ಚರಾಚರ ಸಜೀವ ಜಾಲ

ಸುತ್ತ ಮುತ್ತಲ ಪರಿಸರದ ಜೀವಿಗಳನ್ನು ನೋಡಿದಾಗೆಲ್ಲ ಎದ್ದು ಕಾಣುವ ಒಂದು ಸಹಜ ಅಂಶ - ಸಜೀವ ವಸ್ತುಗಳಲ್ಲೆ ಚರವೆನ್ನಬಹುದಾದ ಚಲನಶೀಲ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಗುಂಪು ಒಂದೆಡೆಯಾದರೆ, ಹೋಲಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಅಚರವೆನ್ನಬಹುದಾದ ಸಸ್ಯರಾಶಿಗಳ ಗುಂಪು ಮತ್ತೊಂದೆಡೆ. ಎರಡು ಸಜೀವಿಗಳೆ ಆದರೂ ಮೊದಲನೆಯದು ತಾನೆ ಬೇಕಾದಲ್ಲಿ ಚಲಿಸಬಹುದಾದ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವಿರುವಂತದ್ದು; ಎರಡನೆಯದು ನಿಂತಲ್ಲೆ ಬೇರೂರಿ ಅತ್ತಿತ್ತ ತೂರಾಡಬಹುದೆ ಹೊರತು ನಿರಾಳವಾಗಿ ಚಲಿಸುವಂತಿಲ್ಲ. ಚರ ಜೀವಿಗಳಾದ ನಾವೂ ಸಹ ಮಳೆ-ಬಿಸಿಲು-ಚಳಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಲುಕಿಕೊಂಡರೆ ಹುಷಾರು ತಪ್ಪಿತೆಂದು ಮನೆಯೊಳಗೆ ಸೇರಿಕೊಳ್ಳುತ್ತೇವೆ. ಆದರೆ ಈ ಮರಗಿಡಗಳು ಮಾತ್ರ ನಿಂತಲೆ ನಿಂತು ಚಳಿ ಮಳೆ ಗಾಳಿಗಳ ನಿರಂತರ ಧಾಳಿ ತಡೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಕು, ಬದಲಾಗುವ ಋತು-ಘಾತವನ್ನು ತಾಳಿಕೊಂಡು ಬದುಕು ಮುಂದುವರೆಸಬೇಕು. ಈ ಮೂಲಭೂತ ವ್ಯತ್ಯಾಸವನ್ನು ತುಸು ಚಿಕಿತ್ಸಕ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ನೋಡುವ ಎರಡು ಕವನಗಳು ಈ ಕೆಳಗಿವೆ - ಮಕ್ಕಳ ಕವನಗಳಾದೀತೆಂಬ ಆಶಯದಲ್ಲಿ :-)

ಮನುಜ-ಚರ ಮರ-ಅಚರ
_________________________

ಮರಗಿಡಕಿಲ್ಲ ನೆಗಡಿ
ಮಳೆಗೆ ನೆಂದರು ನೋಡಿ
ಕಟ್ಟಿ ಹಾಕಿದ್ದರು ಕೈ ಕಾಲು
ನಿಭಾಯಿಸುವ ಬೇರುಗಳು ||

ಜಡ್ಡಾಗದೆಂದೇನಿಲ್ಲ ಸಸ್ಯಕೆ
ತಂತಾನೆ ಆಗದ ಅಳವಡಿಕೆ
ಆಗಿಸುವ ಸುತ್ತಣ ಆವರಣ
ಸರಿಯಿರಬೇಕು ವಾತಾವರಣ ||

ಯಾರಿಲ್ಲ ವೈದ್ಯ ಕಾನನಕೆ
ಪ್ರಕೃತಿಯೆ ತಿಥಿ ಶ್ರಾದ್ದಕೆ
ಸ್ವಯಂವೈದ್ಯ ಸಾಗೆ ಸಮೃದ್ಧ
ಮುರುಟುತ ಸೋತರೆ ಯುದ್ಧ ||

ಅಚ್ಚರಿಯದೆ ನಿಸರ್ಗದ ಜಾಲ
ಹುಟ್ಟು ಸಾವು ಸಮೀಕರಣ ಬಲ
ಜಿಡ್ಡೊ ಜಡ್ಡೊ ರಾಜಾರೋಷ ಪೂರ್ತಿ
ಬದುಕುವ ಛಲವಿರಬೇಕು ಸ್ಪೂರ್ತಿ ||

ಮಂಗಳಾರತಿಗುಷ್ಣ ತೀರ್ಥಕೆ ಶೀತ
ಉಸಿರಾಟಕು ಒದ್ದಾಟ ಪಡುತ
ಗುದ್ದಾಡೊ ಮನುಜ ಜೀವನವೆಲ್ಲಿ ?
ಎದುರಿಸೆ ಬದುಕೊ ಅಚರದೆದುರಲ್ಲಿ ! ||

ಅಚರ-ಸ್ನಾನ
__________________

ಗಿಡ ಮರ ವನದಚರ 
ಚಲಿಸಲೆಲ್ಲಿ ಪಡೆದ ವರ
ಕರುಣಾಮಯಿ ದೇವ ಗೊತ್ತ
ಸ್ನಾನಕೆಂದು ಮಳೆ ಕೊಟ್ಟ ||

ವರೆಸಲೊಂದು ವಸ್ತ್ರ ಬೇಕು
ಅಚರಕೆಲ್ಲಿಂದ ಬರಬೇಕು ?
ಅದಕೆಂದೆ ಬೇಸಿಗೆ ಕೊಟ್ಟು
ಬಿಸಿ ಶಾಖದೆ ಮೈಯೊರೆಸಿಟ್ಟ ||

ಕರಗಿ ಶಾಖ ಬೆವರಾಗಿರೆ
ಮರುಗಿ ಋತು ತಲ್ಲಣ ಧರೆ
ಚಳಿಯ ಹೊದಿಕೆ ಹೊದಿಸಿದನೆ
ನಡುಗುದುರಿಕೆ ಮೈ ತುರಿಸಿದನೆ ||

ಕಿಲಾಡಿ ತಾತ ಜಾಣ ಗೊತ್ತ
ಅತಿರೇಕಗಳ ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತ
ಬಂಧಿಸಿದನೆ ಋತು ಚಕ್ರದೆ
ಅಚರದೊಳಗೆ ನಿಯಮವದೆ ||

ಚರ ಜೀವಿಗಲ್ಲ ನಿಯಮಾವಳಿ
ಆದರೇಕೊ ಅವುಗಳದೆ ಹಾವಳಿ
ಅರಿತು ನಡೆಯೆ ಚಕ್ರ ಮಹತ್ವ
ಸಮತೋಲನದಲೆ ಪ್ರಕೃತಿ ಸತ್ವ ||

ಧನ್ಯವಾದಗಳೊಂದಿಗೆ 
ನಾಗೇಶ ಮೈಸೂರು