೧೪೭. ಲಲಿತಾ ಸಹಸ್ರನಾಮ ೬೩೧ರಿಂದ ೬೩೬ನೇ ನಾಮಗಳ ವಿವರಣೆ

                                                                                 ಲಲಿತಾ ಸಹಸ್ರನಾಮ ೬೩೧ - ೬೩೬

Divya-gandhāḍhyā दिव्य-गन्धाढ्या (631)

೬೩೧. ದಿವ್ಯ-ಗಂಧಾಢ್ಯಾ

          ದೇವಿಯು ದಿವ್ಯವಾದ ಸುಗಂಧವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾಳೆ. ಈ ವಿಧವಾದ ಸುವಾಸನೆಯು ಮೂರು ವಿಧವಾದ ಮೂಲಗಳಿಂದ ಹೊರಹೊಮ್ಮಬಲ್ಲುದು. ಮೊದಲನೆಯದಾಗಿ ಆಕೆಯ ಸ್ವರೂಪವೇ ಸುಗಂಧದಿಂದ ಕೂಡಿದೆ. ಎರಡನೆಯದಾಗಿ ಆಕೆಯು ಸಹಜ ಸುಗಂಧವುಳ್ಳ ದೇವತೆ ಮತ್ತು ಉಪದೇವತೆಗಳ ಸಮೂಹದಿಂದ ಸುತ್ತುವರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದಾಳೆ. ಆ ದೇವತಾ ಸಮೂಹದ ಸಹಜ ಸುಗಂಧವು ದೇವಿಯು ದಿವ್ಯ ಸೌಗಂಧದೊಂದಿಗೆ ಮಿಳಿತವಾಗಿ ಅದು ಲೋಕಗಳಿಗೆಲ್ಲಾ ಪಸರಿಸುತ್ತದೆ. ಮನುಜರೂ ಸಹ ದೇವಿಯನ್ನು ಶ್ರೀಗಂಧ ಮತ್ತು ಇತರೇ ಸುವಾಸನಾಯುಕ್ತ ಪರಿಮಳಗಳಿಂದ ಪೂಜಿಸುತ್ತಾರೆ. ಹೀಗೆ ಆಕೆಯ ಭಕ್ತರಿಂದ ಅರ್ಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಪರಿಮಳವು ಎಲ್ಲಾ ಲೋಕಗಳಿಗೂ ಹರಡುತ್ತದೆ.

         ಒಬ್ಬನು ದೇವಿಯ ಮೇಲೆ ವಿಶೇಷವಾದ ಮತ್ತು ಮಹತ್ತರವಾದ ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಧ್ಯಾನಿಸಿದಾಗ, ಅವನ ಧ್ಯಾನದ ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಅವನಿಂದ ಒಂದು ಸುವಾಸನಾಯುಕ್ತ ಪರಿಮಳವು ಹೊರಹೊಮ್ಮಿ ಅವನ ಸುತ್ತಲಿನ ಪರಿಸರವು ಸುಗಂಧಭರಿತವಾಗುತ್ತದೆ. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಒಬ್ಬನು ತನ್ನ ಪರಿಮಿತ ಮಟ್ಟವನ್ನು ಅಧಿಗಮಿಸಿಬೇಕು. ಪತಂಜಲಿಯ ಯೋಗ ಸೂತ್ರವು (೩.೪೨) ಪಂಚೇಂದ್ರಿಯಗಳ ಗ್ರಹಿಕೆಗಳನ್ನು ಅಧಿಗಮಿಸುವುದರ ಕುರಿತಾಗಿ ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಇಂದ್ರಿಯಕ್ಕೂ ತನ್ನದೇ ಆದ ಒಂದು ವಿಧಾನ ಮತ್ತು ಪರಿಮಿತಿಗಳು ಇರುತ್ತವೆ. ಒಬ್ಬರು ಒಮ್ಮೆ ಮನಸ್ಸು ಮತ್ತು ಚಿತ್ತಗಳಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತವಾಗಿರುವ ಈ ಇಂದ್ರಿಯದ ಪರಿಮಿತಿಗಳನ್ನು ಅಧಿಗಮಿಸಿದರೆ, ಅದು ಅವನನ್ನು ಗ್ರಹಿಕೆಗೆ ಅತೀತವಾದುದ್ದರೆಡೆಗೆ ಕೊಂಡೊಯ್ಯುತ್ತದೆ.

Sindūra-tilakāñcitā सिन्दूर-तिलकाञ्चिता (632)

೬೩೨. ಸಿಂಧೂರ-ತಿಲಕಾಂಚಿತಾ

          ದೇವಿಯ ಹಣೆಯು ಸಿಂಧೂರ ತಿಲಕದಿಂದ (ಕುಂಕುಮದ ತಿಲಕದಿಂದ) ಅಲಂಕೃತವಾಗಿದೆ. ಈ ನಾಮವು ದೇವಿಯು ಹೆಣ್ಣು ಆನೆಗಳ ಸಮೂಹದಿಂದ ಆವೃತಳಾಗಿದ್ದಾಳೆ ಎಂದೂ ಸಹ ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ (ಸಿಂಧೂರವೆಂದರೆ ಹೆಣ್ಣು ಆನೆ). ಕುಂಕುಮವು ಮಂಗಳವನ್ನು ಸೂಚಿಸುವ ಶುಭ ಸಂಕೇತವಾಗಿದೆ.

Umā उमा (633)

೬೩೩. ಉಮಾ

          ದೇವಿಯ ಹೆಸರು ಉಮಾ ಆಗಿದೆ. ಆಕೆಯು ಮಹೇಶ್ವರನ ಹೆಂಡಿತಿಯಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಅವನು ಉಮಾ ಮಹೇಶ್ವರನಾಗಿದ್ದಾನೆ. ದೇವಿಯು ಪರ್ವತರಾಜನಾದ ಹಿಮವಂತ ಮತ್ತು ಆತನ ಹೆಂಡತಿಯಾದ ಮೇನ ಇವರಿಗೆ ಜನಿಸಿದವಳು. ಆಕೆಯು ತನ್ನ ಐದನೇ ವಯಸ್ಸಿನಿಂದಲೇ ಮಹೇಶ್ವರ(ಶಿವ)ನನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಕಠಿಣ ತಪಸ್ಸನ್ನು ಕೈಗೊಂಡಳು.

          ಶಿವ ಸೂತ್ರವು (೧.೧೩), "ಇಚ್ಛಾ ಶಕ್ತಿರ್ ಉಮಾ ಕುಮಾರೀ" ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಉಮಾ ಎಂದರೆ ಶಿವನ ವೈಭವವಾಗಿದ್ದಾಳೆ. ಒಬ್ಬನ ಚಿತ್ತವು ಸ್ಥಿರವಾಗಿ ಶಿವನೊಂದಿಗೆ ಸಂವಹನದಲ್ಲಿದ್ದರೆ ಆ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನೂ ಸಹ ಉಮಾ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ನಿತ್ಯವಾಗಿರುವ ’ನಾನು’ (ಅಹಂ) ಎನ್ನುವ ಶಿವನ ಪ್ರಜ್ಞೆಯು ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳುವುದಲ್ಲದೇ ಅದು ಎಲ್ಲ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿ ಕೈಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ, ಅದನ್ನು ಸಹ ಉಮಾ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.

          ಉಮಾ ಎನ್ನುವುದು ಪ್ರಣವದ (ಓಂ) ಮೂರು ಅಕ್ಷರಗಳಾದ ಉ+ಮ+ಅ (= ಓಂ) ಇವುಗಳ ಸಂಯೋಗವಾಗಿದೆ. ಉ ಎನ್ನವುದು ಸೃಷ್ಟಿಯನ್ನು, ಮ ಎನ್ನುವುದು ಲಯವನ್ನು, ಮತ್ತು ಅ ಎನ್ನುವುದು ಪರಿಪಾಲನೆಯನ್ನು (ಸುಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿಡುವುದು ಅಥವಾ ಸ್ಥಿತಿ ಕ್ರಿಯೆ) ಸೂಚಿಸುತ್ತವೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಉಮಾ ಎಂದರೆ ಪರಬ್ರಹ್ಮದ ಮೂರು ಕ್ರಿಯೆಗಳೆಂದೂ ಅರ್ಥೈಸಬಹುದು. ಲಿಂಗ ಪುರಾಣವು (೧೩೩.೪೪) ಹೀಗೆ ಹೇಳುತ್ತದೆ, "ದೇವಿಯು ತ್ರಿಲೋಕಗಳ ಮಾತೆಯಾಗಿದ್ದಾಳೆ". ಮತ್ತದೇ ಪುರಾಣವು ಮುಂದುವರೆಯುತ್ತಾ ಹೀಗೆ ಹೇಳುತ್ತದೆ, "ರುದ್ರನ ಶರೀರದಿಂದ ಜನಿಸಿದ ದೇವಿಯು ದಕ್ಷನನ್ನು ನಾಶಮಾಡಿದಳು ಮತ್ತು ಹಿಮವಂತನ ಪುತ್ರಿಯಾದ ಉಮೆಯಾಗಿ ಜನ್ಮತಾಳಿದಳು. ತ್ರಿಜಗಗಳು ಆಕೆಗೆ ವಂದಿಸುತ್ತವೆ. ಆಕೆಯು ರುದ್ರನ ಮನಸ್ಸನ್ನು ತನ್ನ ಸೌಂದರ್ಯದಿಂದ ಸಮ್ಮೋಹನಗೊಳಿಸಲಿ. ಅವರ ಒಂದುಗೂಡುವಿಕೆಯಿಂದ ಸ್ಕಂದ ದೇವನು ಜನ್ಮಿಸುತ್ತಾನೆ".

        ಅನಾಹತ ಚಕ್ರ ಅಥವಾ ಹೃದಯ ಚಕ್ರದ ಶಬ್ದವನ್ನೂ ಸಹ ಉಮಾ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.

        ಉಮಾ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ಶಕ್ತಿ ಪ್ರಣವ ಎನ್ನಲಾಗಿದೆ (ಕ್ಲೀಂ ಎನ್ನುವುದನ್ನೂ ಸಹ ಶಕ್ತಿ ಪ್ರಣವ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ).

        ಆರು ವರ್ಷದ ಬಾಲೆಯನ್ನೂ ಸಹ ಉಮಾ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.

        ಕೇನ ಉಪನಿಷತ್ತು (೩. ೧೨) ಹೀಗೆ ಹೇಳುತ್ತದೆ, "ಬಹುಶೋಭಮಾನಾಮ್ ಉಮಾಮ್ ಹೈಮವತೀಮ್" ಅಂದರೆ ಬಹು ಆಭರಣಗಳಿಂದ ಭೂಷಿತವಾಗಿರುವವಳು ಹೈಮವತಿಯಾದ ಉಮೆ. ದೇವಿಯು ಆತ್ಮಜ್ಞಾನ, ಆಕರ್ಷಕ ಮೈಮಾಟ ಮತ್ತು ಮೋಹಕತೆಗಳ ಸಂಯೋಗವಾಗಿದ್ದಾಳೆ.

Śailendra-tanayā शैलेन्द्र-तनया (634)

೬೩೪. ಶೈಲೇಂದ್ರ-ತನಯಾ

           ಗಿರಿರಾಜನಾದ ಹಿಮವಂತನ ಮಗಳು. ಗಿರಿ (ಶೈಲ) ಅಥವಾ ಪರ್ವತವೆನ್ನುವುದು ಕದಲಿಸಲಾಗದ್ದು. ದೇವಿಯು ಶುದ್ಧ ಚೈತನ್ಯವಾಗಿದ್ದಾಳೆ. ಚೈತನ್ಯವೆಂದರೆ ಶುದ್ಧ ಪ್ರಜ್ಞೆಯಾಗಿದೆ. ಶುದ್ಧ ಪ್ರಜ್ಞೆಯು ಶುದ್ಧವಾದ ಜ್ಞಾನದಿಂದ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನೇ ನಾಲ್ಕನೆಯ ಅವಸ್ಥೆಯಾದ ತುರಿಯಾ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ಈ ನಾಮವು ಪರೋಕ್ಷವಾಗಿ ಅಚರ ವಸ್ತುಗಳಲ್ಲೂ ಸಹ ಪರಬ್ರಹ್ಮವು ನಿವಸಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ತನಯಾ ಎಂದರೆ ಜನಿಸಿದವಳು (ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದವಳು).

Gaurī गौरी (635)

೬೩೫. ಗೌರೀ

          ದೇವಿಯು ಶ್ವೇತ ಮತ್ತು ಹಳದಿ ವರ್ಣಗಳ ಮಿಶ್ರಣವಾದ ಬಂಗಾರದ ವರ್ಣವುಳ್ಳವಳಾಗಿದ್ದಾಳೆ. ದೇವಿಯು ಜನಿಸಿದಾಗ ಆಕೆಯು ಶಂಖ, ಮಲ್ಲಿಗೆಯ ಹೂವು ಮತ್ತು ಚಂದ್ರ ಇವರುಗಳ ಸಂಯುಕ್ತ ವರ್ಣದ ಮೈಬಣ್ಣವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಳೆಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಎಲ್ಲಾ ವಸ್ತುಗಳು ಕೇವಲ ಶ್ವೇತ ವರ್ಣದವುಗಳಾಗಿರುವುದಲ್ಲದೇ ಇವೆಲ್ಲಾ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಅತ್ಯಂತ ಮಂಗಳಕರವಾದವುಗಳೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

          ವರುಣನ (ನೀರಿನ ಅಧಿದೇವತೆಯ) ಪತ್ನಿಯ ಹೆಸರೂ ಗೌರಿಯಾಗಿದೆ.

          ಹತ್ತು ವರ್ಷದ ಬಾಲಕಿಯನ್ನೂ ಸಹ ಗೌರಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.

Gandharva-sevitā ग़न्धर्व-सेविता (636)

೬೩೬. ಗಂಧರ್ವ ಸೇವಿತಾ

         ಲಿಂಗ ಪುರಾಣವು ಹನ್ನೆರಡು ಶ್ರೇಷ್ಠ ಗಂಧರ್ವರನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ. ಅವರು ಆಕಾಶದಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ವಾಯು ಮತ್ತು ಸ್ವರ್ಗೀಯ ಜಲಗಳ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವವರೆಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ಅವರು ದೇವಲೋಕದ ಗಾಯಕರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಹೆಸರುಗಳು ಇಂತಿವೆ - ೧) ತುಂಬುರ, ೨) ನಾರದ, ೩) ಹಾಹಾ, ೪) ಹೂಹೂ, ೫) ವಿಶ್ವಾವಸು, ೬) ಉಗ್ರಸೇನ, ೭) ಸುರುಗಿ, ೮) ಪರಾವಸು, ೯) ಚಿತ್ರಸೇನ, ೧೦) ಊರ್ಣಾಯು, ೧೧) ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಮತ್ತು ೧೨) ಸೂರ್ಯವರ್ಚಸ್.

        ಲಲಿತಾ ತ್ರಿಶತಿಯ ನಾಮ ೧೭೭ - ಹಾಹಾ ಹೂಹೂ ಮುಖ ಸ್ತುತ್ಯಾ ಆಗಿದ್ದು ಅದು ದೇವಿಯು ಗಂಧರ್ವರಾದ ಹಾಹಾ ಮತ್ತು ಹೂಹೂ ಇವರುಗಳಿಂದ ಪೂಜಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಾಳೆ ಎಂದು ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ. ಅವರುಗಳು ಸೂರ್ಯನನ್ನು ತಮ್ಮ ಗಾಯನಗಳಿಂದ ಪೂಜಿಸುತ್ತಾರೆ. ಈ ಹನ್ನೆರಡು ಗಂಧರ್ವರಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ ತಿಂಗಳೂ ಇಬ್ಬಿಬ್ಬರು ಕಾರ್ಯನಿರತರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. ಅವರುಗಳೂ ಸಹ ಯಾತನೆಗಳಿಗೆ ಒಳಪಡುತ್ತಾರೆ ಆದ್ದರಿಂದ ಅವರೂ ಸಹ ದೇವಿಯನ್ನು ಪೂಜಿಸುತ್ತಾರೆ.

                                                                                  ******

        ವಿ.ಸೂ.:  ಈ ಲೇಖನವು ಶ್ರೀಯುತ ವಿ. ರವಿಯವರಿಂದ ರಚಿಸಲ್ಪಟ್ಟ LALITHA SAHASRANAMAM 631 - 636 http://www.manblunder.com/2010/03/lalitha-sahasranamam-631-636.html ಎನ್ನುವ ಆಂಗ್ಲ ಲೇಖನದ ಅನುವಾದದ ಭಾಗವಾಗಿದೆ. ಈ ಮಾಲಿಕೆಯನ್ನು ಅವರ ಒಪ್ಪಿಗೆಯನ್ನು ಪಡೆದು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ.