೪೫. ಶ್ರೀ ಲಲಿತಾ ಸಹಸ್ರನಾಮ ೧೨೦ನೇ ನಾಮದ ವಿವರಣೆ

ಲಲಿತಾ ಸಹಸ್ರನಾಮ ೧೨೦

Bhakti-vaśyā भक्ति-वश्या (120)

೧೨೦. ಭಕ್ತಿ-ವಶ್ಯಾ

          ಆಕೆಯನ್ನು ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ನಿಯಂತ್ರಿಸಬಹುದು ಅಥವಾ ಆಕೆಯು ಭಕ್ತಿಗೆ ಆಕರ್ಷಣೆಗೊಳ್ಳುತ್ತಾಳೆ. ವಶ್ಯ ಎಂದರೆ ಆಕರ್ಷಣೆ ಅಥವಾ ನಿಯಂತ್ರಣದಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವುದು.

          ಶಿವಾನಂದ ಲಹರಿಯ (ಶಿವಾನಂದ ಲಹರಿಯು ಶಿವನ ಕುರಿತ ಸ್ತುತಿಯಾದರೆ ಸೌಂದರ್ಯ ಲಹರಿಯು ಲಲಿತಾಂಬಿಕೆಯ ಸ್ತುತಿಯಾಗಿದೆ. ಎರಡರಲ್ಲೂ ನೂರು ನೂರು ಶ್ಲೋಕಗಳಿದ್ದು ಎರಡನ್ನೂ ಆದಿ ಶಂಕರರು ರಚಿಸಿದ್ದಾರೆ) ೬೨ನೇ ಸ್ತುತಿಯು ಜಗಜ್ಜನನಿಯನ್ನು ’ಭಕ್ತಿ ಜನನಿ’ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ; ಅಂದರೆ”ತಾಯೇ ನಿನ್ನ ಹೆಸರೇ ಭಕ್ತಿ’ ಮತ್ತು "ಭಕ್ತಾರ್ಭಕಮ್ ರಕ್ಷತಿ" ಅಂದರೆ ಆಕೆಯು ಭಕ್ತರನ್ನು ತನ್ನ ಮಗುವಿನಂತೆ ಪೋಷಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಒಬ್ಬರು ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಭಾವಾವೇಶಗೊಂಡಾಗ ಅವರ ಕಣ್ಣುಗಳಿಂದ ಅಶ್ರು ಬಿಂದುಗಳು ಕೆಳಗುರುಳುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಅವರ ಬಾಯಿಂದ ಸ್ವರ ಹೊರಡದೆ ಗದ್ಗದಿತರಾಗುತ್ತಾರೆ. ಇದರ ನಂತರ ಅವರು ದೇಹವನ್ನೂ ತೊರೆಯಬಹುದು.

         ಶಿವಾನಂದ ಲಹರಿಯ ಮುಂದಿನ ಶ್ಲೋಕವು ’ಕಣ್ಣಪ್ಪ ನಾಯನಾರ್’ನ (ಕನ್ನಡಿಗರಿಗೆ ಬೇಡರ ಕಣ್ಣಪ್ಪನೆಂದು ಸುಪರಿಚಿತವಾಗಿರುವವನು)  ಕಥೆಯ ಕುರಿತಾಗಿದೆ. ಅವ ಶಿವನ ಅನನ್ಯ ಭಕ್ತನಾಗಿದ್ದನು ಮತ್ತು ಅವನ ಭಕ್ತಿಯು ಅಸದೃಶವಾದುದು. ಕಣ್ಣಪ್ಪನು ಶಿವನನ್ನು ಲಿಂಗರೂಪದಲ್ಲಿ ಪೂಜಿಸುತ್ತಿದ್ದನು, ಅವನಿಗೆ ಶಾಸ್ತ್ರವಿಧಿತ ಯಾವುದೇ ಪೂಜಾ ವಿಧಾನಗಳು ತಿಳಿದಿರಲಿಲ್ಲ. ಅವನು ಶಿವನಿಗೆ ಹಸಿ ಮಾಂಸವನ್ನು ಅರ್ಪಿಸುತ್ತಿದ್ದನು ಮತ್ತು ಶಿವನೂ ಕೂಡಾ ಅದನ್ನು ಸಂತೋಷದಿಂದ ಸ್ವೀಕರಿಸುತ್ತಿದ್ದನು. ಒಂದು ದಿನ ಕಣ್ಣಪ್ಪನು ಶಿವನ ಕಣ್ಣಿನಿಂದ ರಕ್ತವು ಸ್ರವಿಸುವುದನ್ನು ಕಂಡನು, ಅವನು ಅದನ್ನು ತಡೆಹಿಡಿಯಲು ನಾನಾ ವಿಧವಾದ ಪ್ರಯತ್ನಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದನು, ಆದರೆ ಯಾವುದೂ ಸಫಲವಾಗಲಿಲ್ಲ. ಆಗ ಅವನು ತಕ್ಷಣವೇ ತನ್ನ ಒಂದು ಕಣ್ಣನ್ನು ಕಿತ್ತು ಶಿವನ ರಕ್ತಸೋರುವ ಕಣ್ಣಿನ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಇರಿಸಿದನು, ಆಗ ರಕ್ತ ಸೋರುವಿಕೆಯು ನಿಂತು ಹೋಯಿತು. ಈಗ ಶಿವನ ಮತ್ತೊಂದು ಕಣ್ಣಿನಿಂದಲೂ ರಕ್ತಸ್ರಾವವು ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ಈ ಬಾರಿ ಕಣ್ಣಪ್ಪನು ಯಾವುದೇ ವಿಧಾನವನ್ನು ಅನುಸರಿಸಲಿಲ್ಲ. ಕಣ್ಣಪ್ಪನು ಆಮೇಲೆ ನೋಡಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲವಾದ್ದರಿಂದ ಅವನು ತನ್ನ ಕಾಲಿನ ಹೆಬ್ಬರಳನ್ನು ಶಿವನ ಸೋರುವ ಕಣ್ಣಿನ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಗಾಗಿ ಇರಿಸಿದ ಏಕೆಂದರೆ ಅವನು ತನ್ನ ಇನ್ನೊಂದು ಕಣ್ಣನ್ನೂ ಕಿತ್ತುಕೊಳ್ಳುವುದರಲ್ಲಿದ್ದ. ಆ ಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಅವನಿಗೆ ಶಿವನು ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷನಾದ. ಈ ವಿಧವಾದ ಭಕ್ತಿಯನ್ನು ಕುರಿತಾಗಿ ಆದಿ ಶಂಕರರು ತಮ್ಮ ಸ್ತುತಿಗಳಲ್ಲಿ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಆ ಶ್ಲೋಕವು ಹೇಳುತ್ತದೆ, "ಯಾರು ಕಣ್ಣಪ್ಪನನ್ನು ಅನುಸರಿಸುತ್ತಾರೋ ಅಥವಾ ಅವನ ಹಿಂಬಾಲಕರೋ ಅವರು ಚಪ್ಪಲಿಯನ್ನು ಕಲಶಕ್ಕೆ ದರ್ಭೆಯಂತೆ (ಕುಶಾ ಹುಲ್ಲಿನಂತೆ) ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಶಿವನಿಗೆ ವೈದಿಕ ಸ್ನಾನವನ್ನು ಮಾಡಿಸಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. (ಕಲಶವೆಂದರೆ ನೀರಿನಿಂದ ತುಂಬಿದ ಗಡಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಮಾವಿನ ಎಲೆಗಳನ್ನಿರಿಸಿ ಅದರ ಮೇಲೆ ಕೆಲವು ದರ್ಬೆಯ ಹುಲ್ಲುಗಳನ್ನಿರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಯಾವಾಗ ಮಂತ್ರಗಳ ಉಚ್ಛಾರಣೆಯಾಗುತ್ತದೆಯೋ ಆಗ ಮಂತ್ರಗಳ ಶಕ್ತಿಯು ಆ ಕಲಶದಲ್ಲಿರುವ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಸಂವಹನವಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ನೀರನ್ನು ಶುದ್ಧೀಕರಣ ಕ್ರಿಯೆಗಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಇದನ್ನು ಸಾಧಕನನ್ನು ಶುದ್ಧಗೊಳಿಸಲೂ ಕೂಡಾ ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಾರೆ ಇದನ್ನೇ ’ಮಂತ್ರಸ್ನಾನ’ವೆನ್ನುತ್ತಾರೆ). ಇದನ್ನೇ ಭಕ್ತಿಯೆನ್ನುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ನಿಜವಾದ ಭಕ್ತಿಯೆಂದರೆ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕ ಪ್ರೀತಿ.

          ಯಾರು ಅಜ್ಞಾನಿಗಳೋ ಅವರು ಶಿವ ಮತ್ತು ಭಕ್ತಿ ಬೇರೆ ಎಂದು ತಿಳಿಯುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಯಾರು ಜ್ಞಾನಿಗಳೋ ಅವರು ಶಿವ ಮತ್ತು ಭಕ್ತಿ ಎರಡೂ ಒಂದೇ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ತಮಿಳು ಸಂತ ತಿರುಮೂಲರ್ ಅವರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ರಾಮಕೃಷ್ಣ ಪರಮಹಂಸರು ಹೀಗೆ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ, ಯಾರು ವೇದಶಾಸ್ತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಪರಿಣಿತರೋ ಅವರು ಇದು ಸರಿ ಇದು ತಪ್ಪು ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಈ ರೀತಿಯಾದ ತಪ್ಪುಗಳನ್ನು ಭಕ್ತರು ಮಾಡುತ್ತಾರೆಂದು ದೇವರಿಗೆ ತಿಳಿದಿದೆಯಾದ್ದರಿಂದ ಅವನು ಅವುಗಳನ್ನು ಗಣನೆಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲ ಏಕೆಂದರೆ ಅವನಿಗೆ ನಿಜವಾದ ಭಕ್ತಿ ಮುಖ್ಯ. ಅವನು ನಮ್ಮನ್ನು ಆಶೀರ್ವದಿಸಲು ಸಿದ್ಧನಿದ್ದಾನೆ ಆದರೆ ನಾವು ಅವನ ಕೃಪೆಯನ್ನು ಹೊಂದಲು ಸಿದ್ಧರಾಗಿಲ್ಲ, ಏಕೆಂದರೆ ನಾವು ತಪ್ಪು ದಾರಿಯನ್ನು ಅನುಸರಿಸುತ್ತಿದ್ದೇವೆ.

          ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣನು ಭಗವದ್ಗೀತೆಯಲ್ಲಿ (೯.೩೦) ಹೀಗೆ ಹೇಳುತ್ತಾನೆ, ಒಬ್ಬ ಕಡು ಪಾಪಿಯೂ ಕೂಡಾ ನನ್ನನ್ನು ನಿಜವಾದ ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಪೂಜಿಸಿದರೆ ಅವನನ್ನು ಸಂತನೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಬೇಕು. ಏಕೆಂದರೆ, ದೇವರಲ್ಲಿ ನಿಜವಾದ ಭಕ್ತಿಯ ಮುಂದೆ ಏನೂ ಇಲ್ಲ ಎನ್ನುವುದರಲ್ಲಿ ಅವನಿಗೆ ದೃಢವಾದ (ಧನಾತ್ಮಕವಾದ) ನಂಬಿಕೆಯಿದೆ" ಹಾಗೆಯೇ ಮುಂದುವರೆಯುತ್ತಾ ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣನು ಹೇಳುತ್ತಾನೆ, "ನನ್ನ ಭಕ್ತನು ಯಾವಾಗಲೂ ವಿನಾಶವನ್ನು ಹೊಂದುವುದಿಲ್ಲ". "ನನ್ನಲ್ಲಿ ಅವಿಭಜಿತ (ಸಂಶಯಾತೀತ) ಭಕ್ತಿಯನ್ನನುಸರಿಸಿದರೆ ಮಾತ್ರ ನನ್ನ ನಿಜವಾದ ಸ್ವರೂಪದ ಅರಿವಾಗುವುದು" ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾನೆ.

          ಎಲ್ಲಾ ಶಾಸ್ತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಶ್ರುತಿಗಳು ಭಕ್ತಿಯ ಸರಿಯಾದ ನಿರ್ವಚನವನ್ನು ಕೊಡುತ್ತವೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಭಕ್ತಿಯನ್ನು ಈ ರೀತಿಯಾಗಿ ನಿರ್ವಚಿಸಬಹುದು, "ವಿಷಯವೇನೆಂದರೆ, ಎಲ್ಲಿ ಏನೂ ಪ್ರತಿಫಲಾಪೇಕ್ಷೆಯಿಲ್ಲದೆ ನಿಜವಾದ ಭಕ್ತಿಯು ಆಂತರ್ಯದಲ್ಲಿ ಅರಳುತ್ತದೆಯೋ, ಮತ್ತು ಎಲ್ಲಾ ಶಾಸ್ತ್ರವಿಧಿತ ಕಟ್ಟಳೆಗಳ ಎಲ್ಲೆಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಪರಿಮಿತಿಗಳನ್ನು ದಾಟಿ ಒಂದು ವಸ್ತುವು ಆ ಲಕ್ಷ್ಯದೊಂದಿಗೆ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಇರಬಯಸುತ್ತದೆಯೋ ಅದೇ ಭಕ್ತಿ".

******