೭೬. ಶ್ರೀ ಲಲಿತಾ ಸಹಸ್ರನಾಮ ೨೭೫ರಿಂದ ೨೭೬ನೇ ನಾಮಗಳ ವಿವರಣೆ

ಲಲಿತಾ ಸಹಸ್ರನಾಮ ೨೭೫ - ೨೭೬

Bhānu-maṇḍala-madhyastā भानु-मण्डल-मध्यस्ता (275)

೨೭೫. ಭಾನು-ಮಂಡಲ-ಮಧ್ಯಸ್ಥಾ

          ದೇವಿಯು ಸೂರ್ಯಮಂಡಲದ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿದ್ದಾಳೆ. ಛಾಂದೋಗ್ಯ ಉಪನಿಷತ್ತು (೧.೬.೬) ಹೀಗೆ ಹೇಳುತ್ತದೆ, "ಸೂರ್ಯನ ಪಥದ ಅಥವಾ ಕಕ್ಷೆಯ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಒಂದು ದೈವವಿದೆ; ಅದು ಯೋಗಿಗಳಿಂದ ನೋಡಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಮತ್ತವನ ಶರೀರವು ಬಂಗಾರದಂತೆ ಹೊಳೆಯುತ್ತದೆ. ಸೂರ್ಯ ಮಂಡಲದ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿರುವ, ಯಾರು ಎಲ್ಲಾ ವೇದಗಳ ಮೂರ್ತ ರೂಪವೋ ಮತ್ತು ತನ್ನ ಪ್ರಭೆಯನ್ನು ವಿವಿಧ ಪ್ರಪಂಚಗಳ ಎಲ್ಲೆಡೆ ಬೀರುತ್ತಾನೆಯೋ ಅಂತಹ ರೂಪಕ್ಕೆ ಪ್ರಣಾಮಗಳು". (ಇಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಪ್ರಪಂಚಗಳೆಂದರೆ ಪೂರ್ಣ ಗಾಯತ್ರೀ ಮಂತ್ರಲ್ಲಿರುವ ಏಳು ವ್ಯಾಹೃತಿಗಳು. ಪ್ರಪಂಚಗಳೆಂದರೆ ಮೇಲಿನ ಏಳು ಲೋಕಗಳನ್ನು ಹಾಗೂ ಕೆಳಗಿನ ಏಳು ಲೋಕಗಳನ್ನು ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ ೧೪ ಲೋಕಗಳನ್ನು ಕುರಿತು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಈ ಕಲ್ಪನೆಯ ಲೋಕಗಳು ಒಬ್ಬನ ಪ್ರಜ್ಞೆಯ ವಿವಿಧ ಸ್ತರಗಳು ಅಥವಾ ರೂಪಾಂತರಗಳು. ಅಥವಾ ಮೂರು ಲೋಕಗಳಾದ ಜಾಗ್ರತ್, ಸ್ವಪ್ನ ಮತ್ತು ಸುಷುಪ್ತಿ ಇವುಗಳನ್ನೂ ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಬಹುದು).

           ಅನಾಹತ ಚಕ್ರವನ್ನೂ ಸಹ ಭಾನು ಮಂಡಲ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಕುಂಡಲಿನೀ ಸಹ ಬಂಗಾರದಂತೆ ಹೊಳೆಯುತ್ತದೆ. ಬಹುಶಃ ಈ ನಾಮವು ಅವಳ ಕುಂಡಲಿನೀ ರೂಪದ ಕುರಿತಾಗಿ ಇರಬಹುದೆನಿಸುತ್ತದೆ.

Bhairavī भैरवी (276)

೨೭೬. ಭೈರವೀ

          ಭೈರವನ (ಶಿವನ) ಹೆಂಡತಿಯು ಭೈರವೀ ಆಗಿದ್ದಾಳೆ. ಅವರಿಬ್ಬರೂ ಬೇರ್ಪಡಸಲಾಗದವರು.

          ಶಿವನ ಭೈರವ ರೂಪವನ್ನು ಕುರಿತು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳುವುದು ಆಸಕ್ತಿದಾಯಕವಾಗಿದೆ. ‘ಭ’ ಎಂದರೆ ಪ್ರಪಂಚದ ಪರಿಪಾಲನೆ ಅಥವಾ ಅದನ್ನು ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿಡುವುದು, ‘ರ’ ಎಂದರೆ ಮಹಾಪ್ರಳಯ ಮತ್ತು ‘ವ’ ಎಂದರೆ ಪುನಃಸೃಷ್ಟಿ. ಶಿವನ ಈ ರೂಪವು ಅವನ ಸೂಕ್ಷ್ಮರೂಪಗಳಲ್ಲೊಂದಾಗಿದ್ದು ಇದು ಶಕ್ತಿಯ ಸಾರಕ್ಕೆ (ಆದರೆ ಸ್ವಯಂ ಶಕ್ತಿ ದೇವಿಗಲ್ಲ) ನಿಲುಕಲಾರದ್ದಾಗಿದ್ದು ಇದು ಪರಬ್ರಹ್ಮದ ಅವತಾರವಾಗಿದೆ. ಈ ಹಂತವು ಪ್ರಜ್ಞೆಯ ಎಲ್ಲಾ ಹಂತಗಳನ್ನು ಮೀರಿದ್ದಾಗಿದೆ; ಅಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ತತ್ವಗಳಾಗಲಿ, ಮಂತ್ರಗಳಾಗಲಿ, ಅಥವಾ ಓಂಕಾರವಾಗಲಿ ಇರುವುದಿಲ್ಲ; ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಭೈರವನು ಎಲ್ಲದಕ್ಕೂ ಅತೀತನಾಗಿದ್ದಾನೆ.

         ವಿಜ್ಞಾನಭೈರವವೆನ್ನುವ ಯೋಗಾಭ್ಯಾಸದ ಸರಣಿಯನ್ನು ಕುರಿತಾದ ಪುರಾತನ ಕಾಶ್ಮೀರ ದೇಶದ ಗ್ರಂಥವಿದೆ ಅದರಲ್ಲಿನ ೨೪ನೇ ಶ್ಲೋಕವು ಹೀಗೆ ಹೇಳುತ್ತದೆ. "ನಮ್ಮ ಉಸಿರಾಟದಲ್ಲಿ ಎರಡು ಘಟ್ಟಗಳಿವೆ. ಒಂದು ಹೊರಗಿನ ಸ್ಥಳವಾಗಿದ್ದು ಅಲ್ಲಿ ನಿಃಶ್ವಾಸವು ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಮತ್ತೊಂದು ಘಟ್ಟವು ನಮ್ಮ ಶ್ವಾಸಕ್ರಿಯೆಯ ಅಂತರ್ಗತ ಭಾಗದಲ್ಲಿದ್ದು ಅಲ್ಲಿ ಉಚ್ವಾಸವು ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಈ ಎರಡೂ ತುದಿಗಳಲ್ಲಿ ಉಸಿರು ಒಂದು ಕ್ಷಣ ವಿರಮಿಸುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿ ವಿರಮಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದರೆ ಅದು ಒಂದು ಅರೆಕ್ಷಣ ನಿಲ್ಲುವುದಲ್ಲ ಆದರೆ ಅದು ಜೀವಂತ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತಡೆಹಿಡಿಯಲ್ಪಟ್ಟ ಸ್ಥಿತಿಯಂತಿರುತ್ತದೆ. ಒಬ್ಬರು ಈ ಶಕ್ತಿಯಮೇಲೆ ಗಮನವನ್ನು ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಿದರೆ ಅದು ಬ್ರಹ್ಮಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಸಹಾಯಕವಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಶಕ್ತಿಯನ್ನೇ ಭೈರವೀ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಈ ವಿಧವಾದ ಅಧಿಕಾರಯುತವಾದ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯು ಪರಬ್ರಹ್ಮದ ಪ್ರಕಾಶ ಮತ್ತು ವಿಮರ್ಶ ಅಂಶಗಳನ್ನು ದೃಢಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಶಕ್ತಿಯು ಮೇಲಿನಿಂದ ಕೆಳಕ್ಕೆ ಪ್ರಾಣವಾಗಿ ಚಲಿಸುವುದರಿಂದ ಇದು ವಿಮರ್ಶ ರೂಪವಾಗಿದೆ. ಪ್ರಕಾಶವು ಜಡವಾಗಿದ್ದು ಸ್ವಯಂಪ್ರಕಾಶವಾದ ಅಂತರಾತ್ಮವಾಗಿದೆ. ಈ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿಯೇ ಯೋಗವು ಉಸಿರಾಟದ ಮೇಲೆ ಗಮನವನ್ನು ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸುವುದನ್ನು ಕಲಿಸಿಕೊಡುತ್ತದೆ.

          ನಾವು ಗುಡಿಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣುವ ಭೈರವ ರೂಪವು ಇಲ್ಲಿ ಚರ್ಚಿಸುತ್ತಿರುವ ಭೈರವವಲ್ಲ. ಅಲ್ಲಿ ಕಾಣುವ ಭೈರವರು ಗುಡಿಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯಗಳನ್ನು ಕಾಪಾಡುವ ರಕ್ಷಕರಾಗಿದ್ದಾರೆ.

        ಸಾಮನ್ಯವಾಗಿ ನಾವು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳ ಬೇಕಾದುದೇನೆಂದರೆ ಶಿವ ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯರ ಐಕ್ಯರೂಪವನ್ನು ವಾಕ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಶಿವ ಎನ್ನವುದು ಶಬ್ದದ ಅರ್ಥವಾದರೆ ಶಕ್ತಿಯು ಆ ಶಬ್ದದ ಮೂಲವಾಗಿದೆ. ಶಿವ ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯರನ್ನು ಬೇರ್ಪಡಿಸಲಾಗದೆಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ಅವರು ಶಬ್ದ ಮತ್ತು ಅದರರ್ಥಂತೆ ಒಟ್ಟಿಗಿದ್ದಾರೆ. ಒಬ್ಬರು ಅರ್ಥವನ್ನು ಅದರ ಶಬ್ದದಿಂದ ಬೇರ್ಪಡಿಸಲಾರರು. ಇದೇ ಉದಾಹರಣೆಯು ಭೈರವ ಮತ್ತು ಭೈರವಿಯರಿಗೆ ಅನ್ವಯವಾಗುತ್ತದೆ.

         ಹನ್ನೆರಡು ವರ್ಷದ ಬಾಲಕಿಯನ್ನು ಸಹ ಭೈರವೀ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.

******

        ವಿ.ಸೂ.:  ಈ ಲೇಖನವು ಶ್ರೀಯುತ ವಿ. ರವಿಯವರಿಂದ ರಚಿಸಲ್ಪಟ್ಟ LALITHA SAHASRANAMAM 275-276 http://www.manblunde... ಎನ್ನುವ ಆಂಗ್ಲ ಲೇಖನದ ಅನುವಾದದ ಭಾಗವಾಗಿದೆ. ಈ ಮಾಲಿಕೆಯನ್ನು ಅವರ ಒಪ್ಪಿಗೆಯನ್ನು ಪಡೆದು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ.