೧೧೮. ಲಲಿತಾ ಸಹಸ್ರನಾಮ ೪೬೯ರಿಂದ ೪೭೪ನೇ ನಾಮಗಳ ವಿವರಣೆ

ಲಲಿತಾ ಸಹಸ್ರನಾಮ ೪೬೯ - ೪೭೪

Vāmadevī वामदेवी (469)

೪೬೯. ವಾಮದೇವೀ

           ಶಿವನ ಇನ್ನೊಂದು ರೂಪವಾದ ವಾಮದೇವನ ಹೆಂಡತಿ. ಹಿಂದೂ ಪುರಾಣಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಶಿವನಿಗೆ ಐದು ಮುಖಗಳಿವೆ, ಅವೆಂದರೆ ಈಶಾನ, ತತ್ಪುರುಷ, ಅಘೋರ, ವಾಮದೇವ ಮತ್ತು ಸದ್ಯೋಜಾತ. ಈ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಮುಖವೂ ಪಂಚ ಮಹಾಭೂತಗಳಾದ ಆಕಾಶ ಮೊದಲಾದವುಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತವೆ. ಪ್ರಾಚೀನ ಶಾಸ್ತ್ರಗಳು ಶಿವನ ಮೂರು ಮುಖಗಳು ಮಾತ್ರವೇ ಕಾಣಿಸುತ್ತವೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತವೆ. ನಾಲ್ಕನೆಯದು ಅವನ ಬೆನ್ನಿನ ಹಿಂದಿದ್ದು ಅವನ ಐದನೇ ಮುಖವಾದ ವಾಮದೇವವು ಅವನ ತಲೆಯ ಮೇಲಿರುತ್ತದೆ. ಈ ಮುಖವು ಆಕಾಶವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ. ಲಿಂಗ ಪುರಾಣವು ಶಿವನ ಈ ವಾಮದೇವ ರೂಪವನ್ನು ಈ ವಿಧವಾಗಿ ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ, "ಅವನು ಕೆಂಪು ಆಭರಣಗಳಿಂದ ಅಲಂಕೃತಗೊಂಡಿದ್ದ, ಅವನು ಕೆಂಪು ವಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಮಾಲೆಗಳನ್ನು ಧರಿಸಿದ್ದ. ಅವನ ಕಣ್ಣುಗಳು ಕೆಂಪಗಿದ್ದವು. ಅವನು ಉಗ್ರನಾಗಿದ್ದ". ಶಿವನ ವಾಮದೇವ ಮಂತ್ರವು "ಓಂ ನಮೋ ಬ್ರಹ್ಮಣೇ ವಾಮದೇವಾಯ" - ॐ नमो ब्रह्मणॆ वामदेवाय”. ಯಾರು ಈ ಮಂತ್ರವನ್ನು ದಿನ ನಿತ್ಯ ಪಠಿಸುತ್ತಾರೆಯೋ ಅವರು ತಮ್ಮ ಪಾಪಗಳಿಂದ ವಿಮುಕ್ತರಾಗಿ ಅವರಿಗೆ ಪುನರ್ಜನ್ಮವು ಉಂಟಾಗುವುದಿಲ್ಲವಂತೆ.

          ಶಿವ-ಶಕ್ತಿಯರ ಐಕ್ಯರೂಪವನ್ನು ‘ಅರ್ಧನಾರೀಶ್ವರ ರೂಪ’ವೆಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ರೂಪವನ್ನು ‘ವಾಮದೇವ ರೂಪ’ವೆಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ, ಏಕೆಂದರೆ ದೇವಿಯು ಶಿವನ ಎಡ ಪಾರ್ಶ್ವವನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಶಿವನ ವಾಮದೇವ ರೂಪವು ಏಕೆ ಕೆಂಪಾಗಿದೆ ಎಂದರೆ, ದೇವಿಯು ಶಿವನ ಎಡ ಪಾರ್ಶ್ವವನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸಿರುವುದರಿಂದ ಅವನ ಸ್ಪಟಿಕ ಶ್ವೇತ ವರ್ಣದಲ್ಲಿ ದೇವಿಯ ಕೆಂಪು ಕಾಂತಿಯು ಪ್ರತಿಫಲನ ಹೊಂದುತ್ತದೆ. ಎಡಗಡೆ ಎನ್ನುವುದಕ್ಕೆ ವಾಮ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುವುದರಿಂದ ದೇವಿಯು ವಾಮದೇವಿಯಾಗಿದ್ದಾಳೆ. ಎಡಗೈಯಿಂದ ಪೂಜಿಸುವ ಆಚರಣೆಗಳುಳ್ಳ ವಾಮಾಚಾರದ ಮೂಲಕ ದೇವಿಯು ಪೂಜಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಾಳೆ. ಇಂದಿಗೂ ಸಹ ಈ ವಿಧವಾದ ಆಚರಣೆಗಳನ್ನು ಬಹುತೇಕರು ಅನುಸರಿಸುತ್ತಾರೆ; ಅದು ವೇದಗಳ ಬೋಧನೆಗಳಿಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿದ್ದರೂ ಸಹ.

Vayo'vasthā-vivarjitā वयोऽवस्था-विवर्जिता (470)

೪೭೦. ವಯೋವಸ್ಥಾ-ವಿವರ್ಜಿತಾ

           ದೇವಿಯು ವಯೋಪರಿಣಾಮಗಳಿಗೆ ಅತೀತಳಾಗಿದ್ದಾಳೆ. ಇದು ಬ್ರಹ್ಮದ ಲಕ್ಷಣವಾಗಿದ್ದು ಅದು ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದುವುದಿಲ್ಲ.

       ಕೂದಲಿನ ಬಣ್ಣ ಮಾಸುವುದು, ಬಿಳಿಯಾಗುವುದು ಅಥವಾ ಉದರುವುದು ಮುಪ್ಪಾಗುವಿಕೆಯ ಸಂಕೇತವಾಗಿದೆ. ವಿಶ್ವದ ಸಮಸ್ತ ಶಕ್ತಿಯ ಆಗರವಾಗಿರುವ ಆದಿಪರಾಶಕ್ತಿಯಾದರೋ 'ನಿತ್ಯ ಯೌವನವತಿ'ಯಾಗಿದ್ದು, ಮತ್ತು ಎಲ್ಲಾ ವಿಧವಾದ ವಯೋಸಹಜ ವಿಕಾರಕ್ಕೊಳಗಾಗದವಳು - 'ವಯೋವಸ್ಥಾವಿವರ್ಜಿತಾ', ಅಂದರೆ ವೃದ್ಧತ್ವವಿಲ್ಲದವಳು ಅಥವಾ ಮುಪ್ಪಿಲ್ಲದವಳು. ಈ ವಿಶ್ವದ ಒಟ್ಟು ಶಕ್ತಿಯು ಯಾವಾಗಲೂ ನಿರ್ಧಿಷ್ಟ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿದ್ದು; ಅದು ಯಾವುದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿಗೆಯಾಗುವುದಾಗಲಿ ಕಡಿಮೆಯಾಗುವುದಾಗಲಿ ಆಗುವುದಿಲ್ಲ. (ಇದನ್ನಾಗಲೇ ನಾಮ ೪೩೦ ’ನಿತ್ಯ-ಯೌವನಾ’ದ ವಿವರಣೆಯಲ್ಲಿ ಚರ್ಚಿಸಲಾಗಿದೆ). 

Siddheśvarī सिद्धेश्वरी (471)

೪೭೧. ಸಿದ್ಧೇಶ್ವರೀ

           ದೇವಿಯು ಸಿದ್ಧರ ಈಶ್ವರೀ ಅಥವಾ ಒಡತಿಯಾಗಿದ್ದಾಳೆ. ಸಿದ್ಧರು ಆಕೆಯನ್ನು ಪೂಜಿಸುತ್ತಾರೆ. ಸಿದ್ದರೆಂದರೆ ಯಾರು ಅಷ್ಟಮ ಸಿದ್ಧಿ ಅಥವಾ ಎಂಟು ವಿಧವಾದ ಅತಿಮಾನುಷ ಶಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿರುತ್ತಾರೆಯೋ ಅವರು. ಆ ವಿಧವಾದ ಶಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಕುಂಡಲಿನೀ ಧ್ಯಾನದ ಮೂಲಕವಷ್ಟೇ ಪಡೆಯಬಹುದು. ಸಿದ್ಧರ ತತ್ವದಂತೆ ಶಿವನು ಕಿರೀಟ ಚಕ್ರವಾದ ಸಹಸ್ರಾರದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ವಿಧವಾದ ಚಲನೆಯಿಲ್ಲದೆ ನೆಲಸಿರುತ್ತಾನೆ. ಆದರೆ ಕೇವಲ ಶಕ್ತಿಯೊಬ್ಬಳೇ ಕುಂಡಲಿನೀ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಶಿವನೆಡೆಗೆ ಸಾಗುತ್ತಾಳೆ. ದೇವಿಯು ಕುಂಡಲಿನೀ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಸಿದ್ಧರೆಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಯೋಗಿಗಳಿಂದ ಪೂಜಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಾಳೆ, ಆದ್ದರಿಂದ ಆಕೆಯನ್ನು ಸಿದ್ದೇಶ್ವರೀ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗಿದೆ.

Siddha-vidyā सिद्ध-विद्या (472)

೪೭೨. ಸಿದ್ಧ-ವಿದ್ಯಾ

           ನಿತ್ಯವಾದ ಪಂಚದಶೀ ಮಂತ್ರವನ್ನು ಸಿದ್ಧ-ವಿದ್ಯಾ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಯಾರು ಮಂತ್ರಗಳನ್ನು ಶ್ರದ್ಧಾ-ಭಕ್ತಿಗಳಿಂದ ಪಠಿಸುತ್ತಾರೆಯೋ ಅವರಿಗೆ ಎಲ್ಲಾ ಮಂತ್ರಗಳು ತಮ್ಮಲ್ಲಿ ಸುಪ್ತವಾಗಿರುವ ಕಲ್ಯಾಣವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುವ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಕರುಣಿಸುತ್ತವೆ. ಪುರುಷ ದೇವರುಗಳ ಮಂತ್ರವನ್ನು ಮಂತ್ರ ಎಂದು ಕರೆದರೆ ಸ್ತ್ರೀ ದೇವರುಗಳ ಮಂತ್ರವನ್ನು ವಿದ್ಯಾ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಯಾರಿಗಾದರೂ ಮಂತ್ರ ದೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ಕೊಡುವ ಮೊದಲು ಗುರುವು ಆ ಮಂತ್ರವು ಅವನಿಗೆ ಸೂಕ್ತವಾಗಿದೆಯೋ ಇಲ್ಲವೋ ಎಂದು ಪರೀಕ್ಷಿಸುತ್ತಾನೆ. ಒಂದು ವೇಳೆ ಆ ಮಂತ್ರವು ಅವನಿಗೆ ಸೂಕ್ತವಾಗಿಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಅದು ಅವನಿಗೆ ಒಳಿತಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಕೆಡುಕನ್ನುಂಟು ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಜ್ಞಾನಿಯಾದ ಗುರುವು ತನ್ನ ಶಿಷ್ಯನಿಗೆ ಮೊದಲು ಆತ್ಮ-ಬೀಜದ ದೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ಕೊಡುತ್ತಾನೆ; ಆ ಆತ್ಮ-ಬೀಜವನ್ನು ಯಾವುದಾದರೂ ಮಂತ್ರಕ್ಕೆ ಪೂರ್ವ-ಪ್ರತ್ಯಯವಾಗಿ ಜೋಡಿಸಿದಾಗ ಅದರ ಮೂಲಕ ಕೇವಲ ಸೌಭಾಗ್ಯದ ಮಳೆಯುಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ಶೀಘ್ರ ಫಲಕ್ಕಾಗಿ ಒಂದು ಆತ್ಮಬೀಜವನ್ನು ಪೂರ್ವ-ಪ್ರತ್ಯಯವಾಗಿ ಇಲ್ಲಾ ಉತ್ತರ-ಪ್ರತ್ಯಯವಾಗಿ ಒಂದು ಮಂತ್ರಕ್ಕೆ ಜೋಡಿಸಬಹುದು ಅಥವಾ ಒಂದು ಮಂತ್ರವನ್ನು ಆತ್ಮಬೀಜಗಳ ನಡುವೆ ಕವಚೀಕರಣ ಮಾಡಬಹುದು ಅದನ್ನು ಪೂರ್ವ ಇಲ್ಲಾ ಉತ್ತರ ಪ್ರತ್ಯಯವಾಗಿ ಜೋಡಿಸುವ ಮೂಲಕ. ಆದರೆ ಇಂತಹ ಗಹನವಾದ ಸಂಗತಿಗಳನ್ನು ಒಬ್ಬನ ಗುರುವು ನಿರ್ಧರಿಸಬೇಕು.

          ಆದರೆ ಪಂಚದಶೀ ಮಂತ್ರವು ಈ ವಿಧವಾದ ಸೂಕ್ತತೆಯ ಪರೀಕ್ಷೆಯಿಂದ ಮುಕ್ತವಾಗಿದೆ. ಈ ಮಂತ್ರವು ಯಾವುದೇ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ರೀತಿಯಾದ ಹಾನಿಯನ್ನುಂಟು ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ. ಪರಿಚಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಪಂಚದಶೀ ಮಂತ್ರವನ್ನು ವಿಶದವಾಗಿ ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಮಂತ್ರಗಳನ್ನು ಶುಭ-ಮುಹೂರ್ತದಲ್ಲಿ ಉಪದೇಶಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಪಂಚದಶೀ ಮಂತ್ರಕ್ಕೆ ಆ ವಿಧವಾದ ಗ್ರಹ-ನಕ್ಷತ್ರಗಳ ಲೆಕ್ಕಾಚಾರಗಳ ಅವಶ್ಯಕತೆಯಿಲ್ಲ. ಎಲ್ಲಾ ಗ್ರಹಗಳು ದೇವಿಯ ನಿಯಂತ್ರಣದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ ಎನ್ನುವುದು ಇದರ ಹಿನ್ನಲೆಯಾಗಿದೆ.

Siddha-mātā सिद्ध-माता (473)

೪೭೩. ಸಿದ್ಧ-ಮಾತಾ

       ಸಿದ್ಧರು ಅಥವಾ ಯೋಗಿಗಳು ದೇವಿಯನ್ನು ತಮ್ಮ ತಾಯಿ ಎಂದು ಪೂಜಿಸುತ್ತಾರೆ. ತಾಯಿಯ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಸಂನ್ಯಾಸಿಗೂ ಸಹ ವಿನಾಯತಿ ಇದೆ. ಮಾತೃತ್ವದ ಮಹತ್ವವು ಚೆನ್ನಾಗಿ ತಿಳಿದ ವಿಷಯವಾಗಿದೆ. ಸಿದ್ಧರು ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ತೊರೆದು ಯಾವಾಗಲೂ ಶಿವ ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯರೊಂದಿಗೆ ಸಂಭಂದವಿರಿಸಿಕೊಂಡಿರುತ್ತಾರೆ. ಕೆಲವು ಯೋಗಿಗಳಿದ್ದಾರೆ, ಅವರು ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ಆಹಾರವನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸದೆ ದೀರ್ಘ ಧ್ಯಾನವನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಅವರು ಕುಂಡಲಿನೀ ಶಕ್ತಿಯ ಮೂಲಕ ಬದುಕುಳಿಯುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಅದರ ಮೂಲಕ ಅವರು ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡ ಶಕ್ತಿಯೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಿರುತ್ತಾರೆ. ಅಂತಹ ಯೋಗಿಗಳು ದೇವಿಯನ್ನು ‘ಮಾ’ ಎಂದು ಕರೆಯುವುದರಿಂದ ಆಕೆಯು ಅವರಿಗೆ ಮಾತೆಯಾಗಿದ್ದಾಳೆ. ಇದುವರೆಗಾಗಲೇ ದೇವಿಯ ಪರಮೋನ್ನತ ಮಾತೃಸ್ವರೂಪದ ಕುರಿತಾಗಿ ನಾಮ ೧ - ಶ್ರೀಮಾತಾ ಮತ್ತು ೪೫೭ನೇ ನಾಮವಾದ ‘ಮಾತಾ’ದಲ್ಲಿ ಚರ್ಚಿಸಲಾಗಿದೆ. ದೇವಿಯು ಅಂತಹ ಭಕ್ತರನ್ನು ತಾಯಿಯಂತೆ ಪೊರೆಯುತ್ತಾಳೆ.

Yaśasvinī यशस्विनी (474)

೪೭೪.ಯಶಸ್ವಿನೀ

         ಅತ್ಯಂತ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾದವಳು ಅಥವಾ ಪ್ರಸಿದ್ದಳು; ಆಕೆಗಿರುವ ಬಹುಮುಖವಾದ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಗಳಿಂದಾಗಿ. ಶಿವನು ಆಕೆಯನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದ ನಂತರ ಪ್ರಪಂಚದ ಯಾವುದೇ ವಿಧವಾದ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗಿಯಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ದೇವಿಯು ಈ ಸಮಸ್ತ ಪ್ರಪಂಚವನ್ನು ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿ ಪರಿಪಾಲಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಮಹಾನಾರಾಯಣ ಉಪನಿಷತ್ತು (೧.೧೦) ಈ ಪ್ರಸಂಗವನ್ನು ಬಹಳ ಸುಂದರವಾಗಿ ವರ್ಣಿಸುತ್ತದೆ. ಅದು ಹೇಳುತ್ತದೆ, "ಯಾವುದೇ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಆ ಪರಮಾತ್ಮನ ಮೇಲಿನ ಪರಿಮಿತಿಯನ್ನು ಅರಿತಿಲ್ಲ ಅಥವಾ ಅದರಾಚೆಯದನ್ನು ಅಥವಾ ಅವನ ಮಧ್ಯ ಭಾಗವನ್ನೂ ಸಹ. ಅವನ ಹೆಸರೇ ’ಮಹಾವೈಭವ’". ದೇವಿಯ ಮಹತ್ವವು ಈ ವಿಧವಾಗಿದೆ.

******

        ವಿ.ಸೂ.:  ಈ ಲೇಖನವು ಶ್ರೀಯುತ ವಿ. ರವಿಯವರಿಂದ ರಚಿಸಲ್ಪಟ್ಟ LALITHA SAHASRANAMAM 469 - 474 http://www.manblunde... ಎನ್ನುವ ಆಂಗ್ಲ ಲೇಖನದ ಅನುವಾದದ ಭಾಗವಾಗಿದೆ. ಈ ಮಾಲಿಕೆಯನ್ನು ಅವರ ಒಪ್ಪಿಗೆಯನ್ನು ಪಡೆದು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ.