೮೫. ಶ್ರೀ ಲಲಿತಾ ಸಹಸ್ರನಾಮ ೩೦೭ರಿಂದ ೩೧೦ನೇ ನಾಮಗಳ ವಿವರಣೆ

ಲಲಿತಾ ಸಹಸ್ರನಾಮ ೩೦೭ - ೩೧೦

Ramyā रम्या (307)

೩೦೭. ರಮ್ಯಾ

            ದೇವಿಯು ಎಲ್ಲರಿಗಿಂತಲೂ ಅತ್ಯಂತ ಸುಂದರಳಾಗಿದ್ದಾಳೆ.

Rājivalocanā राजिवलोचना (308)

೩೦೮. ರಾಜೀವಲೋಚನಾ

           ವಾಕ್ ದೇವಿಗಳು ಆಯ್ದುಕೊಂಡಿರುವ ಶಬ್ದಗಳು ಸೋಜಿಗವನ್ನುಂಟು ಮಾಡುತ್ತವೆ. ರಾಜೀವ ಎಂದರೆ ಜಿಂಕೆ, ಮೀನು ಅಥವಾ ಕಮಲದ ಹೂವು ಎನ್ನುವ ಸಾಂದರ್ಭಿಕ ಅರ್ಥಗಳು ಇವೆ ಮತ್ತು ಲೋಚನಾ ಎಂದರೆ ಕಣ್ಣುಗಳು. ಜಗನ್ಮಾತೆಯ ಕಣ್ಣುಗಳು ಜಿಂಕೆಯಂತೆ ಕಾಣಿಸುತ್ತವೆ ಅಥವಾ ಮೀನಿನಂತಿವೆ ಅಥವಾ ಕಮಲದ ಹೂವಿನಂತಿದೆ. ವಾಕ್ ದೇವತೆಗಳು ದೇವಿಯನ್ನು ಮೀನಾಕ್ಷೀ (ನಾಮ ೧೮ನ್ನು ನೋಡಿ) ಅಂದರೆ ಮೀನಿನಂತಹ ಕಣ್ಣುಳ್ಳವಳು ಅಥವಾ ಅವರು ಕಮಲ ನಯನಾ (ನಾಮ ೬೨ನ್ನು ನೋಡಿ) ಉಪಯೋಗಿಸಬಹುದಿತ್ತು. ಅವರು ಕೇವಲ ಮೃಗಾಕ್ಷೀ (ನಾಮ ೫೬೧) ಅಂದರೆ ಆಕೆಯ ಕಣ್ಣುಗಳು ಜಿಂಕಯ ಕಣ್ಣುಗಳಂತೆ ಇವೆಯಂದು ವರ್ಣಿಸಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಈ ನಾಮವನ್ನೂ ಸಹ ದೇವಿಯ ಕಣ್ಣುಗಳನ್ನು ವರ್ಣಿಸಲು ಬಳಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.

          ಈ ನಾಮದ ಉದ್ದೇಶಿತ ಅರ್ಥವೇನೆಂದರೆ ದೇವಿಯ ಕಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಯಾವುದರೊಂದಿಗೂ ಹೋಲಿಸಲಾಗದು ಎನ್ನುವುದೇ ಆಗಿದೆ. ದೇವಿಯ ಕಣ್ಣುಗಳು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ದಯೆ ಮತ್ತು ಕರುಣೆಯಿಂದ ಕೂಡಿವೆ. ಆಕೆಯು ಕೇವಲ ತನ್ನ ಕಣ್ಣನ್ನು ಮಿಟುಕಿಸುವ ಮೂಲಕ ಮೂರು ಕ್ರಿಯೆಗಳಾದ ಸೃಷ್ಟಿ, ಸ್ಥಿತಿ ಮತ್ತು ಲಯ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳುತ್ತಾಳೆ (ನಾಮ ೨೮೧). ರಾಜೀವ ಎಂದರೆ ರಾಜನೆನ್ನುವ ಅರ್ಥವೂ ಇದೆ ಮತ್ತು ರಾಜೀವಲೋಚನಾ ಎಂದರೆ ಯಾರು ರಾಜನ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿರುವರೋ ಅವರ ಕಣ್ಣುಗಳೆಂದರ್ಥ. ಈಗಾಗಲೇ ಶಿವನು ರಾಜರಾಜನೆಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದಾನೆಂದು ತಿಳಿದುಕೊಂಡಿದ್ದೇವೆ ಮತ್ತು ಅವನ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತರೆನ್ನುವುದು ಅವನ ಭಕ್ತರನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ದೇವಿಯು ಅವನ ಭಕ್ತರನ್ನು ತನ್ನ ಕೃಪಾದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಆಶೀರ್ವದಿಸುತ್ತಾಳೆ.

Rañjanī रञ्जनी (309)

೩೦೯. ರಂಜನೀ

           ದೇವಿಯು ತನ್ನ ಭಕ್ತರಿಗೆ ಈ ಜನ್ಮದಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ಸ್ವರ್ಗದಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ ಸಂತೋಷವನ್ನುಂಟು ಮಾಡುತ್ತಾಳೆ ಅಂದರೆ ಬಹುಶಃ ಪುನರ್ಜನ್ಮವಿಲ್ಲದಂತೆ ಮಾಡುತ್ತಾಳೆನ್ನುವ ಅರ್ಥವಿರಬಹುದೆನಿಸುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಈ ನಾಮದ ಹೆಚ್ಚು ಸಮಂಜಸವಾದ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯು ಈ ವಿಧವಾಗಿದೆ: ರಂಜನಾ ಎಂದರೆ ಬಣ್ಣ ಹಾಕುವ ಕ್ರಿಯೆ, ಪ್ರೀತಿಯುಕ್ಕುವಂತಿರುವುದು, ರಮಣೀಯವಾಗಿರುವಿಕೆ, ಸಂತಸಪಡುವುದು, ಸಂತೋಷವುಕ್ಕುವಂತೆ ಮಾಡುವುದು, ಸ್ನೇಹಮಯವಾಗಿರುವುದು ಮೊದಲಾದವು. ಈ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ನೋಡಿದಾಗ, ದೇವಿಗೆ ಸಂಭಂದಪಟ್ಟ ಎಲ್ಲವೂ ಕೆಂಪಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಶಿವನು ಎಲ್ಲಾ ಬಣ್ಣಗಳಿಗೆ ಅತೀತನಾಗಿದ್ದು ಅವನು ಸ್ಪಟಿಕದಂತೆ ವರ್ಣರಹಿತನಾಗಿದ್ದಾನೆ. ಯಾವಾಗ ದೇವಿಯು ಶಿವನೊಂದಿಗೆ ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾಳೆಯೋ, ಶಿವನ ಮೈಕಾಂತಿಯು ಕೆಂಪಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿತವಾಗುತ್ತದೆ. ಅವನ ಸ್ಪಟಿಕದಂತಹ ಮೈಕಾಂತಿಯು ಜಗನ್ಮಾತೆಯ ಕೆಂಪು ವರ್ಣದ ಮೈಕಾಂತಿಯಿಂದಾಗಿ ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣದಿಂದ ಹೊಳೆಯಲಾರಂಭಿಸುತ್ತದೆ.  ಸೌಂದರ್ಯ ಲಹರಿಯ ೯೨ನೇ ಸ್ತೋತ್ರವು ಈ ಸನ್ನಿವೇಶವನ್ನು ಇನ್ನೊಂದು ವಿಧವಾಗಿ ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ. "ನಿನ್ನ ಹೊಂಗಿರಣಗಳ ಪ್ರಭೆಯಿಂದಾಗಿ ಶಿವನು ತನ್ನ ಸ್ಪಟಿಕದಂತಹ ಮೈಕಾಂತಿಯನ್ನು ಕೆಂಪಾದ ಹೊದಿಕೆಯಾಗಿ, ಕಾಮವಾಂಛೆಗಳ ಮೂರ್ತರೂಪವೋ ಎನ್ನುವಂತೆ ಮಾರ್ಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿರುವುದು ನಿನ್ನ ಕಣ್ಣುಗಳಿಗೆ ಹಬ್ಬವನ್ನುಂಟು ಮಾಡುತ್ತದೆ".

Ramaṇī रमणी (310)

೩೧೦. ರಮಣೀ

          ದೇವಿಯು ಎಲ್ಲಾ ಕಡೆ ಆಟವಾಡಿಕೊಂಡಿರುತ್ತಾಳೆ, ಆಕೆಯು ತನ್ನ ಭಕ್ತರೊಡನೆಯೂ ಆಟವಾಡುತ್ತಾಳೆ. ಭಕ್ತರೇ ಆಕೆಗೆ ಎಲ್ಲವೂ ಆಗಿದ್ದಾರೆ. ದೇವಿಯು ಅವರಿಗೆ ಸಂತೋಷವನ್ನುಂಡು ಮಾಡುವುದಲ್ಲದೆ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಆಟವನ್ನೂ ಆಡುತ್ತಾಳೆ. ತನ್ನ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಸಂತೋಷವನ್ನುಂಡು ಮಾಡುವುದು ಮತ್ತು ಅವರೊಂದಿಗೆ ಆಟವಾಡುವುದು ತಾಯಿಯ ಲಕ್ಷಣಗಳು. ಇಲ್ಲಿ ಆಕೆಯ ತಾಯ್ತನದ ಲಕ್ಷಣವನ್ನು ಒತ್ತುಕೊಟ್ಟು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಭಕ್ತರು ಭಯ ಮತ್ತು ಗೌರವಗಳಿಂದಾಗಿ ಆಕೆಯಿಂದ ದೂರವುಳಿಯುತ್ತಾರೆ. ಇದುವೇ ದೈವಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಇರುವ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ತೊಡಕಾಗಿದೆ. ಹೆದರಿಕೆ ಮತ್ತು ಗೌರವಗಳು ಯಾವಗಲೂ ಪ್ರೀತಿ ಮತ್ತು ಮಮತೆಗಳಿಗೆ ದಾರಿ ಮಾಡಿಕೊಡಬೇಕು. ದುರುದೃಷ್ಟವಶಾತ್, ದೇವಿಯನ್ನು ತನಗೆ ಸಂಭಂದಿಸಿದವಳಲ್ಲವೆಂದು ಮತ್ತವಳು ಬೇರೆ ಯಾವುದೋ ವರ್ಗಕ್ಕೆ ಅಥವಾ ಗುಂಪಿಗೆ ಸೇರಿದ ವ್ಯಕ್ತಿಯೆಂದು ತಿಳಿಯುತ್ತಾರೆ. ಯಾವಾಗ ನಾವು ಆಕೆಯನ್ನು ಸರ್ವಾಂತರ್ಯಾಮಿ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತೇವೆಯೋ ಆವಾಗ ಆಕೆಯನ್ನು ಬೇರೊಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸುವುದಾದರೂ ಏತಕ್ಕೆ?

           ಇದನ್ನೇ ಛಾಂದೋಗ್ಯ ಉಪನಿಷತ್ತು (೮.೧೨.೩) ಹೀಗೆ ಹೇಳುತ್ತದೆ, "ಅದೇ ವಿಧವಾಗಿ*, ಆನಂದಪೂರ್ಣ ಆತ್ಮವು ದೇಹದಿಂದ ಮೇಲೇರಿ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡ ಆತ್ಮದ ಬೆಳಕನ್ನು ಹೊಂದಿ ತನ್ನದೇ ರೂಪವಾದ ಪರಮಾತ್ಮ ಅಥವಾ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡದ ಆತ್ಮವಾಗಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.  ಈ ಅನುಭವದ ನಂತರ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರ ಹೊಂದಿದ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ತಿನ್ನುತ್ತಾ, ಆಡುತ್ತಾ ಅಥವಾ ಸ್ತ್ರೀಯರು, ಸ್ನೇಹಿತರು ಮತ್ತು ಬಂಧುಗಳೊಂದಿಗೆ ಆನಂದಿಸುತ್ತಾ, ತಾನು ಯಾವ ದೇಹದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ್ದೇನೆಂದು ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳದೇ ಸ್ವೇಚ್ಛೆಯಾಗಿ ತಿರುಗುತ್ತಾನೆ. ಯಾವ ವಿಧವಾಗಿ ಕುದರೆಗಳು ಅಥವಾ ಎತ್ತುಗಳು ಗಾಡಿಗೆ ಕಟ್ಟಲ್ಪಟ್ಟಿರುತ್ತವೆಯೋ ಅದೇ ವಿಧವಾಗಿ ಕರ್ಮದ ಫಲದಿಂದಾಗಿ ಜೀವವು (ಆತ್ಮವು) ಈ ದೇಹಕ್ಕೆ ಕಟ್ಟಿಹಾಕಲ್ಪಟ್ಟಿರುತ್ತದೆ." (*ಹಿಂದಿನ ಸೂಕ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಸೂರ್ಯನಿಂದ ಹುಟ್ಟಿದ ಗುಡುಗು ಮಿಂಚುಗಳು ಸುಪ್ತವಾಗಿ ಆಕಾಶದಲ್ಲಿ ಇದ್ದು ಸೂಕ್ತ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಲ್ಲಿ ಅವು ಏರ್ಪಟ್ಟು ಸೂರ್ಯನಲ್ಲಿಯೇ ಲೀನವಾಗುವಂತೆ; ಪರಮಾತ್ಮದಿಂದಲೇ ಹುಟ್ಟಿದ ಮನುಷ್ಯನು ಸೂಕ್ತ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮಿಂಚಿನಂತೆ ಹುಟ್ಟಿ ಪರಮಾತ್ಮನಲ್ಲಿಯೇ ಲೀನವಾಗುತ್ತಾನೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ).

           ಈ ಉಪನಿಷತ್ತಿನ ಸೂಕ್ತಿಯು ಆತ್ಮವು ಪರಮಾತ್ಮಕ್ಕಿಂತ (ಪರಬ್ರಹ್ಮಕ್ಕಿಂತ) ಬೇರೆಯಲ್ಲ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಯಾರಿಗಾದರೂ ಅವರೆಡರ ನಡುವೆ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಿದೆಯೆಂದು ಅನಿಸಿದರೆ ಅದು ಮಾಯೆಯ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ. ನಾವು ಯಾವಾಗ ಮಾಂಸವನ್ನು ತಿನ್ನುತ್ತೇವೆಯೋ ಆಗ ದೇವಿಯೂ ಸಹ ನಮ್ಮೊಂದಿಗೆ ಮಾಂಸವನ್ನು ತಿನ್ನುತ್ತಾಳೆ. ನಾವು ಯಾವಾಗು ಈರುಳ್ಳಿಯನ್ನು ಆಸ್ವಾದಿಸುತ್ತೇವೆಯೋ ಆಕೆಯೂ ನಮ್ಮೊಂದಿಗೆ ಈರುಳ್ಳಿಯನ್ನು ಆಸ್ವಾದಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಯಾವಾಗ ನಾವು ಬಡವರಾಗಿರುತ್ತೇವೆಯೋ ಆಗ ಆಕೆಯೂ ಬಡತನವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾಳೆ ಮತ್ತು ನಾವು ಯಾವಾಗ ಶ್ರೀಮಂತರಾಗಿರುತ್ತೇವೆಯೋ ಆಗ ಆಕೆಯೂ ಸಹ ಶ್ರೀಮಂತಳಾಗಿರುತ್ತಾಳೆ. ಇದುವೇ ಸರ್ವಾಂತರಯಾಮಿಯ ವಿಶಿಷ್ಠ ಲಕ್ಷಣ.

        ವಿಶ್ವರೂಪ ದರ್ಶನದ ನಂತರ ಅರ್ಜುನನು ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನಿಗೆ ಹೀಗೆ ಹೇಳುತ್ತಾನೆ, "ಯಾವತ್ತೂ ಕಂಡಿರದಂತಹ ಇಂತಹ ದೃಶ್ಯವನ್ನು ನೋಡಿ ಆನಂದತುಂದಿಲನಾದರೂ ಸಹ, ನನ್ನ ಮನಸ್ಸು ಭಯದಿಂದ ಪೀಡಿತವಾಗಿದೆ. ನೀನು ನನ್ನ ಮೇಲೆ ಕರುಣೆತೋರಿ ನಿನ್ನ ದೈವೀ ರೂಪವನ್ನಷ್ಟೇ (ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನ ಮೂಲರೂಪವನ್ನಷ್ಟೇ) ತೋರು" (ಭಗವದ್ಗೀತಾ ೧೧.೪೫). ನಾವು ಯಾವಾಗಲೂ ಭಗವಂತನು ನಮಗಿಂತ ಭಿನ್ನವಾದವನೆಂದು ತಿಳಿಯಬಾರದು. ಅವನಲ್ಲಿರುವ ದೈವತ್ವವೇ ನಮ್ಮಲ್ಲೂ ಇದೆ. ಈ ವ್ಯತ್ಯಾಸವು ಆತ್ಮಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿದೆ, ಏಕೆಂದರೆ ಕೆಲವು ಆತ್ಮಗಳು ದೈವಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರವನ್ನು ಹೊಂದಿದರೆ ಕೆಲವು ಅದನ್ನು ಹೊಂದಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ ಮತ್ತದು ಅಪ್ಪಟವಾಗಿ ಒಬ್ಬನ ಕರ್ಮದ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ.

******

         ವಿ.ಸೂ.:  ಈ ಲೇಖನವು ಶ್ರೀಯುತ ವಿ. ರವಿಯವರಿಂದ ರಚಿಸಲ್ಪಟ್ಟ LALITHA SAHASRANAMAM 307-310 http://www.manblunde... ಎನ್ನುವ ಆಂಗ್ಲ ಲೇಖನದ ಅನುವಾದದ ಭಾಗವಾಗಿದೆ. ಈ ಮಾಲಿಕೆಯನ್ನು ಅವರ ಒಪ್ಪಿಗೆಯನ್ನು ಪಡೆದು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ.