ಶಿಗ್ಗಾವಿ ಮಾಸ್ತರರು ಮತ್ತು ಕೋತಿಗಳು.....
ಸುಮಾರು ೨ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಪ್ರಜಾವಾಣಿಯಲ್ಲಿ ಗುತ್ತಲದ ಶಿಗ್ಗಾವಿ ಮಾಸ್ತರರ ಬಗ್ಗೆ ಆರ್.ಎಸ್.ಪಾಟೀಲ ಎಂಬವರು ಬರೆದ ಲೇಖನ ಬಂದಿತ್ತು. ಶಿಗ್ಗಾವಿ ಮಾಸ್ತರರ ಮನೆಗೆ ಮುಂಜಾನೆ ೧೧ ಗಂಟೆಗೆ ಮತ್ತು ಸಂಜೆ ೪ ಗಂಟೆಗೆ ಕಾಡು ಕೋತಿಗಳು ಊಟಕ್ಕೆ ಬರುವುದರ ಬಗ್ಗೆ ಆ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ತಿಳಿಸಲಾಗಿತ್ತು.
ಅದೊಂದು ದಿನ ಶಿಗ್ಗಾವಿ ಮಾಸ್ತರರು ಮನೆಯ ಜಗುಲಿಯಲ್ಲಿ ಕುಳಿತು ಊಟ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರಂತೆ. ಆಗ ಮರವೊಂದರ ಮೇಲೆ ೨ ಕೋತಿಗಳು ಕಂಡುಬಂದವು. ಸಣ್ಣ ರೊಟ್ಟಿ ಚೂರನ್ನು ಅವುಗಳೆಡೆ ಎಸೆದಾಗ ದಾಕ್ಷಿಣ್ಯದಿಂದ ಕಸಿದುಕೊಂಡವು. ನಂತರ ಮರುದಿನ ಮತ್ತವೇ ೨ ಕೋತಿಗಳು. ಮತ್ತೆ ಶಿಗ್ಗಾವಿ ಮಾಸ್ತರರು ರೊಟ್ಟಿ ಚೂರು ನೀಡಿದರು. ಮರುದಿನ ೫ ಕೋತಿಗಳು. ಹೀಗೆ ಕೋತಿಗಳ ಒಂದು ಗುಂಪೇ ಬರತೊಡಗಿತು. ಒಂದೇ ವಾರದೊಳಗೆ ದಾಕ್ಷಿಣ್ಯವೆಲ್ಲಾ ಮಾಯ. ಸೀದಾ ಜಗುಲಿಗೆ ಬಂದು ಶಿಗ್ಗಾವಿ ಮಾಸ್ತರರ ತೊಡೆಯೇರಿ ರೊಟ್ಟಿ ತಿನ್ನುವುದು, ನೇರ ಮನೆಯೊಳಗೆ ಬಂದು ಶಿಗ್ಗಾವಿ ಮಾಸ್ತರರ ಶ್ರೀಮತಿ ಅನುಸೂಯಮ್ಮನವರನ್ನು ತಿನ್ನಲು ಕೊಡುವಂತೆ ಪೀಡಿಸುವುದು, ಅಡಿಗೆ ಮನೆಗೆ ನುಗ್ಗಿ ತಿನ್ನಲು ಹುಡುಕಾಡುವುದು ಈ ಮಟ್ಟಿಗೆ ವಾನರರ ಸಲುಗೆ ಬೆಳೆಯಿತು.
ಪಡಸಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಹಾಸಿದ ಚಾಪೆಯ ಮೇಲೆ ಸಾಲಲ್ಲಿ ಕುಳಿತ ಕೋತಿ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಬಡಿಸುವ ಕಾರ್ಯ ಅನುಸೂಯಮ್ಮನವರದ್ದಾಗಿತ್ತು. ಕಿತ್ತಾಡದೇ, ಸದ್ದಿಲ್ಲದೇ ಕೊಟ್ಟದ್ದನ್ನು ತಿಂದು ಮನೆಯೊಳಗೆ ಒಂದಷ್ಟು ಸುತ್ತಾಡಿ ನಂತರ ನಿಧಾನಕ್ಕೆ ಹೊರಡುವ ಕೋತಿಗಳು ಮರುದಿನ ೧೧ಕ್ಕೆ ಅಥವಾ ಅದೇ ದಿನ ಸಂಜೆ ೪ಕ್ಕೆ ಮತ್ತೆ ಹಾಜರು. ಕೋತಿಗಳಿಗೆ ಅಡುಗೆ ತಯಾರಿಸುವುದು ಅನುಸೂಯಮ್ಮನವರಿಗೆ ಪ್ರತಿನಿತ್ಯದ ಕೆಲಸವಾಗಿತ್ತು. ದಿನಾಲೂ ಅವಲಕ್ಕಿ, ರೊಟ್ಟಿ, ಮಂಡಕ್ಕಿ, ಸೌತೆಕಾಯಿ ಇವುಗಳನ್ನು ನೀಡುವ ಬದಲು ಯಾವುದಾದರೂ ಹೊಸ ರುಚಿಯ ತಿಂಡಿಯನ್ನು ನೀಡಿದಾಗ, ಆ ಹೊಸ ರುಚಿ ಹಿಡಿಸದಿದ್ದರೆ ಕೋತಿಗಳ ರಂಪಾಟ. ಆಗ ಮತ್ತೆ ಅವೇ ಎಂದಿನ ತಿಂಡಿಗಳನ್ನು ನೀಡಿ ಅವುಗಳನ್ನು ಸಮಾಧಾನಪಡಿಸುವುದು. ಈ ಕೋತಿಗಳಿಗೆ ಶಿಗ್ಗಾವಿ ಮಾಸ್ತರರೆಂದರೆ ಅತಿ ಅಚ್ಚುಮೆಚ್ಚು. ಅವರೊಂದಿಗೆ ಬೆಳೆಸಿಕೊಂಡಷ್ಟು ಸಲುಗೆಯನ್ನು ಉಳಿದವರೊಂದಿಗೆ ಈ ಕೋತಿಗಳು ಬೆಳೆಸಿಕೊಂಡಿಲ್ಲ. ರೊಟ್ಟಿ ಈ ಕೋತಿಗಳ ಅಚ್ಚುಮೆಚ್ಚಿನ ತಿಂಡಿಯಂತೆ. ರೊಟ್ಟಿಯನ್ನು ಚೂರು ಮಾಡಿ ಚಾಪೆಯ ಮೇಲೆ ಇಟ್ಟರೆ, ಬಂದ ಎಲ್ಲಾ ಕೋತಿಗಳು ಸಾವಕಾಶವಾಗಿ ಹಂಚಿಕೊಂಡು ತಿನ್ನುತ್ತಿದ್ದವಂತೆ.
ಇಷ್ಟನ್ನೆಲ್ಲಾ ಓದಿದ ಬಳಿಕ ಗುತ್ತಲದ ಶಿಗ್ಗಾವಿ ಮಾಸ್ತರರ ಮನೆಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಲೇಬೇಕೆಂದು ನಿರ್ಧಾರ ಮಾಡಿದ್ದೆ. ಹಾಗೇನೆ ನಾವು ಗುತ್ತಲ ತಲುಪಿದಾಗ ೪ ಗಂಟೆಯಾಗಿತ್ತು. ಕೋತಿಗಳು ಸಂಜೆಯ ಊಟಕ್ಕೆ ಬರುವ ಸಮಯ. ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಕೇಳಿ ಶಿಗ್ಗಾವಿ ಮಾಸ್ತರರ ಮನೆ ತಲುಪಿದಾಗ ಅಲ್ಲಿ ಕೋತಿಗಳೇ ಇಲ್ಲ! ಮನೆಯೆಡೆ ನಡೆದುಕೊಂಡು ಹೋದರೆ ಯಾರ ಸುಳಿವೂ ಇಲ್ಲ. ಕಡೆಗೆ ನಿಧಾನವಾಗಿ ಅನುಸೂಯಮ್ಮನವರು ಹೊರಗಡೆ ಬಂದರು. ಅವರ ಹಣೆ ಮೇಲೆ ಕುಂಕುಮ ಮರೆಯಾಗಿರುವುದನ್ನು ಗಮನಿಸಿದ ಕೂಡಲೇ ಕೋತಿಗಳ ಗೈರುಹಾಜರಿಗೆ ಕಾರಣ ತಿಳಿದುಬಿಟ್ಟಿತು. ಶಿಗ್ಗಾವಿ ಮಾಸ್ತರರು ತೀರಿಕೊಂಡಿರಬೇಕು ಎಂದು ಊಹಿಸಿದೆ. ನನ್ನ ಊಹೆ ಸರಿಯಾಗಿತ್ತು. ಶಿಗ್ಗಾವಿ ಮಾಸ್ತರರು ಒಂದು ವರ್ಷದ ಹಿಂದೆ ತೀರಿಕೊಂಡರು. ಅವರ ಮರಣದ ಬಳಿಕ ಒಂದೆರಡು ಬಾರಿ ಆಗಮಿಸಿದ ಕೋತಿಗಳು ನಂತರ ಬರಲೇ ಇಲ್ಲ. ಈಗಲೂ ೧೫ ದಿನಗಳಿಗೊಮ್ಮೆ ಮನೆಯ ಮುಂದಿರುವ ಮರಗಳ ಮೇಲೆ ನಾಲ್ಕೈದು ಕೋತಿಗಳು ಬಂದು ಮನೆಯಡೆ ನೋಡಿ ಹಾಗೆ ಹೊರಟುಹೋಗುತ್ತವೆಯೋ ವಿನ: ಮನೆಯೊಳಗೆ ಬರುವುದಿಲ್ಲ.
ಶಿಗ್ಗಾವಿ ಮಾಸ್ತರರ ಮರಣದ ಬಳಿಕ ಒಂದೆರಡು ಬಾರಿ ಮನೆಯೊಳಗೆ ಬಂದ ಕೋತಿಗಳಿಗೆ ತಮ್ಮ ಪ್ರೀತಿಯ ಶಿಗ್ಗಾವಿ ಮಾಸ್ತರರು ಇಲ್ಲದ ಮನೆ ಬೀಕೋ ಅನಿಸಿರಬೇಕು ಅಥವಾ ಅವರು ನೀಡಿದ ಪ್ರೀತಿ, ಪ್ರೀತಿಯ ಮಾತುಗಳು ಮತ್ತು ಸಲುಗೆ ಉಳಿದವರಿಂದ ಸಿಗದೇ ಇರಲು ಬರುವುದನ್ನೇ ನಿಲ್ಲಿಸಿರಬಹುದು. ಈಗಲೂ ಆಗಾಗ ಬಂದು ಇಣುಕಿ ಹೋಗುವುದರ ಹಿಂದೆ ಏನು ಕಾರಣವಿರಬಹುದು...ಆ ಕೋತಿಗಳಿಗೇ ಗೊತ್ತು. ಶಿಗ್ಗಾವಿ ಮಾಸ್ತರರು ಅನಾರೋಗ್ಯದ ಕಾರಣ ತೀರಿಕೊಂಡಾಗ ಅವರ ದೇಹವನ್ನು ಮಣ್ಣು ಮಾಡಲು ಒಯ್ದಾಗ ಕೋತಿಗಳಿಗೆ ಹೇಗೆ ಸುದ್ದಿ ಸಿಕ್ಕಿತೋ ದೇವರೇ ಬಲ್ಲ. ಮುಂಜಾನೆ ೧೧ ಕ್ಕೆ ಆಗಮಿಸಿ ಊಟ ಮುಗಿಸಿ ಕೋತಿಗಳು ತೆರಳಿದ ಸ್ವಲ್ಪವೇ ಸಮಯದ ಬಳಿಕ ಶಿಗ್ಗಾವಿ ಮಾಸ್ತರರು ಕೊನೆಯುಸಿರೆಳೆದಿದ್ದಾರೆ. ಸಂಜೆ ಊರ ಹೊರಗೆ ಅವರ ಅಂತ್ಯಕ್ರಿಯೆಯ ನಡೆಯುವ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಸುತ್ತಲಿರುವ ಮರಗಳ ಮೇಲೆ ಕೋತಿಗಳು ತುಂಬಿಕೊಂಡಿದ್ದವು! ಅಂತ್ಯಕ್ರಿಯೆಯ ಬಳಿಕ ಜನರೆಲ್ಲಾ ಮರಳಿದರೂ ಕೋತಿಗಳು ಅಲ್ಲೇ ಠಿಕಾಣಿ ಹೂಡಿದ್ದವು. ಎಲ್ಲಿಯ ಸಂಬಂಧ!
ಇದನ್ನೆಲ್ಲಾ ಅನುಸೂಯಮ್ಮನವರ ಜೊತೆಗೆ ಮಾತುಕತೆಗೆ ಇಳಿದಾಗ ಅವರು ಹೇಳಿದ ವಿಷಯಗಳು. ನಂತರ ಒಂದಷ್ಟು ಫೋಟೋಗಳನ್ನು ಅವರು ತೋರಿಸಿದರು. ಶಿಗ್ಗಾವಿ ಮಾಸ್ತರರನ್ನು ಮತ್ತು ಕೋತಿಗಳನ್ನು ಕಾಣಲು ಬಂದ ನಾನು ಈಗ ಬರೀ ಫೋಟೋಗಳನ್ನೇ ನೋಡಿ ತೃಪ್ತಿಪಡಬೇಕಾಯಿತು. ಇದ್ದ ಎಲ್ಲಾ ಫೋಟೋಗಳ 'ಫೋಟೋ' ತೆಗೆದೆ, ಆಷ್ಟಾದರೂ ಇರಲಿ ಎಂದು. ಈ ಫೋಟೋಗಳನ್ನು ನೋಡಿದರೇ ತಿಳಿಯುವುದು, ಎಷ್ಟರ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಕೋತಿಗಳು ಶಿಗ್ಗಾವಿ ಮಾಸ್ತರರೊಂದಿಗೆ ಸಲುಗೆ ಬೆಳೆಸಿಕೊಂಡಿದ್ದವೆಂದು. ಸಣ್ಣ ಮರಿ ಇರುವ ತಾಯಿ ಮಂಗಗಳೂ ಶಿಗ್ಗಾವಿ ಮಾಸ್ತರರ ಬಳಿ ಬಂದು ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳುವುದಾದರೆ ಅಲ್ಲಿರುವ ನಂಬಿಕೆ ಯಾವ ಮಟ್ಟದ್ದಿರಬಹುದು ಎಂದು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಬಹುದು.
ಸುಮಾರು ೪೫ ನಿಮಿಷಗಳ ಕಾಲ ಅನುಸೂಯಮ್ಮನವರೊಡನೆ ಮಾತನಾಡಿ, ಚಹಾ ಕುಡಿದು, ಅವರಿಗೆ ವಿದಾಯ ಹೇಳಿ ಹೊರಟೆವು. ಮನದ ತುಂಬಾ ಶಿಗ್ಗಾವಿ ಮಾಸ್ತರರೇ ತುಂಬಿಕೊಂಡಿದ್ದರು.
ಹೆಚ್ಚಿನ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಸುಮಾರು ೨ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಪ್ರಜಾವಾಣಿಯಲ್ಲಿ ಗುತ್ತಲದ ಶಿಗ್ಗಾವಿ ಮಾಸ್ತರರ ಬಗ್ಗೆ ಆರ್.ಎಸ್.ಪಾಟೀಲ ಎಂಬವರು ಬರೆದ ಲೇಖನ ಬಂದಿತ್ತು. ಶಿಗ್ಗಾವಿ ಮಾಸ್ತರರ ಮನೆಗೆ ಮುಂಜಾನೆ ೧೧ ಗಂಟೆಗೆ ಮತ್ತು ಸಂಜೆ ೪ ಗಂಟೆಗೆ ಕಾಡು ಕೋತಿಗಳು ಊಟಕ್ಕೆ ಬರುವುದರ ಬಗ್ಗೆ ಆ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ತಿಳಿಸಲಾಗಿತ್ತು.
ಅದೊಂದು ದಿನ ಶಿಗ್ಗಾವಿ ಮಾಸ್ತರರು ಮನೆಯ ಜಗುಲಿಯಲ್ಲಿ ಕುಳಿತು ಊಟ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರಂತೆ. ಆಗ ಮರವೊಂದರ ಮೇಲೆ ೨ ಕೋತಿಗಳು ಕಂಡುಬಂದವು. ಸಣ್ಣ ರೊಟ್ಟಿ ಚೂರನ್ನು ಅವುಗಳೆಡೆ ಎಸೆದಾಗ ದಾಕ್ಷಿಣ್ಯದಿಂದ ಕಸಿದುಕೊಂಡವು. ನಂತರ ಮರುದಿನ ಮತ್ತವೇ ೨ ಕೋತಿಗಳು. ಮತ್ತೆ ಶಿಗ್ಗಾವಿ ಮಾಸ್ತರರು ರೊಟ್ಟಿ ಚೂರು ನೀಡಿದರು. ಮರುದಿನ ೫ ಕೋತಿಗಳು. ಹೀಗೆ ಕೋತಿಗಳ ಒಂದು ಗುಂಪೇ ಬರತೊಡಗಿತು. ಒಂದೇ ವಾರದೊಳಗೆ ದಾಕ್ಷಿಣ್ಯವೆಲ್ಲಾ ಮಾಯ. ಸೀದಾ ಜಗುಲಿಗೆ ಬಂದು ಶಿಗ್ಗಾವಿ ಮಾಸ್ತರರ ತೊಡೆಯೇರಿ ರೊಟ್ಟಿ ತಿನ್ನುವುದು, ನೇರ ಮನೆಯೊಳಗೆ ಬಂದು ಶಿಗ್ಗಾವಿ ಮಾಸ್ತರರ ಶ್ರೀಮತಿ ಅನುಸೂಯಮ್ಮನವರನ್ನು ತಿನ್ನಲು ಕೊಡುವಂತೆ ಪೀಡಿಸುವುದು, ಅಡಿಗೆ ಮನೆಗೆ ನುಗ್ಗಿ ತಿನ್ನಲು ಹುಡುಕಾಡುವುದು ಈ ಮಟ್ಟಿಗೆ ವಾನರರ ಸಲುಗೆ ಬೆಳೆಯಿತು.
ಪಡಸಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಹಾಸಿದ ಚಾಪೆಯ ಮೇಲೆ ಸಾಲಲ್ಲಿ ಕುಳಿತ ಕೋತಿ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಬಡಿಸುವ ಕಾರ್ಯ ಅನುಸೂಯಮ್ಮನವರದ್ದಾಗಿತ್ತು. ಕಿತ್ತಾಡದೇ, ಸದ್ದಿಲ್ಲದೇ ಕೊಟ್ಟದ್ದನ್ನು ತಿಂದು ಮನೆಯೊಳಗೆ ಒಂದಷ್ಟು ಸುತ್ತಾಡಿ ನಂತರ ನಿಧಾನಕ್ಕೆ ಹೊರಡುವ ಕೋತಿಗಳು ಮರುದಿನ ೧೧ಕ್ಕೆ ಅಥವಾ ಅದೇ ದಿನ ಸಂಜೆ ೪ಕ್ಕೆ ಮತ್ತೆ ಹಾಜರು. ಕೋತಿಗಳಿಗೆ ಅಡುಗೆ ತಯಾರಿಸುವುದು ಅನುಸೂಯಮ್ಮನವರಿಗೆ ಪ್ರತಿನಿತ್ಯದ ಕೆಲಸವಾಗಿತ್ತು. ದಿನಾಲೂ ಅವಲಕ್ಕಿ, ರೊಟ್ಟಿ, ಮಂಡಕ್ಕಿ, ಸೌತೆಕಾಯಿ ಇವುಗಳನ್ನು ನೀಡುವ ಬದಲು ಯಾವುದಾದರೂ ಹೊಸ ರುಚಿಯ ತಿಂಡಿಯನ್ನು ನೀಡಿದಾಗ, ಆ ಹೊಸ ರುಚಿ ಹಿಡಿಸದಿದ್ದರೆ ಕೋತಿಗಳ ರಂಪಾಟ. ಆಗ ಮತ್ತೆ ಅವೇ ಎಂದಿನ ತಿಂಡಿಗಳನ್ನು ನೀಡಿ ಅವುಗಳನ್ನು ಸಮಾಧಾನಪಡಿಸುವುದು. ಈ ಕೋತಿಗಳಿಗೆ ಶಿಗ್ಗಾವಿ ಮಾಸ್ತರರೆಂದರೆ ಅತಿ ಅಚ್ಚುಮೆಚ್ಚು. ಅವರೊಂದಿಗೆ ಬೆಳೆಸಿಕೊಂಡಷ್ಟು ಸಲುಗೆಯನ್ನು ಉಳಿದವರೊಂದಿಗೆ ಈ ಕೋತಿಗಳು ಬೆಳೆಸಿಕೊಂಡಿಲ್ಲ. ರೊಟ್ಟಿ ಈ ಕೋತಿಗಳ ಅಚ್ಚುಮೆಚ್ಚಿನ ತಿಂಡಿಯಂತೆ. ರೊಟ್ಟಿಯನ್ನು ಚೂರು ಮಾಡಿ ಚಾಪೆಯ ಮೇಲೆ ಇಟ್ಟರೆ, ಬಂದ ಎಲ್ಲಾ ಕೋತಿಗಳು ಸಾವಕಾಶವಾಗಿ ಹಂಚಿಕೊಂಡು ತಿನ್ನುತ್ತಿದ್ದವಂತೆ.
ಇಷ್ಟನ್ನೆಲ್ಲಾ ಓದಿದ ಬಳಿಕ ಗುತ್ತಲದ ಶಿಗ್ಗಾವಿ ಮಾಸ್ತರರ ಮನೆಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಲೇಬೇಕೆಂದು ನಿರ್ಧಾರ ಮಾಡಿದ್ದೆ. ಹಾಗೇನೆ ನಾವು ಗುತ್ತಲ ತಲುಪಿದಾಗ ೪ ಗಂಟೆಯಾಗಿತ್ತು. ಕೋತಿಗಳು ಸಂಜೆಯ ಊಟಕ್ಕೆ ಬರುವ ಸಮಯ. ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಕೇಳಿ ಶಿಗ್ಗಾವಿ ಮಾಸ್ತರರ ಮನೆ ತಲುಪಿದಾಗ ಅಲ್ಲಿ ಕೋತಿಗಳೇ ಇಲ್ಲ! ಮನೆಯೆಡೆ ನಡೆದುಕೊಂಡು ಹೋದರೆ ಯಾರ ಸುಳಿವೂ ಇಲ್ಲ. ಕಡೆಗೆ ನಿಧಾನವಾಗಿ ಅನುಸೂಯಮ್ಮನವರು ಹೊರಗಡೆ ಬಂದರು. ಅವರ ಹಣೆ ಮೇಲೆ ಕುಂಕುಮ ಮರೆಯಾಗಿರುವುದನ್ನು ಗಮನಿಸಿದ ಕೂಡಲೇ ಕೋತಿಗಳ ಗೈರುಹಾಜರಿಗೆ ಕಾರಣ ತಿಳಿದುಬಿಟ್ಟಿತು. ಶಿಗ್ಗಾವಿ ಮಾಸ್ತರರು ತೀರಿಕೊಂಡಿರಬೇಕು ಎಂದು ಊಹಿಸಿದೆ. ನನ್ನ ಊಹೆ ಸರಿಯಾಗಿತ್ತು. ಶಿಗ್ಗಾವಿ ಮಾಸ್ತರರು ಒಂದು ವರ್ಷದ ಹಿಂದೆ ತೀರಿಕೊಂಡರು. ಅವರ ಮರಣದ ಬಳಿಕ ಒಂದೆರಡು ಬಾರಿ ಆಗಮಿಸಿದ ಕೋತಿಗಳು ನಂತರ ಬರಲೇ ಇಲ್ಲ. ಈಗಲೂ ೧೫ ದಿನಗಳಿಗೊಮ್ಮೆ ಮನೆಯ ಮುಂದಿರುವ ಮರಗಳ ಮೇಲೆ ನಾಲ್ಕೈದು ಕೋತಿಗಳು ಬಂದು ಮನೆಯಡೆ ನೋಡಿ ಹಾಗೆ ಹೊರಟುಹೋಗುತ್ತವೆಯೋ ವಿನ: ಮನೆಯೊಳಗೆ ಬರುವುದಿಲ್ಲ.
ಶಿಗ್ಗಾವಿ ಮಾಸ್ತರರ ಮರಣದ ಬಳಿಕ ಒಂದೆರಡು ಬಾರಿ ಮನೆಯೊಳಗೆ ಬಂದ ಕೋತಿಗಳಿಗೆ ತಮ್ಮ ಪ್ರೀತಿಯ ಶಿಗ್ಗಾವಿ ಮಾಸ್ತರರು ಇಲ್ಲದ ಮನೆ ಬೀಕೋ ಅನಿಸಿರಬೇಕು ಅಥವಾ ಅವರು ನೀಡಿದ ಪ್ರೀತಿ, ಪ್ರೀತಿಯ ಮಾತುಗಳು ಮತ್ತು ಸಲುಗೆ ಉಳಿದವರಿಂದ ಸಿಗದೇ ಇರಲು ಬರುವುದನ್ನೇ ನಿಲ್ಲಿಸಿರಬಹುದು. ಈಗಲೂ ಆಗಾಗ ಬಂದು ಇಣುಕಿ ಹೋಗುವುದರ ಹಿಂದೆ ಏನು ಕಾರಣವಿರಬಹುದು...ಆ ಕೋತಿಗಳಿಗೇ ಗೊತ್ತು. ಶಿಗ್ಗಾವಿ ಮಾಸ್ತರರು ಅನಾರೋಗ್ಯದ ಕಾರಣ ತೀರಿಕೊಂಡಾಗ ಅವರ ದೇಹವನ್ನು ಮಣ್ಣು ಮಾಡಲು ಒಯ್ದಾಗ ಕೋತಿಗಳಿಗೆ ಹೇಗೆ ಸುದ್ದಿ ಸಿಕ್ಕಿತೋ ದೇವರೇ ಬಲ್ಲ. ಮುಂಜಾನೆ ೧೧ ಕ್ಕೆ ಆಗಮಿಸಿ ಊಟ ಮುಗಿಸಿ ಕೋತಿಗಳು ತೆರಳಿದ ಸ್ವಲ್ಪವೇ ಸಮಯದ ಬಳಿಕ ಶಿಗ್ಗಾವಿ ಮಾಸ್ತರರು ಕೊನೆಯುಸಿರೆಳೆದಿದ್ದಾರೆ. ಸಂಜೆ ಊರ ಹೊರಗೆ ಅವರ ಅಂತ್ಯಕ್ರಿಯೆಯ ನಡೆಯುವ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಸುತ್ತಲಿರುವ ಮರಗಳ ಮೇಲೆ ಕೋತಿಗಳು ತುಂಬಿಕೊಂಡಿದ್ದವು! ಅಂತ್ಯಕ್ರಿಯೆಯ ಬಳಿಕ ಜನರೆಲ್ಲಾ ಮರಳಿದರೂ ಕೋತಿಗಳು ಅಲ್ಲೇ ಠಿಕಾಣಿ ಹೂಡಿದ್ದವು. ಎಲ್ಲಿಯ ಸಂಬಂಧ!
ಇದನ್ನೆಲ್ಲಾ ಅನುಸೂಯಮ್ಮನವರ ಜೊತೆಗೆ ಮಾತುಕತೆಗೆ ಇಳಿದಾಗ ಅವರು ಹೇಳಿದ ವಿಷಯಗಳು. ನಂತರ ಒಂದಷ್ಟು ಫೋಟೋಗಳನ್ನು ಅವರು ತೋರಿಸಿದರು. ಶಿಗ್ಗಾವಿ ಮಾಸ್ತರರನ್ನು ಮತ್ತು ಕೋತಿಗಳನ್ನು ಕಾಣಲು, ಫೋಟೋ ತೆಗೆಯಲು ಬಂದ ನಾನು ಈಗ ಬರೀ ಫೋಟೋಗಳನ್ನೇ ನೋಡಿ ತೃಪ್ತಿಪಡಬೇಕಾಯಿತು. ಇದ್ದ ಎಲ್ಲಾ ಫೋಟೋಗಳ 'ಫೋಟೋ' ತೆಗೆದೆ, ಆಷ್ಟಾದರೂ ಇರಲಿ ಎಂದು. ಈ ಫೋಟೋಗಳನ್ನು ನೋಡಿದರೇ ತಿಳಿಯುವುದು, ಎಷ್ಟರ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಕೋತಿಗಳು ಶಿಗ್ಗಾವಿ ಮಾಸ್ತರರೊಂದಿಗೆ ಸಲುಗೆ ಬೆಳೆಸಿಕೊಂಡಿದ್ದವೆಂದು. ಸಣ್ಣ ಮರಿ ಇರುವ ತಾಯಿ ಮಂಗಗಳೂ ಶಿಗ್ಗಾವಿ ಮಾಸ್ತರರ ಬಳಿ ಬಂದು ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳುವುದಾದರೆ ಅಲ್ಲಿರುವ ನಂಬಿಕೆ ಯಾವ ಮಟ್ಟದ್ದಿರಬಹುದು ಎಂದು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಬಹುದು.
ಸುಮಾರು ೪೫ ನಿಮಿಷಗಳ ಕಾಲ ಅನುಸೂಯಮ್ಮನವರೊಡನೆ ಮಾತನಾಡಿ, ಚಹಾ ಕುಡಿದು, ಅವರಿಗೆ ವಿದಾಯ ಹೇಳಿ ಹೊರಟೆವು. ಮನದ ತುಂಬಾ ಶಿಗ್ಗಾವಿ ಮಾಸ್ತರರೇ ತುಂಬಿಕೊಂಡಿದ್ದರು.