ನಾಟಕ, celtx, latex ಕುರಿತಾಗಿ.

celtx ಎಂಬ ಬರಹದ ಸಾಫ್ಟ್‌ ವೇರ್ ಒಂದಿದೆ. ಅದರಲ್ಲಿ ಸಿನೆಮಾ ಚಿತ್ರಕತೆ, ನಾಟಕ , ಕಾದಂಬರಿ ಮುಂತಾದವನ್ನೆಲ್ಲಾ ಬರೆಯಬಹುದು. ಆಯಾ ಮಾಧ್ಯಮಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಬೇಕಾದ ಅನುಕೂಲಗಳು ಇವೆ. ಸುಮಾರು ವರ್ಷದಿಂದ ಅದರ ಜತೆ ಆಟವಾಡುತ್ತಾ ಇದ್ದರೂ ಕೂಡ, ಪೂರ್ತಿ ಕೃತಿಯನ್ನು ಅದರಲ್ಲಿ ಈ ಹಿಂದೆ ಬರೆದಿರಲಿಲ್ಲ.

ಮೊದಲಿಗೆ ಕನ್ನಡ ಬರೆಯಲು ಆಗುತ್ತಾ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಆಮೇಲೆ, ಆದರೂ ಕೂಡ ಅದನ್ನು ಉಳಿಸಲು ಆಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಆಮೇಲೆ ಅದನ್ನು ಮುದ್ರಿಸಲು ಆಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಆದಾಗಲೂ ಕೆಲವು ಸಣ್ಣ ಪುಟ್ಟ ತೊಡಕುಗಳು ಇದ್ದೇ ಇದ್ದುವು. ಈಗಲೂ ಕೆಲವು ತೊಡಕು ಇದೆ. ಆದರೆ ಅದಕ್ಕೊಂದು ದಾರಿ ಕಂಡು ಕೊಂಡು celtx ಅನ್ನೇ ಬಳಸಿ ಒಂದು ನಾಟಕವನ್ನು ಬರೆಯಲು ಕೂತೆ. ಈಗ ಒಂದು ವಾರದ ಕೆಳಗೆ ಅದನ್ನು ಬರೆದು ಮುಗಿಸಿದೆ. ಈ ಬರಹ ಆ ನಾಟಕದ ಬಗ್ಗೆ ಅಲ್ಲ. ಅದಕ್ಕಿನ್ನೂ ತುಸು ಮರುಬರವಣಿಗೆಯ ಕೆಲಸವಿದೆ. ಆದರೆ ಇಲ್ಲಿ ಹೇಳ ಹೊರಟಿದ್ದು - ಬರೆದು ಮುಗಿಸಿದ ಮೇಲೆ ಅದನ್ನು ಪಿಡಿಎಫ್ ಆಗಿ ಮಾರ್ಪಡಿಸಲು ನಾನು ಇಟ್ಟ ಹೆಜ್ಜೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ.

celtx ನಲ್ಲಿ ಬರೆದದನ್ನು ಕನ್ನಡದಲ್ಲೇ ಮುದ್ರಿಸಲು ಬರುತ್ತದೆ. ಹಾಗೆ ಮುದ್ರಿಸುವಾಗ - ಅದನ್ನು ಒಂದು ಕಡತಕ್ಕೆ ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಅನುಕೂಲವಿದೆ. ಆ ಕಡತ ಪಿಡಿಎಫ್ ಕೂಡ ಆಗಿರಬಹುದು. ಅಂದ ಮೇಲೆ ಆಯಿತಲ್ಲ? ಇಲ್ಲ, celtx ಕನ್ನಡದ ಸಾಲುಗಳನ್ನು ಪಿಡಿಎಫ್‌ನಲ್ಲಿ ಉಳಿಸುವಾಗ ತುಂಬಾ ಒತ್ತೊತ್ತಾಗಿ ಸಿಬಿಡುತ್ತದೆ. ಅದು ಬಳಸುವ ಕನ್ನಡದ ಅಚ್ಚನ್ನು (font) ಬದಲಿಸಲು ಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಅದನ್ನು ನಮಗೆ ಬೇಕಾದ ಹಾಗೆ ದೂರಮಾಡಲು ಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಈ ತೊಂದರೆಯನ್ನು ಬಗೆಹರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಮಾಡಿದೆ.

೧. celtxನಲ್ಲಿ ಬರೆದ ನಾಟಕವನ್ನು export textಆಗಿ ಮೊದಲು ಸಾಗಿಸಿಕೊಂಡೆ.

೨. ಹಾಗೆ ಸಾಗಿಸಿ ಕೊಂಡ ಕಡತದಲ್ಲಿ ನಾಟಕದ text ಯಾವ ಬಗೆಯಲ್ಲಿ ಅಚ್ಚಾಗಿದೆ ಎಂದ ಗಮನಿಸಿಕೊಂಡೆ. ಅಂದರೆ, ಪಾತ್ರದ ಹೆಸರಿನ ಮೊದಲು ಎಷ್ಟು ಸ್ಪೇಸಿದೆ, ಮಾತಿನ ಮೊದಲು ಎಷ್ಟು ಸ್ಪೇಸಿದೆ ಇತ್ಯಾದಿ.

೩. ಒಂದು perl program ಬರೆದು - ನನಗೆ ಬೇಕಾದ ಕಡೆ, ಬೇಕಾದಂತೆ xelatex control sequence ಅಳವಡಿಸಿ tex ಕಡತ ತಯಾರಿಸಿಕೊಂಡೆ.

೪. ಕಡೆಗೆ xelatex ಪ್ರೋಗ್ರಾಂನ ಮೂಲಕ ನನ್ನ tex ಕಡತವನ್ನು ಹಾಯಿಸಿ ದಾಗ ಅದು ನನಗೆ ಬೇಕಾದಂತೆ ಪಿಡಿಎಫ್ ಕಡತವನ್ನು ಹುಟ್ಟಿಸಿ ತು.

perl program ಬರೆಯುವ ಮೊದಲು ನನಗೆ ಬೇಕಾದ control sequence ಯೋಜಿಸಿಕೊಂಡೆ. ಆ sequenceಗಳನ್ನು ನನ್ನದೆ ಒಂದು packageಆಗಿ ಉಳಿಸಿಕೊಂಡೆ: ಅದು ಹೀಗಿದೆ: ======================================================

%create pdf from text file exported from celtx stageplay

%package file for required sequences

\usepackage{fontspec}

\usepackage{polyglossia}

\setmainfont[Script=Kannada]{Kedage}

\topmargin=0pt\textheight=640pt \linespread{1.3}

\pagestyle{myheadings}

\markright{"play-title"} %name of the play in the curlybraces

\newenvironment{stage}% stage directions

{\itshape\vspace{16 pt}\par\noindent\leftskip=3cm\parskip=.5cm\ignorespaces}

\newenvironment{dial} % dialogue {\par\noindent\leftskip=1.5cm\ignorespaces}

\newenvironment{paren} % parentheses

{\par\noindent\leftskip=3.5cm\rightskip=3cm\ignorespaces}

\newenvironment{charname} %character names

{\par\noindent\leftskip=4.5cm\ignorespaces}

==========================================================

ನನ್ನ perl program ಈ ಮೇಲಿನ \newenvironment ಎಂಬ ಸಾಲುಗಳನ್ನು ಬೇಕಾದಕಡೆ ಹಾಕಿಕೊಂಡು ಪಿಡಿಎಫ್ ಪುಟತಯಾರಾಯಿತು.

ಬಳಸಿದ ವರ್ಷನ್ ಗಳು: celtx : 2.9.1 (2011040514) texlive: 2011 on ubuntu 10.04

ಸ್ಯಾಂಪಲ್ ಪಿಡಿಎಫ್ ಪ್ರತಿಗೆ ಇಲ್ಲಿ ಚಿಟುಕಿ: http://anivaasi.files.wordpress.com/2011/10/sample.pdf

ನನಗೆ ಸಹಾಯಕ್ಕೆ ಬಂದ ಪುಟಗಳು: ಅರವಿಂದ ಅವರ: http://aravindavk.in/view/kannada_in_latex

summer_glau ಅವರ: http://sampada.net/latex-%E0%B2%AA%E0%B2%B0%E0%B2%BF%E0%B2%9A%E0%B2%AF-%E0%B2%AE%E0%B2%A4%E0%B3%8D%E0%B2%A4%E0%B3%81-%E0%B2%95%E0%B2%A8%E0%B3%8D%E0%B2%A8%E0%B2%A1%E0%B2%A6%E0%B2%B2%E0%B3%8D%E0%B2%B2%E0%B2%BF-latex

ಇನ್ನಿತರ ಆನ್ ಲೈನ್ ನೆರವಿನ ಕೈಪಿಡಿಗಳು, lab.latex.org ಇತ್ಯಾದಿ.