೧೯. ಶ್ರೀ ಲಲಿತಾ ಸಹಸ್ರನಾಮ ೩೨ರಿಂದ ೪೦ನೇ ನಾಮದ ವಿವರಣೆ

ಲಲಿತಾ ಸಹಸ್ರನಾಮ ೩೨ರಿಂದ ೪೦

Ratna-graiveya-cintāka-lola-muktā-palānvitā रत्न-ग्रैवेय-चिन्ताक-लोल-मुक्ता-फलान्विता (32)

೩೨. ರತ್ನ-ಗ್ರೈವೇಯ-ಚಿಂತಾಕ-ಲೋಲ-ಮುಕ್ತಾ-ಫಲಾನ್ವಿತಾ

          ಲಲಿತಾಂಬಿಕೆಯು ರತ್ನಕಚಿತ ಚಿನ್ನದ ಲೋಲಾಕು ಮತ್ತು ಮುತ್ತಿನ ಕಂಠಾಭರಣವನ್ನು ಧರಿಸಿದ್ದಾಳೆ. ಈ ಆಭರಣಗಳು ಅವಳ ಕುತ್ತಿಗೆಯಿಂದ ನೇತಾಡುತ್ತಿವೆ. ನೇತಾಡುತ್ತಿರುವ ಈ ಆಭರಣಗಳನ್ನು ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಹೋಲಿಸಲಾಗಿದೆ. ಯಾರಿಗೆ ಅವಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ರೂಪದ ಮೇಲೆ ಧ್ಯಾನಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲವೋ ಅವರನ್ನು ಕೆಳಮಟ್ಟದ ಭಕ್ತರೆಂದು ಭಾವಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಅವರನ್ನು ’ಲೋಲ’ರೆಂದು ಕರೆದಿದ್ದಾರೆ. ಯಾರು ಅವಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ರೂಪದ ಮೇಲೆ ಧ್ಯಾನ ಮಾಡಲು ಶಕ್ತರೋ ಅಂತಹ ಭಕ್ತರನ್ನು ಉನ್ನತ ಅಥವಾ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಮಟ್ಟದ ಭಕ್ತರೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿ ಅವರನ್ನು ಮುಕ್ತರೆಂದು ಕರೆದಿದ್ದಾರೆ. ಲೋಲ ಅಥವಾ ಮುಕ್ತಾ ಇಬ್ಬರಿಗೂ ಅವರ ಯೋಗ್ಯತೆಗೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಜಪದ ಫಲವು ದೊರೆಯುತ್ತದೆ. ಇದು ಲೋಲ-ಮುಕ್ತಾ-ಫಲಾನ್ವಿತಾ ಎನ್ನುವುದರ ಅರ್ಥ. ಅವಳ ಧ್ಯಾನವನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿರಬೇಕಾದರೆ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಸ್ಥಿರವಾಗಿರಿಸಿಕೊಂಡು ಅಡಚಣೆಗಳಿಂದ ಮುಕ್ತವಾಗಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಬೇಕು.

Kāmeśvara-premaratna-maṇi-pratipaṇa-stanī कामेश्वर-प्रेमरत्न-मणि-प्रतिपण-स्तनी (33)

೩೩. ಕಾಮೇಶ್ವರ-ಪ್ರೇಮರತ್ನ-ಮಣಿ-ಪ್ರತಿಪಣ-ಸ್ತನೀ

          ಅವಳು ತನ್ನೆರಡು ಸ್ತನಗಳನ್ನು ಕಾಮೇಶ್ವರನಿಗೆ ಅವನ ಪ್ರೀತಿಗೆ ಬದಲಾಗಿ ಕೊಡುತ್ತಾಳೆ. ಇದರ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಅಥವಾ ಗೂಡಾರ್ಥವೇನೆಂದರೆ ಅವಳು ತನ್ನ ಭಕ್ತರು ತೋರುವ ಭಕ್ತಿಯ ಎರಡರಷ್ಟು ಆಶೀರ್ವಾದವನ್ನು ಅವರಿಗೆ ಕೊಡುತ್ತಾಳೆ.

          ಇದಕ್ಕೆ ಇನ್ನೊಂದು ಒಪ್ಪಬಹುದಾದಂತಹ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯನ್ನು ಕೊಡಬಹುದು. ಇಲ್ಲಿ ಭಕ್ತನು ದೇವಿಯೆಡೆಗೆ ತೋರುವ ಭಕ್ತಿಯಿಂದಾಗಿ ಅವನಿಗೆ ಎರಡು ವಿಧವಾದ ಫಲಗಳನ್ನು (ಸ್ತನಗಳನ್ನು) ದೇವಿಯು ಕೊಡುತ್ತಾಳೆ. ಅಂದರೆ ಅವನಿಗೆ ಭುಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಮುಕ್ತಿ ಎರಡನ್ನೂ ಕರುಣಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಅವಳ ಸ್ತನಗಳನ್ನು ಸೂರ್ಯಚಂದ್ರರಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಸೂರ್ಯನು ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿನ ಎಲ್ಲಾ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗೆ (ಗಿಡಗಳು ದ್ಯುತಿ ಸಂಶ್ಲೇಷಣಾಕ್ರಿಯೆಯಿಂದ ಆಹಾರವನ್ನು ತಯಾರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಕಾರಕನಾದವನು) ಆದುದರಿಂದ ಅವನು ಭುಕ್ತಿಕಾರಕನಾದರೆ, ಚಂದ್ರನು ಅಮೃತತ್ವವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತಾನೆ ಆದ್ದರಿಂದ ಅವನು ಮುಕ್ತಿಕಾರಕನಾಗಿದ್ದಾನೆ. ಅಥವಾ ಸೂರ್ಯನು ಸ್ವಯಂ- ಪ್ರಕಾಶಕನಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಅವನು ಪರಬ್ರಹ್ಮವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಿದರೆ; ಅವನು ಮುಕ್ತಿಕಾರಕನೆನಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಮತ್ತು ಸಸ್ಯಗಳ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಚಂದ್ರನು ಕಾರಣನಾಗಿದ್ದಾನೆಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರಾದ್ದರಿಂದ ಅವನು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಸಂಪದಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತಾನೆ ಅಥವಾ ಭುಕ್ತಿಕಾರಕನಾಗಿದ್ದಾನೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಯಾವ ರೀತಿಯಿಂದ ನೋಡಿದರೂ ಸಹ ದೇವಿಯು ತನ್ನ ಭಕ್ತರಿಗೆ ಎರಡು ವಿಧವಾದ ಫಲಗಳನ್ನು ಅಂದರೆ ಭುಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಮುಕ್ತಿಯನ್ನು ಕರುಣಿಸುವವಳಾಗಿದ್ದಾಳೆ; ಎನ್ನುವುದು ಈ ನಾಮದ ಗೂಡಾರ್ಥ.  (ಇದು ಅನುವಾದಕನ ವೈಯ್ಯಕ್ತಿಕ ಅಭಿಪ್ರಾಯವಾದರೂ ಸಹ ಇದನ್ನು ಮೂಲ ಲೇಖಕರಾದ ಶ್ರೀಯುತ ವಿ. ರವಿಯವರು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿರುತ್ತಾರೆ.)

Nābhyālavāla-romāli-latā-‍ नाभ्यालवाल-रोमालि-लता (೩೪)

೩೪. ನಾಭ್ಯಾಲವಾಲ-ರೋಮಾಲಿ-ಲತಾ

          ಅವಳ ಎರಡು ಸ್ತನಗಳು ಅವಳ ಹೊಕ್ಕಳಿನಿಂದ(ನಾಭಿಯಿಂದ) ಹೊರಟ ಬಳ್ಳಿಯ (ರೋಮದ) ಫಲಗಳು. ಈ ನಾಮದ ಮಹತ್ವವು ನಾಭಿ ಮತ್ತು ಹೃದಯದ ಚಕ್ರಗಳ ಕುರಿತಾಗಿದೆ. ಕುಂಡಲಿನಿಯನ್ನು ನಾಭಿಚಕ್ರದ ಮೂಲಕ ಮೇಲಕ್ಕೇರಿಸಿ ಹೃದಯ ಚಕ್ರದ ಮೇಲೆ ಧ್ಯಾನಿಸಿದಾಗ ಧ್ಯಾನದ ಫಲಗಳು ದೊರೆಯುತ್ತವೆ. ಸೌಂದರ್ಯ ಲಹರಿಯ ೭೬ನೇ ಶ್ಲೋಕವು ಹೇಳುತ್ತದೆ; "ಶಿವನ ಕೋಪದಿಂದ ಹೀನಾವಸ್ಥೆಗೆ ತಲುಪಿದ ಕಾಮದ ಅಧಿದೇವತೆಯು ನಿನ್ನ ನಾಭಿಯಲ್ಲಿ ಆಶ್ರಯವನ್ನು ಪಡೆದನು".

Lakṣya-roma-latādhāratā-samunneya-madhyamā लक्ष्य-रोम-लताधारता-समुन्नेय-मध्यमा (35)

೩೫. ಲಕ್ಷ್ಯ-ರೋಮ-ಲತಾಧಾರತಾ-ಸಮುನ್ನೇಯ-ಮಧ್ಯಮಾ

          ಅವಳ ಸೊಂಟವನ್ನು ಕೇವಲ ಹಿಂದಿನ ನಾಮಾವಳಿಯಲ್ಲಿ ತಿಳಿಸಿದಂತಹ ಬಳ್ಳಿಯಂತಹ ರೋಮಗಳಿಂದ ಮಾತ್ರವೇ ತಿಳಿಯಬಹುದು. ಇದರ ಗೂಡಾರ್ಥವು, ಆತ್ಮವು ಸೂಕ್ಷ್ಮರೂಪದ್ದಾಗಿದ್ದು ಅದನ್ನು ಧ್ಯಾನದ ಮೂಲಕ ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿ ಗಮನಿಸುವುದರಿಂದ ಅರಿಯಬಹುದಾಗಿದೆ.

Stanabhāra-dalanmadhya-paṭṭabandha-valitrayā स्तनभार-दलन्मध्य-पट्टबन्ध-वलित्रया (36)

೩೬.ಸ್ತನಭಾರ-ದಲನ್ಮಧ್ಯ-ಪಟ್ಟಬಂಧ-ವಲಿತ್ರಯಾ

          ದೇವಿಯು ಧರಿಸಿರುವ ಒಡ್ಯಾಣವು, ಅವಳ ಎದೆಯ ಭಾರದಿಂದ ಅವಳ ಸೊಂಟವು ಬಾಗದಂತೆ ತಡೆಹಿಡಿದು, ಹೊಟ್ಟೆಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಮೂರು ಮಡಿಕೆಗಳು ಉಂಟಾಗುವಂತೆ ಮಾಡಿದೆ. ಸೌಂದರ್ಯಲಹರಿಯ ೮೦ನೇ ಶ್ಲೋಕವು ಹೀಗೆ ವರ್ಣಿಸುತ್ತದೆ; "ನಿನ್ನ ಸ್ತನಗಳು ಕಂಚುಕದಲ್ಲಿ ಹಿಡಿಸಲಾಗದಷ್ಟು ಮತ್ತು ಕಾಮನಿಗೂ ನಿಲುಕಲಾರದಷ್ಟು ಪುಷ್ಕಳವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಅವುಗಳ ಭಾರಕ್ಕೆ ನಿನ್ನ ನಿತಂಬಗಳು ಒಡೆದುಹೋಗುತ್ತವೆ ಇದನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಲೋಸುಗ ಅವು ನಿನ್ನ ತೋಳುಗಳನ್ನು ಮೇಲಕ್ಕೆ ಒತ್ತುತ್ತಾ ಇವೆ; ಅವುಗಳ ಭಾರದಿಂದಾಗಿ ನಿನ್ನ ನಿತಂಬಗಳ ಮೇಲೆ ಮೂರು ಮಡಿಕೆಗಳು ಉಂಟಾಗಿವೆ"

          ಇದರ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯು ಬಹುಶಃ ಹೀಗಿರಬಹುದು; ಅವಳ ಕರುಣೆಯು ಈ ಪ್ರಪಂಚದ ಮೇಲೆ ಎಷ್ಟು ಅಧಿಕವಾಗಿದೆ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ಸೂಚಿಸಲು ಅವಳ ಅಧಿಕಬಾರದ ಸ್ತನಗಳ ಪ್ರಸ್ತಾವನೆಯಿದೆ. ಅವಳ ನಿತಂಬಗಳ ಮೇಲಿನ ಮೂರು ಗೆರೆಗಳು ಅವಳ ಮೂರು ಕ್ರಿಯೆಗಳಾದ ಸೃಷ್ಟಿ, ಸ್ಥಿತಿ ಮತ್ತು ಲಯಗಳನ್ನು ಸಂಕೇತಿಸುತ್ತವೆ. ಅವಳು ತನ್ನ ಸೃಷ್ಟಿ ಮೊದಲಾದ ಕ್ರಿಯೆಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಸಮಯವನ್ನು ತನ್ನ ಭಕ್ತರ ಮೇಲೆ ಕರುಣೆಯನ್ನು ತೋರಲಿಕ್ಕಾಗಿ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾಳೆ ಏಕೆಂದರೆ ಅವಳು ಸಮಸ್ತ ಜಗತ್ತಿನ ಮಾತೆಯಾಗಿದ್ದಾಳೆ. (ಅವಳ ಇತರ ಕ್ರಿಯೆಗಳ ಭಾಧ್ಯತೆಗಳಿಗಿಂತ ಅವಳ ಪೋಷಣೆಯ ಭಾರವು ಅಧಿಕವೆಂದು ಇದರಿಂದ ಅರ್ಥೈಸಬಹುದು).  

Aruṇaruṇa-kausumbha-vastra-bhāsvat-kaṭītaṭī अरुणरुण-कौसुम्भ-वस्त्र-भास्वत्-कटीतटी (37)

೩೭. ಅರುಣಾರುಣ-ಕೌಸುಂಭ-ವಸ್ತ್ರ-ಭಾಸ್ವತ್-ಕಟೀತಟೀ

          ಅವಳು ತನ್ನ ಸೊಂಟದ ಸುತ್ತಲೂ ಕೆಂಪು ವಸ್ತ್ರವನ್ನು ಧರಿಸಿದ್ದಾಳೆ. ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣವು ಕರುಣೆಯನ್ನು ಸಂಕೇತಿಸುತ್ತದೆ. ಅವಳಿಗೆ ಸಂಭಂದಿಸಿದ ಪ್ರತಿಯೊಂದೂ ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣದಿಂದ ಕೂಡಿದ್ದು ಅವಳು ಸಂಪೂರ್ಣ ಕರುಣಾಮಯಿ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. (ಇದು ಅವಳು ಶ್ರೀಮಾತೆಯಾಗಿರುವುದಕ್ಕೆ ಹಲವಾರು ಕಾರಣಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು). ಅವಳು ತನ್ನ ಮೂರು ಕ್ರಿಯೆಗಳಾದ ಸೃಷ್ಟಿ, ಸ್ಥಿತಿ ಮತ್ತು ಲಯಗಳನ್ನು ಕರುಣೆಯಿಂದ ಕೈಗೊಳ್ಳುತ್ತಾಳೆ ಎನ್ನಬಹುದು. ಇದು ವಾಗ್ದೇವಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರನ್ನು ಸೂಚಿಸಲೂ ಬಹುದು -ಅರುಣ ಎನ್ನುವವಳನ್ನು. ಈ ಸಹಸ್ರನಾಮವು ಎಂಟು ವಾಗ್ದೇವಿಗಳಿಂದ ರಚಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು ಎನ್ನುವುದು ಈಗಾಗಲೆ ತಿಳಿದಿದೆ. ಅವರಾರೆಂದರೆ, ವಾಸಿನಿ, ಕಾಮೇಶ್ವರಿ (ಶಿವನ ಹೆಂಡತಿಗಿಂತ ಭಿನ್ನಳಾಗಿರುವವಳು), ಮೋದಿನಿ, ವಿಮಲಾ, ಅರುಣಾ, ಜೈನೀ, ಸರ್ವೇಶ್ವರೀ ಮತ್ತು ಕೌಲಿನೀ. ಅರುಣಾ ವಾಗ್ದೇವಿಯು ಅವಳ ಸೊಂಟದಲ್ಲಿರುತ್ತಾಳೆ.

Ratna-kiṅkiṇikā-ramya-raśanā-dāma-bhūṣitā रत्न-किङ्किणिका-रम्य-रशना-दाम-भूषिता (38)

೩೮. ರತ್ನ-ಕಿಂಕಿಣಿಕಾ-ರಮ್ಯ-ರಶನಾ-ದಾಮ-ಭೂಷಿತಾ

          ಅವಳು ರತ್ನ ಮತ್ತು ಕಿರುಘಂಟೆಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ ಒಡ್ಯಾಣದಿಂದ ಅಲಂಕೃತಳಾಗಿದ್ದಾಳೆ. ದೇವಿಯ ಪಂಚದಶೀ ಮಂತ್ರವು ಮೂರು ಭಾಗ ಅಥವಾ ಕೂಟಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ವಾಗ್ಭವ ಕೂಟವು ೧೩ನೇ ನಾಮದಿಂದ ೨೯ನೇ ನಾಮದವರೆಗೆ ಚರ್ಚಿಸಲ್ಪಟ್ಟರೆ ಅವಳ ಮಧ್ಯ ಕೂಟ ಅಥವಾ ಕಾಮರಾಜ ಕೂಟವು ೩೦ರಿಂದ ೩೮ನೇ ನಾಮಗಳಲ್ಲಿ ಚರ್ಚಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿ ಕೂಟವು ೩೯ರಿಂದ ೪೭ನೇ ನಾಮಗಳವರೆಗೆ ಚರ್ಚಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ದೇವಿಯ ಮುಖವು ವಾಗ್ಭವ ಕೂಟವಾದರೆ, ಅವಳ ಮುಖದ ಕೆಳಗಿನಿಂದ ಸೊಂಟದವರೆಗೆ ಮಧ್ಯ ಕೂಟವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿ ಕೂಟವು ಅವಳ ಸೊಂಟದ ಕೆಳಗಿನಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಸಂಪೂರ್ಣ ಪಂಚದಶೀ ಮಂತ್ರವು ೧೩ರಿಂದ ೪೭ನೇ ನಾಮಾವಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಹುದುಗಿದ್ದರೆ ಅವಳ ಸ್ಥೂಲ ವಿವರಣೆಯು ೧೩ನೇ ನಾಮದಿಂದ ೫೪ರವರೆಗೆ ಚರ್ಚಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ.

Kāmeśa-jñāta-saubhāgya-mārdavoru-dvayānvitā कामेश-ज्ञात-सौभाग्य-मार्दवोरु- द्वयान्विता (39)

೩೯. ಕಾಮೇಶ-ಜ್ಞಾತ-ಸೌಭಾಗ್ಯ-ಮಾರ್ದವೋರು- ದ್ವಯಾನ್ವಿತಾ

          ಅವಳ ತೊಡೆಯ ಸೌಂದರ್ಯವು ಕೇವಲ ಅವಳ ಸಂಗಾತಿ ಮತ್ತು ಸೃಷ್ಟಿಕರ್ತನಾದ ಕಾಮೇಶ್ವರನಿಗೆ ಮಾತ್ರ ತಿಳಿದಿದೆ. ಇದು ಪರೋಕ್ಷವಾಗಿ ಈ ನಾಮದಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುವ ಪಂಚದಶೀ ಮಂತ್ರದ 'ಶಕ್ತಿ ಕೂಟ'ದ ರಹಸ್ಯಾತ್ಮಕ ಗುಣವನ್ನು ಪ್ರಚುರಪಡಿಸುತ್ತದೆ.

Māṇikya-mukuṭākāra-jānudvaya-virājitāमाणिक्य-मुकुटाकार-जानुद्वय-विराजिता (40)

೪೦. ಮಾಣಿಕ್ಯ-ಮುಕುಟಾಕಾರ-ಜಾನುದ್ವಯ-ವಿರಾಜಿತಾ

          ಅವಳ ಎರಡೂ ಮೊಣಕಾಲುಗಳು ದೊಡ್ಡದಾದ ಮಾಣಿಕ್ಯಗಳಂತೆ (ಕೆಂಪಾಗಿದ್ದು) ಮುಕುಟಾಕಾರವನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ.

*******

ವಿ.ಸೂ.: ಈ ಲೇಖನವು ಶ್ರೀಯುತ ವಿ. ರವಿಯವರಿಂದ ರಚಿಸಲ್ಪಟ್ಟ LALITHA SAHASRANAMAM 32-40 http://www.manblunder.com/2009/07/lalitha-sahasranamam-32-40.html ಎನ್ನುವ ಆಂಗ್ಲ ಲೇಖನದ ಅನುವಾದದ ಭಾಗವಾಗಿದೆ. ಈ ಮಾಲಿಕೆಯನ್ನು ಅವರ ಒಪ್ಪಿಗೆಯನ್ನು ಪಡೆದು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ.