿಯೆ; ರ ಎಂದರೆ ರವಣ; ಹಿಂದೆಗುದುಕೊಳ್ಳುವಿಕೆ ಅಥವಾ ಲಯವಾಗಿಸುವಿಕೆ; ಮತ್ತು ವ ಎಂದರೆ ವರಣ; ಅನಾವರಣ ಅಥವಾ ಸೃಷ್ಟಿ ಕ್ರಿಯೆ. ಈ ಮೂರೂ ಕ್ರಿಯೆಗಳು ಬ್ರಹ್ಮಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ್ದಾಗಿವೆ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ನೆನಪಿನಲ್ಲಿಡಿ. ಭೈರವವು ಶಿವನ ಒಂದು ರೂಪವಾಗಿದ್ದು ಇದನ್ನು ಪರಮೋನ್ನತ ರೂಪವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ ಏಕೆಂದರೆ ಈ ರೂಪವು ಅವನ ‘ಪ್ರಕಾಶ’ ಮತ್ತು ‘ವಿಮರ್ಶ’ ರೂಪಗಳ ಸಮ್ಮಿಲನವಾಗಿದೆ (ಪ್ರಕಾಶವು ಸ್ವಯಂ ಆಗಿ ಹೊಳೆಯುವುದು ಮತ್ತು ವಿಮರ್ಶವು ಆ ಬೆಳಕಿನಿಂದ ಇಡೀ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡವನ್ನು ಅನಾವರಣಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ). ಇದನ್ನೇ ಇನ್ನೊಂದು ವಿಧವಾಗಿ ಹೇಳಬೇಕೆಂದರೆ, ಭೈರವ ರೂಪವು ಶಿವ ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯರ ಅಥವಾ ಭೈರವ-ಭೈರವಿಯರ ಐಕ್ಯರೂಪವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಈ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡದ ಸಮಸ್ತ ವಿಷಯಗಳು ಮತ್ತು ವಸ್ತುಗಳು ಭೈರವ ಮತ್ತು ಭೈರವಿಯರ ಐಕ್ಯರೂಪ ಮಾತ್ರವೊಂದರಿಂದಲೇ ಉದ್ಭವಿಸುತ್ತವೆ; ಇದನ್ನೇ ಶಿವ-ಶಕ್ತಿಯರ ಐಕ್ಯ ರೂಪವೆನ್ನುತ್ತಾರೆ (೯೯೯ನೇ ನಾಮವು ಶಿವ-ಶಕ್ತ್ಯೈಕ್ಯ-ರೂಪಿಣೀ ಆಗಿದೆ).

Maheśvara-mahākalpa-mahātāṇḍava-sakṣiṇī महेश्वर-महाकल्प-महाताण्डव-साक्षिणी (232)

೨೩೨. ಮಹೇಶ್ವರ-ಮಹಾಕಲ್ಪ-ಮಹಾತಾಂಡವ-ಸಾಕ್ಷಿಣೀ

               ಶಿವನು ಮಹಾಕಲ್ಪದ (ಮಹಾಪ್ರಳಯದ) ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಉಘ್ರವಾಗಿ ನಾಟ್ಯ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಶಿವನ ಈ ಭೀಕರ ಕ್ರಿಯೆಗೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿ ದೇವಿಯ ಹೊರತಾಗಿ ಮತ್ತ್ಯಾರಿಗೂ ಅವನ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲೂ ಇರಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಮಹಾಪ್ರಳಯವೆಂದರೆ ಇಡೀ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡವು ತನ್ನ ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು (ಇರುವಿಕೆಯನ್ನು) ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಆಗ ಶಿವ ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯರ ಹೊರತಾಗಿ ಮತ್ತೇನೂ ಉಳಿಯದು. ಇದನ್ನೇ ಬ್ರಹ್ಮನ ನಾಲ್ಕನೇ ಕ್ರಿಯೆಯೆಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ; ಉಳಿದ ಮೂರು ಸೃಷ್ಟಿ, ಸ್ಥಿತಿ ಮತ್ತು ಲಯಗಳಾಗಿವೆ. ಲಯ ಮತ್ತು ಪ್ರಳಯಗಳಿಗಿರುವ ವ್ಯತ್ಯಾಸವು ಗಮನಿಸ ತಕ್ಕದ್ದಾಗಿದೆ; ಲಯವೆಂದರೆ ಆತ್ಮದ ರೂಪಾಂತರ ಅಂದರೆ ಆತ್ಮವು ಒಂದು ದೇಹವನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಿ ಇನ್ನೊಂದು ದೇಹವನ್ನು ಸೇರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಪ್ರಳಯವಾದಾಗ ಏನೂ ಉಳಿದಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಶಕ್ತಿಯ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲವೂ ಶಿವನೊಳಗೆ ಲೀನವಾಗಿ ಹೋಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತವಳು ಈ ಮಹಾಪ್ರಳಯಕ್ಕೆ ಅಥವಾ ಮಹಾಕಲ್ಪಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗುತ್ತಾಳೆ.

              ಕೆಲವೊಂದು ಗ್ರಂಥಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಳರಾತ್ರಿಯನ್ನು ಶಿವನ ಹೆಂಡತಿಯಗಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕಾಳರಾತ್ರೀ ದೇವಿಯು ವಿನಾಶಕಳೂ ಹಾಗೂ ರಕ್ಷಕಳು ಎರಡೂ ಆಗಿದ್ದಾಳೆ. ಆಕೆಯ ಮಂತ್ರವು ಅತ್ಯಂತ ಶಕ್ತಿಯುತವಾದದ್ದೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದು ಅದು ಕ್ಷಿಪ್ರವಾಗಿ ಫಲಗಳನ್ನು ಕೊಡುತ್ತದೆ.(ಕಾಳರಾತ್ರಿಯ ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿವರಗಳನ್ನು ೪೯೧ನೇ ನಾಮದಲ್ಲಿ ನೋಡೋಣ).

Mahā-kāmeśa-mahiṣī महा-कामेश-महिषी (233)

೨೩೩. ಮಹಾ-ಕಾಮೇಶ-ಮಹಿಷೀ

             ಮಹಾ ಕಾಮೇಶ್ವರನ ಸಂಗಾತಿಯು ಮಹಾ ಕಾಮೇಶ್ವರೀ ಆಗಿದ್ದಾಳೆ. ಮಹಿಷಿ ಎಂದರೆ ರಾಣಿ; ಇಲ್ಲಿ ದೇವಿಯು ಶಿವನ ರಾಣಿಯಾಗಿದ್ದಾಳೆ. ವಾಕ್ ದೇವಿಗಳು ಘೋರವಾದ ಪ್ರಳಯವನ್ನು ವಿವರಿಸಿದ ನಂತರ ತಕ್ಷಣವೇ ಮಂಗಳಕರವಾದ ವಿಷಯವೊಂದನ್ನು ಹೆಸರಿಸುತ್ತಾರೆ ಅದುವೇ ಲಲಿತಾಂಬಿಕೆಯ ಕಾಮೇಶ್ವರೀ ರೂಪವಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಈ ‘ಕಾಮೇಶ್ವರೀ’ ಯಾರು ಎನ್ನುವುದನ್ನು ಮುಂದಿನ ನಾಮವು ಉತ್ತರಿಸುತ್ತದೆ.

Mahā-tripura-sundarī महा-त्रिपुर-सुन्दरी (234)

೨೩೪. ಮಹಾ-ತ್ರಿಪುರ-ಸುಂದರೀ

            ದೇವಿಯನ್ನು ಮೂರು ಲೋಕಗಳಲ್ಲಿಯೇ ಬಹು ಸುಂದರವಾದ ಸ್ತ್ರೀ ಎಂದು ವರ್ಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಮೂರು ಲೋಕಗಳೇ ಗಾಯತ್ರೀ ಮಂತ್ರದ ವ್ಯಾಹೃತಿಗಳು (ಭೂಃ, ಭುವಃ, ಸುವಃ). ಸಾಧಕನಿಗೆ, ತ್ರಿಪುರ ಸುಂದರೀ ಹಂತದ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ಏನೆಂದರೆ ಇಲ್ಲಿ ಜ್ಞಾತೃ, ಜ್ಞಾನ, ಜ್ಞೇಯ; ಮೂರೂ ಐಕ್ಯವಾಗಿ ಒಂದೇ ವಸ್ತುವಾಗುತ್ತದೆ ಅದುವೇ ಬ್ರಹ್ಮವಾಗಿದೆ, ಅದನ್ನೇ ಆತ್ಮ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರವೆನ್ನುವುದು. ದೇವಿಯು ಎಲ್ಲಾ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ‘ತ್ರಿದಶ’ ಅಥವಾ ಮೂರು ಆಯಾಮಗಳಿರುವಂತೆ ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತಾಳೆ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ನೆನಪಿಡಿ.

******