ದನಿಯಱಿವು
ಕನ್ನಡ ದನಿಗಳ ಅಱಿವಿನ ಬಗ್ಗೆ ಬರೆಯುತ್ತಿದ್ದೇನೆ.
ಉಸಿರುಲಿಗಳು(ಸರಗಳು=ಸ್ವರಗಳು):
ಅ ಆ (ಕೊರಲು(ಳು)ಲಿ).
ಇ ಈ (ಅಂಗುೞುಲಿ).
ಉ ಊ (ತುಟಿಯುಲಿ).
(ಋ, ೠ) (ನೆತ್ತಿಯುಲಿ)
ಎ ಏ ಐ (ಕೊರಲಂಗುೞುಲಿ).
ಒ ಓ ಔ (ಕೊರಲ್ದುಟಿಯುಲಿ).
ತಡೆಯುಲಿಗಳು(ಬೆಂಜನಗಳು):
ಕ (ಖ) ಗ (ಘ) ಙ (ಕೊರಲುಲಿಗಳು) ನನ್ನ ಪ್ರಕಾರ ಮೆದುವಂಗುೞುಲಿ .
ಚ (ಛ) ಜ (ಝ) ಞ (ಅಂಗುೞುಲಿ).
ಟ (ಠ) ಡ (ಢ) ಣ (ನೆತ್ತಿಯುಲಿ) ನನ್ನ ಪ್ರಕಾರ (ಸುರುೞುಲಿ) (ನಾಲಿಗೆ ಉಚ್ಚರಿಸುವಾಗ ಸುರುೞಿಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ).
ತ (ಥ) ದ (ಧ) ನ (ಹಲ್ಲುಲಿಗಳು).
ಪ (ಫ) ಬ (ಭ) ಮ (ತುಟಿಯುಲಿಗಳು).
ಯ (ಅಂಗುೞುಲಿ).
ರ (ನೆತ್ತಿಯುಲಿ) ನನ್ನ ಪ್ರಕಾರ ಹಲ್ವೇರ್ತಟ್ಟುಲಿ (ಹಲ್ಲಿನ ಬುಡವನ್ನು ನಾಲಿಗೆ ಹೊಡೆಯುತ್ತದೆ).
ಱ (ಹಲ್ವೇರ್ನಡುಗುಲಿ) (ಹಲ್ಲಿನ ಬುಡದಲ್ಲಿ ನಾಲಿಗೆ ನಡುಗುತ್ತದೆ).
ಲ (ಹಲ್ಲುಲಿ).
ವ (ಹಲ್ದುಡಿಯುಲಿ) (ಹಲ್ಲು ಮತ್ತು ತುಟಿ).
(ಶ)(ಅಂಗುೞುಲಿ ).
(ಷ)(ನೆತ್ತಿಯುಲಿ ಮತ್ತು ಸುರುೞುಲಿ).
ಸ (ಹಲ್ಲುಲಿ).
ಹ (ಕೊರಲುಲಿ).
ಳ (ನೆತ್ತಿಯುಲಿ ಮತ್ತು ಸುರುೞುಲಿ).
ೞ (ಅಂಗುೞುಲಿ ಮತ್ತು ಸುರುೞುಲಿ).
ಹಾಗೆಯೇ ಙ, ಞ, ಣ, ನ, ಮ (ಅನುಸ್ವಾರ) ಆಯಾ ವರ್ಗದ ಜೊತೆಗೆ ಮೂಗುಲಿಗಳು ಕೂಡ.
ಯ, ರ,ಱ, ಲ, ವ, ಳ, ೞ (ನಡುವುಲಿಗಳು=ಅಂತಸ್ಥಗಳು ಉಸಿರುಲಿಗಳ ತೆಱ ವರ್ತಿಸಬಲ್ಲುವು)
ಶ, ಷ, ಸ, ಹ=(ತಳ್ಳುಲಿ=ಮಹಾಪ್ರಾಣ) (ಉಸಿರನ್ನು ತಳ್ಳಿ ಉಚ್ಚರಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ತಳ್ಳುಲಿಗಳ ಗುಂಪಿಗೆ ವರ್ಗದ ಎರಡು ಮತ್ತು ನಾಲ್ಕನೆಯ ಅಕ್ಷರಗಳು ಸೇರುತ್ತವೆ)
ಗದಱುಲಿ/ಗಜಱುಲಿಗಳು= ಉಸಿರುಲಿಗಳು, ವರ್ಗದ ಮೂಱು, ನಾಲ್ಕು ಐದನೆಯ (ಗ, ಘ, ಙ ಇತ್ಯಾದಿ) ಅಕ್ಷರಗಳು ಮತ್ತು ಯ, ರ,ಱ, ಲ, ವ, ಳ, ೞ, ಹ(ಇವುಗಳನ್ನುಲಿಯುವಾಗ ದನಿಪೆಟ್ಟಿಗೆ ನಡುಗುತ್ತದೆ).
ಕಿಱುಚುಲಿಗಳು= ವರ್ಗದ ಮೊದಲ ಮತ್ತು ಎರಡನೆಯ ಅಕ್ಷರಗಳು ಮತ್ತು ಶ, ಷ, ಸ (ಇವುಗಳನ್ನು ಉಚ್ಚರಿಸುವಾಗ ದನಿಪೆಟ್ಟಿಗೆ ನಡುಗುವುದಿಲ್ಲ)