೮೦. ಶ್ರೀ ಲಲಿತಾ ಸಹಸ್ರನಾಮ ೨೯೦ರಿಂದ ೨೯೪ನೇ ನಾಮಗಳ ವಿವರಣೆ

ಲಲಿತಾ ಸಹಸ್ರನಾಮ ೨೯೦ - ೨೯೪

Sakalāgama-saṃdoha-śukti-saṃpuṭa-mauktikā सकलागम-संदोह-शुक्ति-संपुट-मौक्तिका (290)

೨೯೦. ಸಕಲಾಗಮ-ಸಂದೋಹ-ಶುಕ್ತಿ-ಸಂಪುಟ-ಮೌಕ್ತಿಕಾ

          ದೇವಿಯ ಮೂಗುತಿಯನ್ನು ಕುರಿತು ೨೦ನೇ ನಾಮದಲ್ಲಿ ಚರ್ಚಿಸಲಾಗಿದೆ. ಉಂಗುರಾಕಾರದ ಈ ಮೂಗುತಿಯ ಮುತ್ತಿನಿಂದ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದು ಅದು ವೇದಗಳು ವಿಧಿಸುವ ಆಗಮಗಳನ್ನು ಆವರಿಸಿದೆ (ಸುತ್ತುವರೆದಿದೆ).

          ಆಗಮಗಳೆಂದರೆ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ತತ್ವ-ನಂಬಿಕೆಗಳಾಗಿದ್ದು ಅವುಗಳು ಧಾರ್ಮಿಕ ಕ್ರಿಯೆಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿ ಅನುಸರಿಸಬೇಕಾದ ಆಚರಣೆಗಳನ್ನು ಕುರಿತ ಕಟ್ಟುಪಾಡುಗಳಾಗಿವೆ. ಇದು ಬಹಳ ವಿಶಾಲವಾದ ವಿಷಯವಾಗಿದ್ದು ಇದು ವಾಸ್ತು ಶಾಸ್ತ್ರ, ಜ್ಯೋತಿಷ, ಖಗೋಳ ಶಾಸ್ತ್ರ ಮೊದಲಾದವುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಈ ಮುಂಚಿನ ನಾಮಗಳಲ್ಲಿ ವೇದಗಳೂ ಸಹ ಬ್ರಹ್ಮವನ್ನು ವಿವರಿಸಲಾರವು ಎಂದು ಹೇಳಿದೆ. ಇದೇ ವಿಧವಾಗಿ ಆಗಮಗಳೂ ಸಹ ಬ್ರಹ್ಮವನ್ನು ವಿವರಿಸಲಾರವು. ತೈತ್ತರೀಯ ಉಪನಿಷತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಹೀಗೆ ಹೇಳಲಾಗಿದೆ, "ಶಬ್ದಗಳು ಮತ್ತು ಆಲೋಚನೆಗಳು ಸಹ ಬ್ರಹ್ಮದಿಂದ ಹಿಂದಿರುಗಿ ಬರುತ್ತವೆ ಏಕೆಂದರೆ ಅವು ಅಲ್ಲಿ ತಲುಪಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ." ಆದ್ದರಿಂದ ಶಬ್ದಗಳಿಂದ ರಚಿತವಾದ ವೇದಗಳಿಂದ ಬ್ರಹ್ಮವನ್ನು ತಲುಪಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ, ಬ್ರಹ್ಮವು ಶಬ್ದಗಳಿಗೆ ಅತೀತವಾಗಿದೆ. ಶಬ್ದಗಳು ಅಥವಾ ಆಲೋಚನೆಗಳ ಮೂಲಕ ಏನನ್ನಾದರೂ ಮನಗಾಣಬೇಕಾದರೆ ಅದರ ಪರಿಚಯ ಅಥವಾ ಅನುಭವವಿರಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಬ್ರಹ್ಮವನ್ನು ಈ ಮೂಲಕ ಅರಿಯಲಾಗದು. ಬ್ರಹ್ಮವನ್ನು ಅರಿಯಲು ಇರುವ ಏಕೈಕ ಮಾರ್ಗವೆಂದರೆ ಆಂತರಿಕ ಶೋಧನೆ. ಬ್ರಹ್ಮಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ವೇದ ಅಥವಾ ಶಾಸ್ತ್ರಗಳು ನಿಕೃಷ್ಟವೆನಿಸುತ್ತವೆ (ಅಲ್ಪವೆನಿಸುತ್ತವೆ).

         ಆದ್ದರಿಂದ ಈ ನಾಮವು ವೇದ ಮತ್ತು ಶಾಸ್ತ್ರಗಳು ದೇವಿಯ ಚಿಕ್ಕದಾದ ಮೂಗುತಿಯ ಆವರಣದೊಳಗೆ ಇವೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ.

ಆಗಮಗಳ ಕುರಿತು ಇನ್ನಷ್ಟು ವಿವರಗಳು

        ಅದ್ವೈತ ಸಿದ್ಧಾಂತವು ಆರು ವಿಧವಾದ ಜ್ಜಾನಗಳನ್ನು ಮಾನ್ಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಅವುಗಳೆಂದರೆ ನೇರವಾದ ಗ್ರಹಿಕೆ/ಅನುಭವ (ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ), ನಿಷ್ಕರ್ಷೆ ಅಥವಾ ಕ್ರಮಬದ್ಧ ಜ್ಞಾನ (ಅನುಮಾನ), ಶಬ್ದ ಪ್ರಮಾಣ (ಶಾಸ್ತ್ರ ಅಥವಾ ವೇದಗಳ ಪ್ರಮಾಣ), ಹೋಲಿಕೆ (ಉಪಮಾನ), ಪ್ರತಿಪಾದನೆ (ಅರ್ಥಾಪತ್ತಿ) ಮತ್ತು ಕಲ್ಪನೆಯಲ್ಲದ್ದು (ಅನುಪಲಬ್ಧಿ). ಶಬ್ದ ಎನ್ನುವುದು ನಂಬಲರ್ಹವಾದ ಜ್ಞಾನವಾಗಿದ್ದು ಇದನ್ನು ಆಗಮಗಳ ಮೂಲಕ ಪಡೆಯಬಹುದಾಗಿದೆ; ಈ ಅಧಿಕಾರಯುತ ಶಬ್ದ ಅಥವಾ ವಾಕ್ಯಗಳು ಎಲ್ಲಾ ವಿಧವಾದ ದೋಷಗಳಿಂದ ಮುಕ್ತವಾಗಿವೆ. ಆಗಮಗಳು ಜ್ಞಾನದ ಭಂಡಾರವಾಗಿದ್ದು ಇವುಗಳನ್ನು ಭಾರತೀಯ ತತ್ವಸಿದ್ಧಾಂತಗಳ ಬಹುತೇಕ ಪ್ರತಿಪಾದಕರು ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಈ ಶಬ್ದಗಳು ಅಥವಾ ನುಡಿಗಳು ಭ್ರಮೆ, ತಪ್ಪು, ಕಪಟತೆ ಮತ್ತು ದೋಷಗಳಿಂದ ಮುಕ್ತವಾದ ಗ್ರಹಣೇಂದ್ರಿಯ ಮತ್ತು ಮನಸ್ಸುಳ್ಳ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ನಂಬಲರ್ಹ ಗ್ರಹಿಕೆಗಳಾಗಿವೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಇಲ್ಲಿ ಕಾರಣವು ನಂಬಿಕೆಯ ಮೇಲೆ ಆಧಾರಿತವಾಗಿದೆ. ನಂಬಲರ್ಹವಾದುದರ ಮೇಲೆ ನಂಬಿಕೆಯಿರಿಸಿಕೊಳ್ಳವುದು ಅತಾರ್ಕಿಕವಲ್ಲ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಆಗಮಗಳೆಂದರೆ ಶ್ರುತಿ ವಾಕ್ಯಗಳು/ವೇದದ ನುಡಿಗಟ್ಟುಗಳು.

Puruṣārtha-pradā पुरुषार्थ-प्रदा (291)

೨೯೧. ಪುರುಷಾರ್ಥ-ಪ್ರದಾ

           ಪುರುಷಾರ್ಥ ಎಂದರೆ ಮಾನವ ಜೀವನದ ಚತುರ್ವಿಧ ಮೌಲ್ಯಗಳು. ಅವೆಂದರೆ ಧರ್ಮ (ಸರಿಯಾದ ಮಾರ್ಗ ಅಥವಾ ಒಳ್ಳೆಯ ಗುಣಗಳು), ಅರ್ಥ (ಬಯಕೆ ಅಥವಾ ಉದ್ದೇಶ), ಕಾಮ (ಆಸೆ ಮತ್ತು ಆಕಾಂಕ್ಷೆಗಳು) ಮತ್ತು ಮೋಕ್ಷ (ಮುಕ್ತಿ). ಪುರಾತನ ಶಾಸ್ತ್ರಗಳು ಮಾನವನ ಈ ಮಹತ್ತರವಾದ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸುವುದಿಲ್ಲ ಎನ್ನುವುದು ಗಮನಾರ್ಹ. ಅವು ಇವುಗಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತಿ ತೆಳೆದು ಮೋಹಬಂಧನಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗಬಾರದೆಂದು ಹೇಳುತ್ತವೆ. ಆದರೆ ಹಲವಾರು ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಇವನ್ನು ತಪ್ಪಾಗಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ದೇವಿಯು ಈ ಪುರಷಾರ್ಥಗಳನ್ನು ಪ್ರಸಾದಿಸುವವಳಾಗಿದ್ದಾಳೆ.

          ಇನ್ನೊಂದು ವಿಧವಾದ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯೂ ಇದೆ. ಪುರುಷ ಎಂದರೆ ಶಿವ (ಶಕ್ತಿ ಎಂದರೆ ಪ್ರಕೃತಿ), ಅರ್ಥ ಎಂದರೆ ಮುಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಪ್ರದಾ ಎಂದರೆ ಕೊಡುವ. ಶಿವನು ಶಕ್ತಿಯ ಮೂಲಕ ಮುಕ್ತಿಯನ್ನು ಕರುಣಿಸುತ್ತಾನೆ. ಇಲ್ಲಿ ಶಕ್ತಿಯ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಒತ್ತಿ ಹೇಳಲಾಗಿದೆ ಅಥವಾ ಶಿವ ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯರ ಪರಸ್ಪರ ಅವಲಂಭನೆಯನ್ನು ಈ ನಾಮದ ಮೂಲಕ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ.

Pūrṇā पूर्णा (292)

೨೯೨. ಪೂರ್ಣಾ

           ದೇವಿಯು ಎಲ್ಲಾ ವಿಧದಲ್ಲಿ ಪರಿಪೂರ್ಣಳಾಗಿದ್ದು (ಯಾವುದೇ ವಿಧವಾದ ಕಳಂಕಗಳಿಲ್ಲದೆ/ಲೋಪಗಳಿಲ್ಲದೆ) ಆಕೆಯು ಎಲ್ಲದರ ಒಟ್ಟು ಮೊತ್ತವಾಗಿದ್ದಾಳೆ. ಬೃಹದಾರಣ್ಯಕ ಉಪನಿಷತ್ತು ಹೀಗೆ ಹೇಳುತ್ತದೆ,

"पूर्णमदः पूर्णमिदं पूर्णात्पूर्ण्मुदच्यते। पूर्णस्य पूर्णमादाय पूर्णमेवावशिष्यते ॥

         ಪೂರ್ಣಮದಃ ಪೂರ್ಣಮಿದಂ ಪೂರ್ಣಾತ್ಪೂರ್ಣ್ಮುದಚ್ಯತೇ| ಪೂರ್ಣಸ್ಯ ಪೂರ್ಣಮಾದಾಯ ಪೂರ್ಣಮೇವಾವಶಿಷ್ಯತೇ || ಅಂದರೆ ಆ ಬ್ರಹ್ಮವು ಅನಂತವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಈ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡವು (ಪ್ರಪಂಚವು) ಅನಂತವಾಗಿದೆ. ಒಂದು ಅನಂತತೆಯು ಇನ್ನೊಂದು ಅನಂತತೆಯ ಮೂಲಕ ಹೊರಹೊಮ್ಮುತ್ತದೆ. ಅದರ ನಂತರ ಒಂದು ಅನಂತವು ಮತ್ತೊಂದರ ಅನಂತತೆಯನ್ನು (ಪ್ರಪಂಚದ) ಪಡೆದು ಅದು ಅನಂತವಾಗಿಯೇ (ಪರಬ್ರಹ್ಮವಾಗಿಯೇ) ಉಳಿಯುತ್ತದೆ”. ಸರ್ವಾಂತರ್ಯಾಮಿಯಾದ ಪರಬ್ರಹ್ಮವನ್ನು ವರ್ಣಿಸಲು ಇದಕ್ಕಿಂತ ಉತ್ತಮವಾದ ಶ್ಲೋಕವಿಲ್ಲ. ದೇವಿಯು ಅದು (ಪರಬ್ರಹ್ಮ; ಏಕೆಂದರೆ ಪರಬ್ರಹ್ಮವೊಂದೇ ದೋಷರಹಿತವಾಗಿದ್ದು ಪರಿಪೂರ್ಣವಾಗಿರುತ್ತದೆ) ಆಗಿದ್ದಾಳೆ.

Bhoginī भोगिनी (293)

೨೯೩. ಭೋಗಿನೀ

         ಭೋಗವೆಂದರೆ ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಸುಖಗಳು. ದೇವಿಯು ಎಲ್ಲಾ ವಿಧವಾದ ಭೋಗಗಳನ್ನು ಅನುಭವಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಆಕೆಯು ಭೋಗಗಳ ಮೂರ್ತರೂಪವಾಗಿದ್ದು, ತನ್ನ ಸೃಷ್ಟಿಯ ಭೋಗಗಳನ್ನು ಸವಿಯುತ್ತಾಳೆ. ಬಹುಶಃ ಈ ನಾಮವು ಹಿಂದಿನ ನಾಮದಿಂದ ವ್ಯುತ್ಪನ್ನವಾಗಿರಬೇಕು; ಏಕೆಂದರೆ ಪರಬ್ರಹ್ಮವು ಪರಬ್ರಹ್ಮದೆಡೆಗೇ ಸಾಗುತ್ತದೆ ಎನ್ನುವುದು ಹಿಂದಿನ ನಾಮದ ಅಭಿಪ್ರಾಯ. ಇಲ್ಲಿ ಭೋಗಗಳೆಂದರೆ ದೇವಿಯ ಸೃಷ್ಟಿಕಾರ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಆಕೆಯು ತನ್ನ ಸೃಷ್ಟಿಕ್ರಿಯೆಯ ಫಲಗಳನ್ನು ಆನಂದಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಒಂದು ಹೇಳಿಕೆಯಿದೆ, ಅದೇನೆಂದರೆ ದೇವರು ನಮ್ಮ ಎಲ್ಲಾ ಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸುತ್ತಾನೆ ಎನ್ನುವುದು.

           ಭೋಗಿನೀ ಎನ್ನುವುದು ಸ್ತ್ರೀ ಸರ್ಪವೊಂದರ ಹೆಸರಾಗಿದ್ದು ಅದು ದೇವಿಯ ಕುಂಡಲಿನೀ ರೂಪವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಆ ವಿವರಣೆಯು ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಸಮಂಜಸವೆನಿಸುವುದಿಲ್ಲ.

Bhuvaneśvarī भुवनेश्वरी (294)

೨೯೪. ಭುವನೇಶ್ವರೀ

         ಭುವನವೆಂದರೆ ಈ ಪ್ರಪಂಚ. ದೇವಿಯು ಈ ವಿಶ್ವವನ್ನು ಆಳುವವಳು (ಈಶ್ವರೀ). ಈ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡು ಏಳು ಪ್ರಪಂಚಗಳು ಕೆಳಗೆ ಇವೆ ಮತ್ತು ಈ ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ಏಳು ಪ್ರಪಂಚಗಳು ಇವೆ; ಇವೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಒಟ್ಟಾಗಿ ವಿಶ್ವವೆನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಈ ಹದಿನಾಲ್ಕರ ಸಂಖ್ಯೆಯು ಐದು ತತ್ವಗಳ ಮತ್ತು ಅಂತಃಕರಣಗಳ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ.

         ’ಹ್ರೀಂ’ (ह्रीं) ಎನ್ನುವುದು ಭುವನೇಶ್ವರಿಯ ಬೀಜಾಕ್ಷರವಾಗಿದ್ದು; ಇದನ್ನು ಮಾಯಾ ಬೀಜವೆಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಈ ಬೀಜಕ್ಕೆ ಸೃಷ್ಟಿ ಮಾಡುವ ಶಕ್ತಿಯಿದ್ದು ಇದನ್ನು ಅತ್ಯಂತ ಶಕ್ತಿಯುತವಾದ ಬೀಜಗಳಲ್ಲೊಂದು ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ; ಏಕೆಂದರೆ ಇದು ಶಿವನ ಬೀಜಾಕ್ಷರವಾದ ’ಹ’ (ह), ಅಗ್ನಿಯ ಬೀಜಾಕ್ಷರವಾದ ’ರಂ’(रं) ಮತ್ತು ಕಾಮಕಲಾ ಬೀಜವಾದ ಈಂ (ईं) ಇವುಗಳ ಸಂಕೀರ್ಣವಾಗಿದೆ. ಯಾವಾಗ ದೇವಿಯು ಎಲ್ಲಾ ವಿಧವಾದ ಭೋಗಗಳನ್ನು ಅನುಭವಿಸುತ್ತಿದ್ದಾಳೆಯೋ ಆಗ ಆಕೆಯು ಖಂಡಿತವಾಗಿಯೂ ಮಹಾನ್ ಆಡಳಿತಗಾರಳಾಗಿರಬೇಕು; ಅದನ್ನೇ ಇಲ್ಲಿ ಒತ್ತುಕೊಟ್ಟು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ಭುವನೇಶ್ವರನೆಂದರೆ ಶಿವನಾಗಿದ್ದು ಅವನ ಪತ್ನಿಯು ಭುವನೇಶ್ವರಿಯಾಗಿದ್ದಾಳೆ.

******

         ವಿ.ಸೂ.:  ಈ ಲೇಖನವು ಶ್ರೀಯುತ ವಿ. ರವಿಯವರಿಂದ ರಚಿಸಲ್ಪಟ್ಟ LALITHA SAHASRANAMAM 290-294 http://www.manblunde... ಎನ್ನುವ ಆಂಗ್ಲ ಲೇಖನದ ಅನುವಾದದ ಭಾಗವಾಗಿದೆ. ಈ ಮಾಲಿಕೆಯನ್ನು ಅವರ ಒಪ್ಪಿಗೆಯನ್ನು ಪಡೆದು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ.