೪೧. ಶ್ರೀ ಲಲಿತಾ ಸಹಸ್ರನಾಮ ೧೦೪ರಿಂದ ೧೦೭ನೇ ನಾಮಗಳ ವಿವರಣೆ

ಲಲಿತಾ ಸಹಸ್ರನಾಮ ೧೦೪ - ೧೦೭

Rudragranthi-vibhedinī रुद्रग्रन्थि-विभेदिनी (104)

೧೦೪. ರುದ್ರಗ್ರಂಥಿ-ವಿಭೇದಿನೀ

           ದೇವಿಯು ರುದ್ರಗ್ರಂಥಿಯನ್ನು ಛೇದಿಸಿ ಸಹಸ್ರಾರಕ್ಕೆ ಮುಂದುವರೆಯುತ್ತಾಳೆ. ಇದು ಮೂರು ಗ್ರಂಥಿಗಳಲ್ಲಿ ಕಡೆಯದಾಗಿದೆ. ಈ ಮೊದಲು ಪಂಚದಶೀ ಮಂತ್ರವು ಮೂರು ಕೂಟಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು ಅವೆಲ್ಲವೂ ಹ್ರೀಂ(ह्रीं)ನಿಂದ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ನೋಡಿದ್ದೇವೆ. ಪಂಚದಶೀ ಮಂತ್ರದಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರತಿಯೊಂದು  ಹ್ರೀಂ (ह्रीं) ಬೀಜಾಕ್ಷರವು ಒಂದೊಂದು ಗ್ರಂಥಿಯನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತವೆ. ಹ್ರೀಂ(ह्रीं) ಬೀಜವು ಚಂದ್ರಕಲಾ ಅಥವಾ ಚಂದ್ರನ ವಿವಿಧ ಭಾಗಗಳನ್ನು (ಅಂಶಗಳನ್ನು) ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಿದರೆ, ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಕೂಟದಲ್ಲಿರುವ ಇತರೇ ಬೀಜಾಕ್ಷರಗಳು ಅಗ್ನಿ, ಸೂರ್ಯ ಮತ್ತು ಚಂದ್ರರನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತವೆ. (ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿವರಗಳಿಗೆ ೮೪ನೇ ನಾಮಾವಳಿಯ ಕಡೆಯಲ್ಲಿ ಕೊಟ್ಟಿರುವ ಅಡಿ ಟಿಪ್ಪಣಿಯನ್ನು ನೋಡಿರಿ. ಒಮ್ಮೆ ಕುಂಡಲಿನಿಯು ಈ ಗ್ರಂಥಿಯನ್ನು ದಾಟಿದರೆ ಅದು ಶಿವನೊಂದಿಗೆ ಸಮಾಗಮ ಹೊಂದುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಹಲವಾರು ಸಣ್ಣ ಪುಟ್ಟ ಚಕ್ರಗಳು ಆಜ್ಞಾ ಮತ್ತು ಸಹಸ್ರಾರ ಚಕ್ರದ ಮಧ್ಯೆ ಬರುತ್ತವೆ. ಶಿವ ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯರ ಒಂದುಗೂಡುವಿಕೆಯನ್ನು  ಹ್ರೀಂ(ह्रीं) ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ. ಪಂಚದಶೀ ಮಂತ್ರವು ಕೇವಲ ಆರು ಚಕ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಮೂರು ಗ್ರಂಥಿಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರ ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಇದು ಸಹಸ್ರಾರದ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳುವುದಿಲ್ಲ; ಎಕೆಂದರೆ ಇದು ಲಲಿತಾಂಬಿಕೆಯ ಅತಿಸೂಕ್ಷ್ಮರೂಪವಾದ ’ಕಾಮಕಲಾ’ ಮತ್ತು ಸೂಕ್ಷ್ಮಾತಿಸೂಕ್ಷ್ಮರೂಪವಾದ ಕುಂಡಲಿನೀ ರೂಪಗಳಿಗೆ ಅತೀತವಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಒಮ್ಮೆ ಈ ರುದ್ರಗ್ರಂಥಿಯನ್ನು ಹಾದು ಹೋದರೆ ಎಲ್ಲಾ ರೀತಿಯ ವಾಸನೆಗಳು ಇಲ್ಲವಾಗಿ ಅದು ಪರಮ ಜ್ಞಾನದ ಕಡೆ ಕೊಂಡೊಯ್ಯುತ್ತದೆ. ಈ ಹಂತದವರೆಗೆ ಕುಂಡಲಿನಿಯು ತನ್ನ ಅಂತಿಮ ಲಕ್ಷ್ಯದೆಡೆಗೆ ಸಾಗಲು ಹಲವಾರು ಅಡೆ-ತಡೆಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಬೇಕಾಗಿತ್ತು. ಮುಂದಿನ ನಾಮದಲ್ಲಿ ದೇವಿಯ ಅಂತಿಮ ನೆಲೆಯ ಕುರಿತಾದ ವಿವರಣೆಯಿದೆ. ಒಬ್ಬನ ಮನೆಕಡೆಯ ಪ್ರಯಾಣದ ಅಂತಿಮ ಘಟ್ಟದಲ್ಲಿ (ಇನ್ನೇನು ವಿಮಾನವು ನೆಲಕ್ಕೆ ಊರಬೇಕೆನ್ನುವ ಹಂತದಲ್ಲಿ) ತನ್ನ ಪ್ರೀತಿ-ಪಾತ್ರರನ್ನು ಕಾಣಲಿರುವ ಸಂತೋಷವು ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ರೀತಿಯಾದ ಸಂತೋಷವನ್ನು ದೇವಿಯು ಈ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಕಾಣುತ್ತಾಳೆ. ಈ ಚಕ್ರದಲ್ಲಿ ಅವಳು ಬೇಡಿದ ವರಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತಾಳೆ. 

Sahasrārambujārūḍhā सहस्राराम्बुजारूढा (105)

೧೦೫. ಸಹಸ್ರಾರಾಂಬುಜಾಜಾರೂಢಾ

           ಈಗ ದೇವಿಯು ತನ್ನ ಲಕ್ಷ್ಯವಾದ ಸಹಸ್ರಾರವನ್ನು ಸೇರಿದ್ದಾಳೆ; ಅಲ್ಲಿ ಶಿವನು ಆಕೆಯ ನಿರೀಕ್ಷಣೆಯಲ್ಲಿದ್ದಾನೆ. ಸಹಸ್ರಾರವು ಬ್ರಹ್ಮರಂಧ್ರದ ಸ್ವಲ್ಪ ಕೆಳಗಿದೆ. (ಬ್ರಹ್ಮರಂಧ್ರವು ತಲೆಬುರುಡೆಯಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ರಂಧ್ರವಾಗಿದ್ದು ಅದು ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡದೊಂದಿಗೆ ಸಂಭಂದವನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ರಂಧ್ರವನ್ನು ವೈದ್ಯಕೀಯವಾಗಿ ನಿರೂಪಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. ಬಹುಶಃ ಬೆವರನ್ನು ಹೊರಹಾಕುವ ನಮ್ಮ ಚರ್ಮದಲ್ಲಿರುವ ಸೂಕ್ಷ್ಮರಂಧ್ರಗಳಂತೆ ಇದು ಇರಬಹುದು. ಆದರೆ ಒಬ್ಬರು ನಿಶ್ಚಿತವಾಗಿ ಈ ರಂಧ್ರದ ಮೂಲಕ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡದೊಂದಿಗಿನ ಸಂಭಂದವನ್ನು ಅನುಭವಿಸಬಹುದು). ಶಿವ-ಶಕ್ತಿಯರ ಸಮಾಗಮವು ಸಹಸ್ರಾರದಲ್ಲಿ ಆಗುತ್ತದೆ. ಇದುವರೆಗೆ ಕೇವಲ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಮಾತ್ರ ಆರಾಧಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಸಾಧಕನು ಇನ್ನು ಮುಂದೆ ಆಕೆಯ ಸೃಷ್ಟಿಕರ್ತನಾದ ಶಿವನೊಂದಿಗೆ ಆಕೆಯನ್ನು ಪೂಜಿಸಲು ತೊಡಗುತ್ತಾನೆ. ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ ೫೦ ಅಕ್ಷರಗಳಿವೆ (ಅದಕ್ಕೆ ’ळ’ ’ಳ’ವನ್ನು ಸೇರಿಸಿದರೆ ಅವು ೫೧ ಆಗುತ್ತದೆ); ಈ ಐವತ್ತು ಅಕ್ಷರಗಳನ್ನು ಇಪ್ಪತ್ತರ ಸಂಖ್ಯೆಯಿಂದ ಗುಣಿಸಿದರೆ (ಐದು  ಪಂಚಭೂತಗಳು, ಐದು ಕರ್ಮೇಂದ್ರಿಯಗಳು, ಐದು ಜ್ಞಾನೇಂದ್ರಿಯಗಳು ಮತ್ತು ಐದು ತನ್ಮಾತ್ರೆಗಳು) ಒಂದು ಸಾವಿರ ಸಂಖ್ಯೆಯು ನಮಗೆ ಸಿಗುತ್ತದೆ. ಈ ಸಹಸ್ರವು ನಮಗೆ ಸಹಸ್ರಾರದಲ್ಲಿರುವ ಕಾಲ್ಪನಿಕ ಕಮಲ ಪುಷ್ಪದ ಮಾನಸಿಕ ದಳಗಳಿಗೆ ಸಮಾನವಾದ ಸಂಖ್ಯೆಯಾಗಿದೆ. ಸಂಸ್ಕೃತ ಅಕ್ಷರಗಳ ಕುರಿತಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿವರಗಳನ್ನು ನಾಮ ೮೩೩ರಲ್ಲಿ ನೋಡೋಣ.

Sudhāsārabhi-varṣiṇī सुधासारभि-वर्षिणी (106)

೧೦೬. ಸುಧಾಸಾರಾಭಿ-ವರ್ಷಿಣೀ

           ಸಹಸ್ರಾರದ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸೋಮಚಕ್ರವಿದೆ. ಯಾವಾಗ ಕುಂಡಲಿನಿಯು ಈ ಚಕ್ರವನ್ನು ಸೇರುತ್ತದೆಯೋ, ಆಗ ಅದರ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯಿಂದಾಗಿ ವಿಪರೀತ ಶಾಖವು ಉಂಟಾಗಿ, ಅಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹವಾಗಿರುವ ಅಮೃತವು ಕರಗಿ ಅದು ಗಂಟಲಿನ ಮೂಲಕ ಹರಿದು ಸಂಪೂರ್ಣ ನರಮಂಡಲಕ್ಕೆ ವ್ಯಾಪಿಸುತ್ತದೆ. ಸೋಮ ಚಕ್ರದ ಕುರಿತಾಗಿ ೨೪೦ನೇ ನಾಮಾವಳಿಯಲ್ಲಿ ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ಅಮೃತದ ಕುರಿತಾದ ತಾಂತ್ರಿಕ ಪದ್ಧತಿಯ ವಿವರಣೆಯು ಇದಕ್ಕೆ ಭಿನ್ನವಾಗಿದೆ. ಸೌಂದರ್ಯ ಲಹರಿಯ ೧೦ನೇ ಶ್ಲೋಕವು," ನಿನ್ನ ಕಾಲುಗಳ ಮೂಲಕ ಹರಿಯುವ ಅಮೃತ ಪ್ರವಾಹದಿಂದ ನೀನು ದೇಹದ ನರನಾಡಿಗಳನ್ನು ತೋಯಿಸುತ್ತೀಯಾ" ಎಂದು ವರ್ಣಿಸುತ್ತದೆ.

ಅಮೃತದ ಕುರಿತಾಗಿ ಇನ್ನಷ್ಟು ಮಾಹಿತಿ:

            ಸಮಯಾಚಾರ ಪದ್ಧತಿಯನ್ನು ಅನುಸರಿಸುವವರು, (ದೇವಿಯನ್ನು ಮೂಲಾಧಾರದಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿ ಕುಂಡಲಿನೀ ಚಕ್ರಗಳ ಮೂಲಕ ಪೂಜಿಸುದನ್ನು ಸಮಾಯಾಚಾರವೆಂದು ಕರೆಯಲಾಗಿದೆ. ನಾಮ ೯೮ನ್ನು ನೋಡಿ) ಗ್ರಹವಾದ ಚಂದ್ರ ಮತ್ತು ಸಹಸ್ರಾರದಲ್ಲಿರುವ ಚಿತ್-ಚಂದ್ರ-ಮಂಡಲ (ನಾಮ ೨೪೦, ಚಿತ್ ಎಂದರೆ ಮೂಲಭೂತ ಪ್ರಜ್ಞೆ/ಚೈತನ್ಯ) ಎರಡೂ ಶ್ರೀ ಚಕ್ರವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತವೆ; ಏಕೆಂದರೆ ಅವೆರಡರ ಲಕ್ಷಣಗಳೂ ಒಂದೇ ರೀತಿಯಾಗಿವೆ. ಎರಡೂ ಮಕರಂದವನ್ನು ಸ್ರವಿಸುತ್ತವೆ. ದೇವಿಯ ಪಾದಗಳು ಶ್ರೀ ಚಕ್ರದ ಚಂದ್ರ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಹೊಳೆಯುತ್ತವೆ. ಚಂದ್ರನು ಎಲ್ಲಾ ಓಷಧಿಗಳ ಒಡೆಯನಾಗಿದ್ದು ಅವುಗಳಿಂದ ದಿವ್ಯವಾದ ಜಲವನ್ನು ಅಂದರೆ ಮಕರಂದವು ಸ್ರವಿಸುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ.    

Taḍillatā -samaruciḥ तडिल्लता-समरुचिः (107)

೧೦೭. ತಡಿಲ್ಲತಾ-ಸಮರುಚಿಃ

          ದೇವಿಯು ಹೊಳೆಯುವ ಮಿಂಚಿನ ರೇಖೆಯಂತಿರುತ್ತಾಳೆ.  ಕುಂಡಲಿನೀ ಧ್ಯಾನದ ಉನ್ನತ ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಪೂರ್ಣ ನರಮಂಡಲವು (spinal cord) ಮಿಂಚಿನ ಬೆಳಕಿನಂತೆ ಹೊಳೆಯುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ಅನುಭವಿಸಬಹುದು. ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಇಂತಹ ಉಪಮೆಗಳನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಿರಲಿಲ್ಲ; ಈಗ ಆಕೆಯು ತನ್ನ ಸಂಗಾತಿಯೊಂದಿಗೆ ಇರುವುದರಿಂದ ಪ್ರಥಮ ಬಾರಿಗೆ ಇಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗಿದೆ. ಆಕೆಯು ಶಿವನೊಂದಿಗಿದ್ದಾಗ ಮಿಂಚಿನಂತೆ ಹೊಳೆಯುತ್ತಾಳೆ. ಪರ ಬ್ರಹ್ಮವನ್ನು ಮಿಂಚಿನೊಂದಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿರುವ ನಿದರ್ಶನಗಳಿವೆ. ಕೇನ ಉಪನಿಷತ್ತಿನ ನಾಲ್ಕನೇ ಅಧ್ಯಾಯದ ೪ನೇ ಶ್ಲೋಕವು ಬ್ರಹ್ಮದ ಕುರಿತಾಗಿ ಸುಂದರವಾಗಿ ವರ್ಣಿಸುತ್ತದೆ. ಅದು ಹೇಳುತ್ತದೆ, ಬ್ರಹ್ಮವು ಮಿಂಚಿನ ಪ್ರಕಾಶದಂತಿದ್ದು........ ಯಾವ ರೀತಿ ಮಿಂಚು ಉಂಟಾಗಿ ಕತ್ತಲೆಯನ್ನು ಹೋಗಲಾಡಿಸುತ್ತದೆಯೋ; ಆತ್ಮಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರವು ಅರೆಕ್ಷಣದೊಳಗೆ ಉದಯವಾಗಿ ಅಜ್ಞಾನವನ್ನು ಹೋಗಲಾಡಿಸುತ್ತದೆ". ಮಹಾನಾರಾಯಣ ಉಪನಿಷತ್ತಿನ ೧೩ನೇ ಅಧ್ಯಾಯದ ೧೧ನೇ ಶ್ಲೋಕವು (ನಾರಾಯಣ ಸೂಕ್ತಿಯು) "ವಿದ್ಯಲ್ಲೋಖಾ" ಅಂದರೆ ಮಿಂಚಿನ ಪ್ರಭೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಶಿವನು ನಿರ್ಗುಣ ಬ್ರಹ್ಮವಾದರೆ, ಶಕ್ತಿಯು ಸಗುಣ ಬ್ರಹ್ಮವಾಗಿದೆ (ನಿರ್ಗುಣವೆಂದರೆ ಗುಣರಹಿತ ಮತ್ತು ಸಗುಣವೆಂದರೆ ಗುಣಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ). ಶಕ್ತಿಯು ಶಿವನೊಂದಿಗಿದ್ದಾಗ ಮಾತ್ರ ಚೈತನ್ಯವುಂಟಾಗುತ್ತದೆ (ಆಕೆಗೆ ಬಲ ಬರುತ್ತದೆ). ಶಿವನೂ ಕೂಡಾ ಶಕ್ತಿಯಿಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯನಾಗುತ್ತಾನೆ. ಈ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಕ್ಕೆ ಈ ನಾಮದಿಂದ ಬಲವಾದ ಪುರಾವೆಯು ದೊರೆಯುತ್ತದೆ, ಏಕೆಂದರೆ ಈ ನಾಮದಲ್ಲಿ ದೇವಿಯು ಶಿವನೊಂದಿಗೆ ಒಂದಾಗಿದ್ದಾಗ ಮಾತ್ರ ಆಕೆಯನ್ನು ಮಿಂಚಿನ ಬಳ್ಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕೆಲವೊಂದು ಗ್ರಂಥಗಳು ತಡಿಲ್ಲತಾ ಎನ್ನುವುದರ ಬದಲಿಗೆ ತಟಿಲ್ಲತಾ ಎಂದು ಬಳಸುತ್ತವೆ; ಆದರೆ ಈ ರೀತಿಯ ಪ್ರಯೋಗದಿಂದ ಮೂಲ ಅರ್ಥದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಬದಲಾವಣೆಯುಂಟಾಗುವುದಿಲ್ಲ.

******

           ವಿ.ಸೂ.:  ಈ ಲೇಖನವು ಶ್ರೀಯುತ ವಿ. ರವಿಯವರಿಂದ ರಚಿಸಲ್ಪಟ್ಟ LALITHA SAHASRANAMAM 104-107 http://www.manblunder.com/2009/08/lalitha-sahasranamam-104-107.html ಎನ್ನುವ ಆಂಗ್ಲ ಲೇಖನದ ಅನುವಾದದ ಭಾಗವಾಗಿದೆ.ಈ ಮಾಲಿಕೆಯನ್ನು ಅವರ ಒಪ್ಪಿಗೆಯನ್ನು ಪಡೆದು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ.